330
Билим алғучиниң исим-нәсиби ______________________________
«
Дәвир синақлири»
бөлүми бойичә шәкилләндүргүчи баһалаш
Й.Илияс «Еғир тиниқлар» романи
Оқуш
мәхсити
11.1.4.1. бәдиий әсәрләрдин алған үзүндиләрни глобаллиқ
мавзудики мувапиқ мәсилиләр билән бағлаштуруп,
иҗадий ишларда қоллинишни билишиңиз лазим;
Баһалаш критерийиси
Билим алғучи
Бәдиий әсәрләрдин алған үзүндиләрни глобаллиқ
мавзудики мувапиқ мәсилиләр билән бағлаштуруп;
Иҗадий ишларни орунлайду;
Көтирилгән мәсилиләрни иҗадий ишларда
қоллинишни билиду.
Ойлаш иқтидариниң
дәриҗиси
Жуқарқи басқуч дәриҗиси
Орунлаш
вақти
12-20 мин
Тапшурма
1.
Әсәрдә қандақ мәсилә көтирилгән? Әсәрдин кам дегәндә 2 мисал кәлтүрүң
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
___
2.
Үзүндә арқилиқ муәллип қандақ пикирни алға сүриду? Қәһриманниң иш
һәрикитиниң сәвәвини чүшәндүрүң
Бир чағда новәт Даниял ғоҗиға келип қапту. Өзини ислам дининиң пешиваси вә
Баһалаш критерийиси
Оқуш утуқлириниң дәриҗиси
Төвән
Орта
Жуқури
Әсәрдики тәсвирий
васитиләр вә ениқлаш
усуллириниң
хизмитини билиш;
Әсәрдики
тәсвирий
васитиләр вә
ениқлашта
қийнилиду
Әсәрдики
тәсвирий
васитиләр вә
ениқлашта
хаталар әвәтиду
Әсәрдики тәсвирий
васитиләр вә ениқлайду
вә ениқлаш
усуллириниң
хизмитини билиду
Муәллип
стилини ениқлап
бериштә
қийнилиду
Муәллип стилини
ениқлап бериштә
хаталар әвәтиду
Муәллип стилини
ениқлайду
Әсәрдики көтирилгән
мәсилиләрни һазирқи
һаят билән
бағлаштуруп, миллий
мәнпийәтләр нуқтәий
нәзәридин ечип
беришни билиш
Көтирилгән
мәсилиләрни
һазирқи һаят
билән
бағлаштурушта
қийнилиду
Көтирилгән
мәсилиләрни
һазирқи һаят
билән
бағлаштурушта
хаталар әвәтиду
Көтирилгән
мәсилиләрни һазирқи
һаят билән
бағлаштуриду, миллий
мәнпийәтләр нуқтәий
нәзәридин ечип бериду
331
Қәшқәрийәдики мусулманларниң пасибани дәп һесаплайдиған Даниял ғоҗиниң бәдини
шүркәнгәндәк болуп, жүриги қисилип кәтти. «Қандақ қилсам болар?» – дегән соал
бешиға жиңнидәк санчилди. «Әгәр мошу куппарларға охшаш җансиз бутниң астидин
өтсәм, Алла-тәала билән рәсулилланиң вә пүтүн әһли мусулманларниң алдида қара йүз
болимән. Әгәр бутниң астидин өтмисәм, имани йоқ бу қанхор хунтәйҗи калламни
алиду яки һелиқи һаҗи Сопумни асав байталниң қуйруғиға бағлап, көңүл ачқандәк иш
қилиду...»
У, қосиғи ечип, көзи қизарған ач ширниң алдиға келип қалған кейиктәк, немә
қиларини билмәй, чарисиз қалди.
Шу арида қери ламиниң қолида мис тавақлар йәнә бир-биригә урулди. Униңдин бу
қетим чиққан сада, худди қиямәт-қайим башланғандәк, Даниял ғоҗиниң вуҗудини
ләрзигә салди, у қорққинидин мәбудә астидин қандақ өткинини билмәй қалди. «Хиш
қелипидин чиқти», – дәп ойлидидә, ихтиярсиз һалда коза туңниң үстидики аяқ билән әркә
елип, бирнәччә жутум ичивәтти вә өзидин бурун мәбудиниң астидин өткәнләргә охшаш,
удул кәлгән җуңғар қизини сөйүп, ноянларниң қешиға кәлди.
Даниял ғоҗини бундақ қилиду дәп күтмигән хунтәйҗи «Қәшқәрийәдә «ақ тағлиқ»,
«қара тағлиқ» дәп атилидиған ғоҗиларниң ичидә буниңдәк бизни һөрмәт қилидиған вә
садиқ ғоҗа йоқ болса керәк» дегән ойға келип, буниңдин йәттә жил илгири Йәкәнгә әскәр
тартип барғинида Даниял ғоҗиниң қаршилиқ билдүрмәй, өзигә тәслим болғинини әслиди.
3.
Даниял ғоҗиниң Аюп ғоҗа вә Йүсүп ғоҗа билән болған сөһбитидә көтирилгән
мәсилигә мунасивәтлик пикирлишиңлар. Язғучи қайси дәвирниң дәрдини тилға
еливатиду? Улар һаят кәчүргән дәвиргә баһа берип, «Ғоҗилар дәври хәлқимиз
тарихида қандақ из қалдурди?» мавзусида эссе йезиң.Сөз сани 100-120 сөз
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________
Баһалаш критерийиси
№
тапшурма
Дескриптор
Балл
Билим алғучи
Бәдиий әсәрләрдин
алған үзүндиләрни
глобаллиқ мавзудики
мувапиқ мәсилиләр
билән бағлаштуруп,
ижадий ишларда
қоллинишни
билишиңиз лазим;
1-3
Әсәрдики глобаллиқ мавзудики
мувапиқ мәсилиләрни ениқлайду;
2
Әсәрдин мисаллар кәлтүриду;
2
Үзүндидин әстәрлик ойни ениқлайду;
2
Сәвәвини чүшәндүриду;
2
Әсәрдә көрситилгән дәвиргә баһа
берип эссе язиду
2
Барлиғи
10
Достарыңызбен бөлісу: