Сборник статей международной учебно-методической конференции



Pdf көрінісі
бет42/99
Дата30.03.2017
өлшемі8,74 Mb.
#10601
түріСборник
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   99

 

Библиографический список: 

 

1.  Конаржевский  Ю.А. «Менеджмент  и  внутришкольное  управление».-  М.:  Центр 



«Педагогический поиск», 2000.- 178 с. 

2.  Горюнова  Л.В.  Овладение  знаниями  и  умениями  педагогического  менеджмента  как 

фактор повышения качества профессиональной подготовки учителя: дис.канд. пед. наук. - Ростов 

н/Д, 1999. - 239 c.  

3. Крыжко В.В., Павлютенков Е.М. Психология в практике менеджера образования. - СПб., 

2001. - 304 с.  

4.  Мескон  М.  Х.,  Альберт  М.,  Хедоури  Ф.  Основы  менеджмента:  пер.  с  англ.  М.:  Дело, 

1993. - 701 с.  

5.  Симонов  В.П.  Педагогический  менеджмент:  ноу-хау  в  управлении  педагогическими 

системами: учеб. пособие. - М.: Пед. общество России, 1999.- 429 с.  

6.  Третьяков  П.  И.  Управление  общеобразовательной  школой  по  результатам  практики 

педагогического менеджмента. М., 1997. - 288 с. 

7. Гончаров М.А. «Основы  менеджмента  в образовании» /учебное  пособие  М.: КНОРУС, 

2006. – 213 с. 



 

 

 

ДАМУЫНДА АУЫТҚУЫ БАР БАЛАЛАРДЫҢ СӨЙЛЕУ ҚАБІЛЕТІН 

ДАМЫТУДАҒЫ ЖҮРГІЗІЛЕТІН ЛОГОПЕДИЯЛЫҚ ЖҰМЫСТАРДЫҢ 

ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ. 

 

Хасенова Ж.И, Ахмедиева Г.А. 

«Үміт» оңалту орталығы» КММ 

 

 

 

Қазіргі  заманғы  экологиялық  жағдларға,  ауа-райының  біршама  өзгеріске 



ұшырауына  байланысты  əлемнің  барлық  мемлекеттеріндегідей  біздің  елімізде  де  дамуында 

ауытқуы бар балалардың артып отыруы жасырын емес. 

 

Дамуында  ауытқуы  бар  балалардың  ми  қабығы  органикалық  зақымданған  немесе 



орталық  нерв  жүйесі  бұзылған,  бұл  өз  кезегінде  толып  жатқан  тілдік  бұзылуларға  əкеп 

соқтырады.Балалар  ұзақ  уақытқа  дейін  тілдік  дыбыстарды  ажырата  алмайды,айналадағы 

адамдардың  сөйлеу  тіліндегі  сөздердің  шегін  ажырата  алмайды,  олардың  сөзін  толық  түсінбейді 

т.б. 


 

Тілді меңгеру процессінде қалыпты дамып келе жатқан бала тек қана сөздерді емес, 

жеке  морфемаларды  да  есте  сақтайды:  түбір,  суффикстер,  жалғаулар,  жəне  екі  жасынан  бастап 

сөзжасам  ережелерін  қолдана  бастайды.  Белсенді  танымдық  процестер  синтаксистік  топтаулар 

жасауға,  грмматикалық  формаларды  дұрыс  қолдануға  ықпал  етеді.Дамуында  ауытқуы  бар 

балалардың сөйлеу тіліндегі өзіндік ерекшеліктері олардың жалпы дамуындағы тежелумен тікелей 

байланысты.[1,5]. 

 

Жазуға дайындық пен графикалық дағдылардың қалыптасуы-ми қыртысының түрлі 



бөліктерінің қызметімен, есту жəне көру қызметтерімен, артикуляциялық аппаратпен байланысты 

күрделі  психофизиологиялық  процесс.Бастауыш  сыныптағы    психикалық  дамуы  тежелген 

оқушылардың  шамамен 70%-ы  оқу  мен  жазу  дағдыларын  меңгеруде  түрлі  қиындықтарға 

ұшырасады.  Олардың  басым  бөлігінде  бұл  қиындықтар  тұрақты  дисграфия  мен  дислексияға 

ұласады.  Мұның  себебін  зерттеген  ғылымдардың  пікірінше,  негізгі  себеп-сөйлеу  тілінің  жүйелік 

сипатта 


əртүрлі 

бұзылулары 

мен 

оның 


тілдік 

жүйеге 


əсері.(Р.Е.Левина,В.А.Ковшиков,Ю.Г.Демьянов,Е.В.Мальцева,Е.А.Логинова,Р.И.Лалаева) [2,78]. 

 

Ақыл  есі  кем  балалардың  жазуындағы  кездесетін  қателер  олардың  сау 



құрбыларымен  салыстырғанда  анағұрлым  көп.Əсіресе,əріп,  буын  тастап  кету,  акустикалық  жəне 

280 

 

артикуляторлық  жағынан  ұқсас  əріптерді  шатастыру,  грамматикалық  ережелердің  меңгерілмеуі 



мен дұрыс қолданылмауы себепті көп қателер жіберіледі. 

 

Отандық  ғалымдар  жазудағы  қателердің  себебін  көру  қабілетінің  бұзылуымен 



байланыстырып  қарастырады  (Б.ГАнаньев,Л.В.Занков).  Сонымен  бірге  көру  арқылы  қабылдау 

кемшілігі  бұл  балалардың  сенсорлық  ақпаратты  қорыту  процессінің  бұзылуымен  байланысты 

екендігін айтады. 

Графикалық  дағдылардың  қалыптасуындағы  басты  роьді  баланың  жазудағы  техникалық 

əдістерді  меңгеруі  мен  жазатын  қолының  дұрыс  координациясы  атқарады.Қимыл-қозғалыс 

координациясы  мен  қол  моторикасының  бұзылуы  ақыл  есі  кем  балаларда  жиі  кездесетіндігін 

көптеген  авторлар  дəлелдейді  (С.Г.Шевченко,  У.В.Ульенкова,  О.Н.Усанова,  М.М.Безруких, 

С.П.Ефимова, Е.А. Екіжанова, А.Н. Корнев, [3,45]. 

         Жазудың  қимыл-козғалыс  актісін  құрайтын  графикалық  қозғалыстар  көп  деңгейлі 

функционалдық  жүйемен  ұйымдастырылып  жүзеге  асырылатын  ырықты  қимыл-қозғалыстар 

тобына  жатады.  Ми  қыртысының  түрлі  аймақтарының  сөйлеу  кезіндегі  олардың  ақпарат  алмасу 

туралы  мəселереге  А.Р.Лурия,Л.В.Цветкова,В.И.Насонова  өз  еңбектерін  арнайды.  Авторлардың 

пікірніше 

анализаторлар 

арасындағы 

байланыстар 

мидың 

қажетті 


құрылмыдық 

ұйымдастырылуымен  жүзеге  асады.Бұл  байланыстардың  эпидемиялық  орталығы-шүйде,  самай 

жəне  ми  қыртысының  пост  орталық  бөліктерінің  шекарасында  пайда  болатын  жəне  көру,  есту, 

вестибулярлық,  жəне  тері-кинестетикалық  анализаторлардың  «қабысу  аймағын»  құрайтын 

ауқымды аймақтар болып табылады. 

 

Жазу  дағдысын  меңгеру  процесі  кез-келген  қимыл-қозғалыс  актісінің  қалыптасу 



заңдылығына  бағынады.Оған  келесі  кезеңдер  енеді:түрткі  жəне  алға  міндет  қою,  міндетті 

бағдарлау жəне оны шешудің тиімді əдістерін таңдап алу, іс-əрекетті жүзеге асыру.Ақыл есі кем 

балалардың  ырықты    қимыл-қозғалыстарының  кинестетикалық  негізі  жеткіліксіз  болғандықтан 

«қимыл-қозғалыс алгоритмдері» қиындықпен қалыптасады. 

 

Ақыл  есі  кем  балалар-бұл  оқу  бағдарламасын меңгеруде  қиындықтарға кездесетін 



үлгермеуші  балалар.Сондай-ақ  бұл  балалардың  эмоционалдық  ерік-жігер  саласының  жетілмеуі 

органикалық    инфантилизиммен  түсіндіріледі.Органикалық  инфантилизм  термині  алғаш  рет 

француз психиатрлары Лоран мен Лассегтің енгізуімен 19 ғ. аяғында пайда болды.Бұл терминмен 

түрлі  жұқпалы  аурулар  мен  уланулардың  нəтижесінде  пайда  болған,психикалық  жəне  бітімдік 

жетілмеу  белгілерінің  тұтас  құрылымы,  яғни  баланың  жасына  сай  жетілмеуі, «балалықтан 

арылмауы деп қарастырылғаны дұрыс [4, 85]. 

 

Инфантилизм  əсіресе  мектеп  жасына  келген  кезеңде  анық  байқалады.Бұл  балалар 



өте мазасыз, əбігерге түседі.Қимыл-қозғалыстары өте шапшаң, бірақ координацияларында дəлдік 

жоқ.Сыныпта  отырғанда  үйден  əкелген  ойыншықтарын  ойнап  отырады.Мектептегі  ситуацияны 

сезінбейді.Тапсырма  орындауда жалпы сыныппен ілесе  алмайды,  жұмыс  істеу  қарқындары  баяу, 

сəл  қиындықтар  кездессе  жұмыстап  бас  тартады.Бұл  балалардың  дене  бітімінің  дамуы  да 

тежеледі.Мұндай инфантилизм-гармониялық инфантелизм деп аталады. 

 

М.С.Певзнердің  пікірінше,  эмоционалдық  ерік-жігердің  дамуының  тежелуі 



уақытша болуы мүмкін жəне балалның жеке ерекшеліктерімен санасатын дамыту бағдарламалары 

дұрыс жүзеге асырылса-бұл кемшіліктер толық жойылады.Сондықтан, психикалық даму тежелуін 

уақытша  құбылыс  деп  санауға  болады.Бірақ  балаларды  тереңірек  зерттей  келе  үлгермейтің 

оқушылардың    психикалық  жəне  дене  бітіміндегі  инфантелизм  басқа  да  даму  ауытқуларымен 

ұласатындығы анықталған.  

 1966ж.  М.С.Певзнер  ақыл  есі  кем  балалаодың  клиникалық  нұсқауларына  сүйеніп 

жасаған өз классификациясын ұсынды: 

 1.Қалыпты  интеллект  пен  эмоциональды    ерік-жігер  саласының  жетілмеуі,яғни 

асқынбаған гармониялық инфантелизм. 

 2.Танымдық əрекеттің жетілмеуі, 

 3. 

Танымдық  əрекеттің  жетілмеуі,  нейродинамикалық  бұзылулармен  асқынған 



психофизикалық инфантилизм. 

 4. 


Танымдық  əрекеттің  жетілмеуі , сөйлеу  қызметінің  кемістілігімен  асқынған 

психофизикалық инфонтелизм. 

 

Кейінірек, 1980 жылы К.С.Лебединская ақыл есі кем балалар классификациясының 



жаңа нұсқасын ұсынды.Этиопатогенетикалық қағида негізінде, ақыл есі кем балалардың негізгі 4 

клиникалық типі анықталды. 



281 

 

 



Бұлардың  əрқайсысы,  өзінің  клиникалық-психологиялық  құрылымы  мен, 

соматикалық,  энцефолопатиялық,  неврологиялық  асқыну  сияқты  науқас  белгілерімен 

ерекшеленеді. 

 1980 


ж.  К.С.Лебединская  ақыл  есі  кем  балалалар  классификациясының  жаңа 

нұсқасын ұсынды: 

 1.Конституциональдық, 

 2.Соматогендік, 

 3. 

Психогендік, 



 4.Церебральды-органикалық, 

 

Бұлардың əрқайсысы өзінің клиникалық құрылымымен ерекшеленеді. 



 1.Конституциональдық.Бұл  гармониялық  инфантелизмнің  нақты  көрінісі.Мұнда 

эмоционалдық  ерік-жігер  саласы  дамудың  ерте  сатысында  тоқтап  қалған.Демек,  қалыпты 

дамудағы  сəби  баланың  деңгейінде.Ойынға  деген  ынта  басым,  көңіл-күйлері  үнемі  жоғары, 

иланғыш.  Мектеп  жасына  жеткенде  ойынға  деген  қызығушылығы  басым  болады.Мұндай 

гармониялық  үйлесімдік  туа  біткен  конституциональдық  этиологияға  тəн,  себебі  баланың 

құрсақтағы кезінде зат алмасу процесінің бұзылуы мүмкін[4]. 

 2.Самотогендік.Бұл  топқа  жататын  балалар  түрлі  соматикалық  əлсіздіктерімен 

көзге түседі.Ұзақ уақытқа созылған жұқпалы аурулар, аллергиялық күйлер, туа біткен жəне жүре 

пайда  болған  соматикалық  кемістіктер  баланың  психикалық  дамуының  тежелуіне  себеп 

болады.Соматикалық  əлсіз  балалаларға  танымдық  белсенділіктің  төмендігі,  шаршағыштық  тəн, 

интеллектуалдық жəне дене қуатын қажет ететін жаттығулардан олар тез шаршайды.Қандайда бір 

тапсырманы орындау үшін ұзақ уақытты қажет етеді, сондай-ақ бұл балалалардың жеке тұлғалық 

дамуында  эгоцентризм  мен  эгоизм  қалыптасады.  Олар  жұмыс  істеуге  құлықсыз,  үнемі  біреудің 

көмектесуі мен қамқорлық жасауына əдеттенген. 

 3.Психогендік.Бұл  тип  тəрбиедегі  теріс  əсерлердің  салдарынан  болады. 

Балалаланың  жеке  тұлғасы  дұрыс  қалыптаспайды.Аталмыш  кемістіктің  əлеуметтік  генезі  оның 

патологиялық  дамуын  педагогикалық  қамқорлықтан  тыс  қалған  қалыпты  дамудағы  балалармен 

шатастырады.Əсіресе,  психикалық  тұрақсыз  ақыл  есі  кем  түрінде  анық  көрініс  береді.Оның 

себебі,  қамқорлықтан  тыс  қалу,  балалада  танымдық  қызығушылық  пен  интеллектуалдық  қабілет 

дамымайды.  Эмоциональдық  ерік-жігер  саласының  жетілмеуі  импульсивтілікпен  байқалады.Бұл 

балалаларда жауапкершілік сезімі,инициатива, өз бетімен əрекет ету дағдылары қалыптаспайды. 

 

Ақыл есі кем балалардың бұл типінің пайда болуындағы негізгі фактор-əлеуметтік 



фактор,  ол  тежелудің  паталогиялық  сипатын  жоққа  шығармайды.  Демек,  ақыл  есі  кем 

балалалардың  бұл  түрінің  пайда  болуында,депривация  (ада  болу)  немесе  баланың  өз 

қажеттіліктерін қанағаттандырудағы жеткіліксіздіктер бола алады. 

 4. 


Церебральды-органикалық  ақыл  есі  кем  балалалар.Бұл  балалардың  анамнезі 

зеррттей  келе,  жүйке  жүйесінің  органикалық  ақыл  есі  кем  балалар.  Бұл  балалардың  анамнезін 

зерттей  келе,  жүйке  жүйесінің  органикалық  кемістігі  бары  анықталған.Сондай-ақ,  жүктілік 

патологисы  да  елеулі  үлесін  тигізеді.  Ақыл  –есі  кем  баалалардың  бұл  түрінің  негізі-ММД 

«миимальды ми дисфункциясы). Аталмыш термин 1962 жылы енгізді.  

 

Ақыл  есі  кем  балалардың  іс-əрекет  ерекшеліктері.  Психикалық  дамудың  тежелуі, 



ауытқудың жеңіл түрін жататындығына қарамастан, ол бұл категориясы балалардың дамуындағы 

басым бағыттардың тежелуіне кері ықпалын тигізеді. 

 

Ақыл-есі  кем  баланың  мектепке  дейінгі  жасында,  ересек  адаммен  өзара-қатынас 



жасау  түрлеріне , қажетті  адамдардың  қандай  да  бір  даму  кезеңінде  тəжірибе  жинақтауын 

қамтамасыз ететін тұтас əрекеттер түрлеріне тежелу болады. Эксприменттер көрсеткендей, ақыл-

есі кем балалардың басым көпшілігі ересек адамдармен қарым-қатынасты меңгермейді. Керсінше , 

жағдаяттық  –іскерлік  өзара  əрекет  формаларын  қалайды.  Ал  адамгершілік  дамуына  мүмкіндік 

беретін жағыдайлар болмайды(Е.Е.Дмитриева, Е.А.Чернышова) 

 

Бұл  балалардың  жетекші  əректтерінің  алмасуында  тежелу  байқалады.  Бұл 



тежелу,əсіресе,мектепке  дейінгі  жаста  сюжеттік-рөлдік  ойындар  жетекеші  əрекет  болып 

саналатын кезеңде,анық  көрініс  береді. Тежелу қаншалықты  айқын болса , соншалықты ойының 

барлық  компонеттері  өақымданады.  Церебральдық-органикалық  генезді,  психикалық  дамуында 

жан-жақты  ашылған  ,сюжеттік-рөлдік  ойындар  арнаулы  үйретусіз  қалыптаспайды.  Балалар 

өздігінен рөлдерді бөлісе аламайды, ойын ережелерін сақтамайды. 

 

Мектеп  алды  жасындағы  кем  баалалар , қалыпты  дамудағы  балалар  жəне  ақылы 



ойы  кем  балалардың  ойын  əрекеттеріне,  салыстырмалы  зерттеулер  жүргізген  ғалымдар  мынаны 

282 

 

айтады:  ойын  əрекетінің  жетекші  əрекет  ретіндегі  сапасы  мен  динамикасы  ,мектепке  дейінгі 



кезеңге  ақыл-есі  кем  балалардың  келесі  жас  кезеңінде , табиғи  жолмен  көшуін  қамтамасыз  ете 

алмайды.  Ал,  қалыпты  дамуда  ,мектепке  дейінгі  жастың  соңына  қарай,  яғни  мектеп  алды  жасқа 

келгенде  ,ойын  əрекеті  өзінің  құрылымы  мен  параметрі  жағынан,біртіндеп  оқу  əрекетіне 

жақындай  бастайды.  Бұл  мынадан  байқалады:  ойын  мазмұнынан  –балалар  болашақ  мектептегі 

қарым-қатынастар, мамадықтар туралы мағұлматтар,ертегі жəне фантастика материалдары туралы 

мағұлматтар,  жарыс  жағдаятарындағы  жеңіске  жету  мақсаты  т.б.  қарым-қатынастарды 

бейнелейтін,ойындардың  сюжеттеріне  қызығушылық  таныта  бастайды.  Ақыл  –есі  кем  балалар 

жалпы сюжеттік-рөлдік ойындарды қалайтындықтарына қарамастан , тек тұрмыстық тақырыпта,ы 

ойындарды    жоғары  деңгейде  ойнай  алады.  Жалпы  ойын  əрекеті  эмоционалды  ,қимыл-

қозғалыстық,  когнинивтік  жағынан.  Ақыл-есі  кем  абаабалардың  өздерін  барлық  жағынан 

көрсетуіне  шексіз  мүмкіндік  береді.  Сондықтан,олар  үшін  өте  маңызды  əрекет  болып  саналады. 

[5,90] 


Ақыл-есі  кем  балалардың  сөйлеу  ерекшеліктері  сөйлеудің  өзіне  тəн  өзгешелікпен 

ерекшеленеді.  Сөйлеудің  имперсивтік  жағы,  дыбыстарды  жəне  сөйлеудегі  түрлі  реңктерді 

қабылдаудың  сараланбауымен  сипатталады.  Кемақыл  балаларға  басқа  тəн  қорқыныштар 

типтік,бала жасына сай үрейлер: ертегі кейіпкерлеріне, жан-жануарлардан, қараңғылықтан қорқу. 

Олардың  қорқыныштар  ,жоғары  интенсивтілікпен  сипатталады,  баланың  дамуына  кедергі 

жасайды, əлеуметттендіру мен күнделікті іс-əрекетіне кері ықпал жасайды.  

Ақыл-есі кем абалалардың сөйлеуінің дамуы өзіне тəн. Ақыл-есі кем балалардың дыбыстау 

кемшіліктері  арасында  əсіресе  ,ызың  дыбыстар  жəне  үнді  дыбыстардың  айту  кемістіктері 

байқалады.  Ызың  дыбыстардың  айтуындағы  бұзылулар  сөйлеу  –есту  анализінің  кемшілігімен 

тікелей  байланысты  болады.  Сөйлеу  тілінің  лексикалық  жағы  баланың  жалпы  танымдық  даму 

деңгейімен  тығыз  байланысты  болады.Ақыл-есі  кем  балалардың  төмен  танымдық  қабілеттеріне 

байланысты қоршаған орта туралы анық мəлімет бере алмайтын сөзік қордың жұпынылығы көзге 

түседі. Сөйлеу тілінде негізінен етістіктер мен зат есімдер басым болып келеді, ал сын есімдер тек 

заттардың көзге түсетін белгілерін атауда ғана қолданады.  

Сөз  бен  оның  айтатын  заты  арасындағы  байланыс  тұрақты  емес.  Кейде  балалар 

антонимдер мен синонимдер қатар жасауда қиындық туғызады. Танымдық саланың тежелуі акти 

жəне  пссив  сөздік  қорының  дамуына  кері  əсерін  тигізеді.  Сөздік  қор  өте  аз,  сөздік  қордың  тым 

жұпынылығы да бұл балалардың өзіндік белгісі болыптабылады. Қимылды сынды  атап,заттарды 

бейнелей анық етіп сөйлеуге қабілетсіз. 

Олардың тілдік қоры аз немесе шектеулі,сондықтан дəексіз ұғымдарды қолдана алмайды, 

кейде  шылау,үстеулерді,күрделі  сөйлемдерді  ,есімдіктерді  қолданбайды.  Сол  сияқты  сөздердің 

мағынасын  дұрыс  түсінбейді,сөйлеуді  дұрыс  қолданбайды.  Мысалы  қоңыз  деп  барлық  жəндікті 

атауы мүмкін, немесе айтылуы ұқсас сөздерді шатастыруы мүмкін. 

Ақылы-есі кем балалардың тілінің синтаксистік жағы бұдан гөрі қиынырақ дамиды. Олар 

көбіне  қысқа  сөйлемдермен  сөйлейді  немесе  сөйлемдерді  жəне  сөздерді  ,сөз  тіркестерін  тастап 

кетеді,сөздердің  орынын  ауыстырады.  Тағы  бір  маңызды  жай,  əрекеттің  сөйлеумен 

байланыспауы.ересектердің  айтқаны  кемақыл  балалар  түгелдей  ұқпайды  ,немесе  оны  орындауда 

ретін шатастырады.тапсырманың бір бөлігін ған есінде сақтайды, қалғанын ұмытып қалады. Тіпті 

күнде орындап жүрген тапсырма болса да бірден ретімен ұқыптап орындай алмайды. 

Логопедиялық  жұмысты  осындай  реттілікпен  жүргізген  жағыдайда  нəтижеге  қол  жеткізе 

аламыз. Түзету жұмысын дұрыс ұйымдастыру үшін тек қай дыбыстың бұзылғандығын біліп қана 

қоймай, дыбыс айту бұзылыстарынының себептерін анықтап алу қажетү содан соң ақаулықтарға 

байланысты  түзету  жұмыстарының  əдіс-тəсілдері  анықталып,дидактикалық  материалдар 

іріктеліп,керекті  сөздер  анықталады.  Осы  түзету  сабақтарында  балаларды  жалықтырып  алмау 

үшін əр түрлі ойын сəттерін ұйымдастыру қажет. Балалар ойынды ұнатады жəне ойын барысында 

сөйлеу арқылы жетістіктерге жетуге болады. Дыбыстарды дұрыс айту баланың дұрыс сөйлеуі мен 

қоса оның жазуын,сауатты оқуына мүмкіндік туғызады. 

 

Қолданылған əдебиеттер: 

 

1.Кушаева 



Ж.М. 

Логопедия 

технологиялар.Электронды 

дəрістер.-

Қарарағанды,ҚарМУ,2007. 

2.Коррекционная 

педагогика: 

Основы 


обучения 

детей 


с 

отклонениями 

в 

развитии.Подред.Б.П.Пузанова.-.:Издательский Дом «Академия»,1999.-540 с. 



283 

 

3.Мазанова Е.В.Логопедия.-Москва,2004. 



4.Парамонова Л.Г.Предупреждение и устранение дисграфии у детей. Москва,2001. 

5.Певзнер 

М.С.Клиническая 

характеристика 

детей 

с 

нарушением 



темпа 

развития.//Хрестоматия.-М.: Изд-во МПА,1995.-362 с. 

 

 

 



БАЗОВЫЕ ПОДХОДЫ И РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОФИЛЯ МАГИСТЕРСКОЙ 

ПОДГОТОВКИ «МАТЕМАТИЧЕСКИЕ МЕТОДЫ УПРАВЛЕНИЯ ИТ-АКТИВАМИ» 

 

Федосеев С.В., Российский экономический университет имени Г.В. Плеханова, г. 

Москва 

 

 



Адаптация  информационных  технологий  к  изменяющимся  условиям  функционирования 

рынка  является  одной  из  важнейших  проблем.  Так,  например,  сегодняшняя  ситуация 

неустойчивого  экономического  развития  привела  к  актуализации  следующих  ИТ-направлений: 

управление финансовыми потоками, управление рисками, оптимизация производственных планов, 

управление затратами на персонал и др.  

Особое  значение  в  ряду  этих  направлений  имеют:  выявление  потенциальных 

характеристик  информационных  систем  и  возможностей  их  эффективного  применения  (ИТ-

аудит). 


Такое положение связано, прежде всего, со следующими обстоятельствами: 

с широким распространением технологий облачных вычислений, что делает необходимым 

для  любой  компании  определение  и  сопоставление  затрат  на  приобретение  и  сопровождение 

программно-аппаратных средств с затратами на их аренду в «облачном» варианте использования; 

с  процессом  консолидации  информационных  услуг,  который  состоит  в  сокращении  до 

определяемого  рационального  значения  количества  приложений  в  памяти  компьютера 

пользователя и перемещению наиболее сложных программных средств в дата-центры; 

с  активным  применением  аутсорсинга  в  сфере  информационных  технологий,  что  также 

требует сопоставления имеющихся в компании программно-аппаратных средств и решаемых этой 

компанией производственных задач. 

Приведенные  выше  обстоятельства  делают  необходимым  решение  проблемы 

оптимального управления ИТ-активами. 

Такая проблема не может быть решена без соответствующего кадрового обеспечения, что 

и  обусловило  открытие  и  реализацию  в  Российском  экономическом  университете  (РЭУ)имени 

Г.В.  Плеханова  профиля  магистерской  подготовки  «Математические  методы  управления  ИТ-

активами» 

по 

направлению 



«Математическое 

обеспечение 

и 

администрирование 



информационных систем». 

Выпускник  по  указанному  направлению  и  профилю  должен  быть  готов  к  решению 

следующих задач: 

создание и применение средств математического обеспечения информационных систем; 

разработка  программного  обеспечения  и  способов  администрирования  информационных 

систем и сетей (включая глобальные); 

разработка  программного  обеспечения  средств  вычислительной  техники  (ВТ)  и 

автоматизированных систем (АС); 

использование  средств  ВТ,  а  также  новых  областей  и  методов  применения  ВТ  и  АС  в 

информационных системах и сетях. 

Областью 

профессиональной 

деятельности 

магистров 

профиля 

подготовки 

«Математические  методы  управления  ИТ-активами»  могут  быть  научно-исследовательские 

центры, 


проектные 

и 

научно-производственные 



организации, 

органы 


управления, 

образовательные учреждения, банки, страховые компании, промышленные предприятия и другие 

организации  различных  форм  собственности,  связанные  с  проектированием,  разработкой  и 

сопровождением различных программных продуктов 

Магистр  подготовлен  также  к  педагогической  деятельности  в  общеобразовательных 

учреждениях,  образовательных  учреждениях  начального  профессионального  и  среднего 

профессионального образования 


284 

 

Объектами профессиональной деятельности магистров являются: 



математические  и  алгоритмические  модели,  программы,  программные  системы  и 

комплексы,  методы  их  проектирования  и  реализации,  способы  производства,  сопровождения, 

эксплуатации и администрирования в различных областях; 

имитационные  модели  сложных  процессов  управления,  программные  средства, 

администрирование вычислительных, информационных процессов. 

Учебный  план  магистерской  подготовки  по  указанному  профилю  был  разработан  на 

основе сочетания следующих трех составляющих: 

учебных  дисциплин,  связанных  с  фундаментальной  математической  подготовкой, 

подтверждающей квалификацию магистра; 

учебных  дисциплин,  отражающих  рыночную  направленность,  привлекательность 

магистерской подготовки; 

учебных дисциплин, относящихся к информационным технологиям. 

К  основным  дисциплинам,  формирующим  компетентностный  портрет  магистра  по 

программе «Математические методы управления ИТ-активами» относятся: 

инструментальные средства управления ИТ-активами; 

проблемы  и  направления  развития  математического  и  программного  обеспечения 

информационных систем; 

методы обработки данных в распределенных информационных системах; 

комплексный аудит информационных систем; 

математические методы решения задач высокой вычислительной сложности; 

метрология качества программного обеспечения; 

современные методы хранения и управления информацией

ИТ-инфраструктура предприятия. 

Требуется значительное улучшение подготовки профессорско-преподавательского состава 

для проведения занятий по вновь открываемым учебным дисциплинам. С этой целью необходимо 

направлять преподавателей на краткосрочные курсы переподготовки. 

Наиболее  важными  профессиональными  компетенциями  магистров  по  профилю 

«Математические методы управления ИТ-активами»являются [1, 5]: 

владение навыками использования метода системного моделирования при исследовании и 

проектировании систем; 

готовность  применять  современные  методы  проектирования»  и  производства 

программного 

продукта, 

принципы 

построения, 

структуры 

и 

приемы 


работы 

с 

инструментальными средствами, поддерживающими создание программного обеспечения; 



готовность  организовать  работу  в  коллективе  разработчиков  программного  обеспечения, 

на  основе  современных  направлений  развития  методов  и  программных  средств  коллективной 

разработки программного обеспечения; 

способность  понимать  проблемы  и  оценивать  тенденции  развития  рынка  программного 

обеспечения; 

готовность  воспринимать  и  проводить  анализ  направлений  развития  компьютеров  с 

традиционной  (нетрадиционной)  архитектурой,  воспринимать  тенденции  развития  функций  и 

архитектур проблемно-ориентированных программных систем и комплексов; 

владение навыками преподавания компьютерных наук. 

Возможные  должности  после  окончания  магистратуры  по  программе  «Математические 

методы управления ИТ-активами»: 

системный интегратор; 

системный аналитик; 

системный программист; 

руководитель ИТ-отдела; 

специалист по сетевым технологиям; 

специалист дата-центра; 

консультант-аналитик по созданию прикладного программного обеспечения: 

специалист по системной и программной инженерии и др. 

Введение  профиля  «Математические  методы  управления  ИТ-активами»  позволяет 

получить  для  РЭУ  им.  Г.В.  Плеханова  определенные  конкурентные  преимущества,  так  как 

магистры такого профиля не подготавливаются в других ВУЗах РФ. 



285 

 

Очевидно, что чуткая и своевременная реакция на изменение требований рынка, особенно 



такого,  как  рынок  программных  продуктов  и  услуг,  является  решающим  условием  успешного 

функционирования и вуза, и его выпускника по окончании обучения. 

 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   99




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет