Сәкен ИманаСов шығармалар жинағы ІІ том Өлеңдер



Pdf көрінісі
бет15/22
Дата27.03.2017
өлшемі0,96 Mb.
#10509
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   22

251
* * *
Сыныққа сылтау іздеп мен келгенде, 
сен енді сала берме сергелдеңге, 
ешкім жоқ екеумізді аңдып тұрған, 
бірдеңе дерміз, тіпті, көргендерге...
Қашасың ананы айтып, мынаны айтып, 
барады-ау со қылығың ұнамай түк... 
Апыр-ау, сені көрмей тұрғанда мен 
жүргенмін бұл өмірде, жүдә қайтып!!
Білмедім азабың ба, мазағың ба, 
батырып қойдың мені таза мұңға. 
Қалқам-ай, қарап тұрып қашқақтарлық, 
кімің бар менен жақсы қазағында?!
Салардай келеке мен келемежге, 
кімің бар қадірліден менен өзге, 
еркек боп есіріктің оңбасын да, 
білемін қонбасын да бедел езге!
Әрі өтем ауылыңнан Алакөлге, 
бері өтем – жол тостырып тамам елге. 
Сыныққа сылтау іздеп, 
қашқалақтап
мені сен сергелдеңге сала берме!
* * *
Түні бойғы ойлардың сарқып бәрін, 
қалдың ба сен атып-ақ, барқыт таңым, 
құшағында шабыттың балқып, талып, 
көрді дейсің осылай шалқып та кім?
Келесің бе, барқыт таң, жайлап атып, 
сыбыс та жоқ, дыбыс жоқ айнала түк. 
Өзімді-өзім ұмытқан бұл түн де өтті, 
сырым қайсы білместен, қайда бақыт!..
Ауысқандай есімнен ара-кідік, 
айдалада қалып ем сәл аңырып, – 
құлан-таза айығып көп күдіктен, 
бара жатты бойыма тарап... үміт.
Суып тәнім, біресе, суып өңім, 
жындануға жаңа бір жуық едім, 

253
252
таңмен бірге тағы да еліктіре, 
желіктіре бастады буы ненің?!
Күрт азайып кешегі бақ та, наз да, 
ақтарып ем барлығын ақ қағазға. – 
талайын деп арадай ағайынның, 
алайын деп алқымнан жатқаны аз ба?!
Тұтқын ғұрлы көрместен түрмедегі, 
көк желкеден көп ойлар бүрген еді, 
атып келе жатты бір әдемі таң 
талатпайын дегендей түнге мені.
Тап-тап беріп түнімен небір қуы, 
түрінен де, тілінен төгілді уы... 
...Адам деген осы ғой, 
атқан таңның
желіктіре бастапты жеңіл буы. 
* * *
Көріп ем «батыр» болып мақтан үшін, 
жетпеді жақын түгіл, жатқа күшім, 
соған да қыбы қана, 
ұлып ала
жөнелді сауысқаннан сақ танысым.
Ерем деп алағай мен бұлағайға, 
құл қайда, білмей қалдым, құда қайда! 
(Құдайға жатпай-тұрмай жалбарындым:
«Жасаған, бере көр, – деп, – шыдам, айла!»)
Оның да көрінді ме көзіне жын,
«тәубалап»,
тоқтам айттым өзіме-өзім.
Алауыз ағайыннан құптау күтіп, 
зытты-ау бір 
маңайымнан безіп езің!
Кім білсін,
енді қанша созыларын, 
тартылып бара жатты тозып арын. 
Не дейін құдайға да тым құрыса
қимаған туысқанның сөз ұғарын!
Көңілдің құйрық-жалы күзелгесін, 
қайтеміз айта беріп біз өңгесін. 

253
Абай да күңіреніп өтті емес пе, 
қазақтың көзбен көріп түзелмесін!
Сөзіме дос таласып, қас таласып, 
жатқан соң өз мұңым да бастан асып, 
осынау сәлемімді жұма күні 
жібердім елге қарай тасқа басып!
* * *
Бас-көзіне байлап алған қылдан шыт, 
малды көріп, жанды қорып тұрғансып, 
қылқынып та,
ұмтылып та,
жұлқынып, 
шабаланып жатты маған бір қаншық.
Бауырымен қар боратып,
құмды іреп, 
өші бардай өршелене үрді кеп, 
қалжыңы да,
қан-жыны да аралас, 
аузы-басы ісіп-кепті күлдіреп.
Үйшігінен шыға бере сырғанап, 
бұлқынғаны,
жұлқынғаны жылдам-ақ... 
Қыбыр етпей қайран ғана ағайын 
«Қай жеңгенің – менікі!» деп тұр қарап.
Шеттерінен меңіреу ме,
мекер ме, 
Туыс біткен тұрды қарап бекерге, 
«Қайт!» – демеді аяғы бар ағайын, 
«Тәйт!» – демеді таяғы бар көкем де.
Құрығанда балағыма жетем деп, 
кәрі қаншық үздігеді тепеңдеп. 
...Іштей ғана: «үрит, үрит, үриттеп», 
ағайын тұр үре түссе екен деп.
* * *
Арланын арыстанның қырғиы ілген 
аңшыдай әңгіме айтып тілді үйірген 
отыр ем топ ішінде жарқылдап тек, 
тиісті ол арпылдап кеп бір бүйірден.

255
254
Жаңағы жайма-шуақ шырқымызды, 
арылдап, дарылдаған күлкі бұзды, – 
пердесін бетіндегі сырып тастап, 
шынжырын мойнындағы жұлқып үзді.
Тірліктің наласы мен нарқын дәттеп, 
отыр ек әңгіме айтып, ән тыңдап тек,
ұрынып анаған да, мынаған да 
төбеттей тиіскені-ай арпылдап кеп!..
Болғандай зиялының бірі десе,
сыпайы-ақ жігіт еді күні кеше, 
білмей де кетер ме едік кім екенін, 
отырған орындығы шірімесе.
Кім білсін, аттан түсе кеткен бе есі, 
сырылып шыға келді бет-пердесі, 
біз түгіл,
түрін көріп түңіліп тұр 
кешегі келдектесі, кетпендесі.
Бет қайда, 
бедел қайда, 
пошым қайда? –
баласы пошымынан шошынбай ма? 
«Өмірде не болмайды?» – десек тағы, 
тіліңді тістейсің кеп осындайда!..
* * *
Иіп әкеп аспанды шатыр қылған 
мойын бұрмай біз жаққа жатыр бұл маң, 
қарашаның қорлығы әбден өтіп, 
сән де кетіп барады ақылдыңнан.
Көк аттыны көлденең кимелетіп, 
жақсылардан барады күй де кетіп, 
өткелдің де мен жағы жарлау болып, 
тарлау болып шығады киген етік.
Төңіректі түп-түгел зәндемі етіп, 
тіршіліктен барады мән де кетіп, 
аш бұралып жатады арыстаным, 
пілге салған басқаның қандені өтіп.
Арғы беттен әбілет тістене үріп, 
ара-тұра әділет түске кіріп, 

255
мидай ғана былығып жатыр бүгін, 
ақылдының алтыны мыс көрініп.
Алақтамай, ағайын, таны сөзді; 
алты басын аждаһа тағы созды, 
арғымағы мертігіп әділ ойдың, 
жәдігөйдің жатаған жабысы озды.
... Бұл емесін біледі сөз бүгінгі, 
өлеңім де сондықтан тез құбылды, – 
гәй-гейіне бастым ба замананың, 
қозғаймын деп отырып өз мұңымды!...
* * *
Құс болып көкте бірде қалықтайсың, 
біресе қолға тұрмас балықтайсың, 
барасың күнің үшін сан айлаға, 
апыр-ау, қалай ғана жалықпайсың?!
Әспеттеп ананы да, мынаны да, 
ілмейсің ұлы сөзді құлағыңа, 
кешегі кең сарайдай қайран көңіл 
айналды ібілістің тұрағына.
Біресе «бірімін, деп, жалқаулардың», 
алдында ағайынның аңқауландың, 
жомарт та болғың келіп... 
жолға қарап,
кісіге бесті беріп, алтауды алдың.
Өзіңнен үні бөлек, 
күні бірге,
мақтадың бүлігін де, жүлігін де, 
мақтадың өлермені, өктемін де, 
шым батып кеткенін де жылым інге!
Қарайлап қалталыға, қолы ұзынға, 
мақтадың қоңызын да, доңызын да, 
жүргенің есекті де емексітіп, 
жел беріп жеті атадан долы жынға.
Кісіге, кішіге де «сүйкімді» анық, 
бірі едің ағайынның ұйқың қанық, 
білмедім, сыйлымысың, күйлімісің, – 
барады қимыл-ісің қиқымдалып!

257
256
* * *
Жаңғырып құлағымда қай-қайдағы үн, 
келеді ара-тұра айғайлағым: 
осылай өткені ме, деймін де, өмір, 
шынымен кеткені ме жанбай бағым!
Домбырам күмбірлеп те, күмбірлемей, 
өтуде бір күнім бай, бір күн кедей. 
Алпыс жыл айттым елге айтарымды 
несіне өмір сүріп жүрмін демей.
Тек қана елім дедім, жерім дедім, 
еліре еңбек еттім, ерінбедім, 
кеудемнен күніге бір ерлік ашам, 
қайысып көрді қашан менің белім.
Өзімнің өрім дедім, төрім дедім, 
ешкімнен жырақ кетіп, бөлінбедім. 
Беделін бағаладым баланың да, 
төбеме тік көтеріп көрінгенін.
Бар еді өнбей тұрған қай іс тағы, – 
қабырғам қайсысына қайыспады? 
Жағынып жағалыға, 
омыртқамның,
оллаһи, есімде жоқ майысқаны.
Қуырым қуат қалмай білегімде, 
үзіліп күдерім де, жүдедім бе, – 
әйтеуір, қашан көрсем көпке сыйлы 
үн есіп тұрар еді жүрегімде.
Бәріне жақсылардың жетер ме гүл, 
еңсемді енді бір сәт көтер, көңіл, – 
жанбай-ақ қойсын бағым, ойшылдарым, 
сүрмесем болыпты да бекерге өмір!
* * *
Бар еді менен де өткен асқақ қайсың, 
ағатай, неге сонша қашқақтайсың? – 
Үйіңе үлкен-кіші жиылғанда 
тойыңды бұрынғыдай бастатпайсың.
Көргенде, көңіл үшін, өбіспейсің, 
ойыңды оңашалап бөліспейсің, 
жосыла әңгіме айтып ақтарыла 
қосыла арақты да көп ішпейсің.

257
Сырыңды бүгіп ұстап, құндақтайсың, 
тым-тырыс тына қалып, тіл қатпайсың, 
қарызын қайтара алмай жүрген елдей 
сырылып мені көрсең, сырғақтайсың.
Жақсылар емес пе едік кемел де сал, 
жан аға, жөнің қайсы менен қашар, 
мастанып кеттің бе әлде 
мас біреулер:
«Ұлы да ұлық едің», – дегенге сәл.
Беделің
басы қырау биікті алып, 
алды-артың бара жатыр тұйықталып, 
кешелер аман-саулық сұрасушы ең 
алдымен маңдайымнан сүйіп барып!
Саған да, мен үшін де іш-тысы жат, 
байқатпай арамызға түсті сызат, 
туысып кеткен едік екеуара 
тұсыңнан билік айтар «күштісіз-ақ».
Патшадай шыға келген тастап тағын, 
неге сен аяқ-асты қашқақтадың? 
Бойыңды бірте-бірте аулақ салып, 
тойыңды бұрынғыдай басқартпадың.
Жүріп те жақсылармен жолға шыға, 
өкпелеп көріпті кім болмашыға. 
Дәл қазір қалдым ұқсап қанды ұрыста
әскері тастай қашқан қолбасыға!
Болатын жанымызға күнделікті ем 
езуде емеурін жоқ, үн де біткен. 
Арамыз алыстап та бара жатыр, 
ағатай, айтсаң еді – бұл неліктен?! 
* * *
...Осы ма хордың қызын құшқандағым, 
табалап күлген шығар дұшпандарым, 
ақынның елес қуған түсі ме бұл, 
ісі ме Құдіреті Күшті Алланың?!
Тағдырдың тәлкегіне кезіккендей 
кім ұғар мұндай халді өзі үптелмей, 

259
258
ұшырап удай ащы мазағына, 
дәл мендей азабына төзіп көрмей!
Тілім жоқ қыран қанат құспын деуге, 
топ етіп түстім жерге, ұштым желге, 
аңғармай талай қазақ татып көрген 
қайғының қара суын іштім мен де.
Қайғының тағы ішер ем қара суын, 
алармын кімнен бірақ жан ашуын? 
Сандалтып,
кең далаға сыйғызбаған 
Тәңірмен жөн бола ма таласуым?!
Бөлісіп бет күйдірер отымды елмен, 
не шығар өкінгеннен, зекіргеннен, 
әп-сәтте сырт айналып шыға келді 
қу тірлік – кеше ғана бетін берген.
Осы ма көкке самғап ұшқандағым, 
қызығып, хордың қызын құшқандағым, 
күледі-ау есалаңдар... 
не шарам бар
ісіне Құдіреті Күшті Алланың!
* * *
Түгім де жоқ күдіктен таза айыққан, 
күмбір қақпай кеудем де, 
азайыпты ән,
«Атса керек еді ғой, – дей берем тек, – 
атса керек еді-ау бір ғажайып таң!»
Жылдар өтіп жатқанда аттай желген,
сол ғажайып таң неге атпай келген,
таң түгілі,
зар болып арайға да
қалай ғана барлығын мақтай бергем?!...
Жағаласып жауыздық, жалғандықпен, 
бар қызықты, бәлки, сол таңнан күткем, – 
кім екенін кісінің көзі көріп, 
өзі келіп қалар деп арман біткен...
Малданыппын соны да, 
алданыппын
дүниенің парқын да жалған ұқтым, 

259
ұрынбаған «иттіктің» ешбіріне 
кеспіріме қарайды таң қалып түн.
Жақсы тілін алдық па, алмадық па, 
түк таппаған жайым бар қарманып та, 
күнге қарай мойнымды соза берем 
қарағайдай
қараусыз қалған ықта!... 
ДаУ
Айналамды қоршаған, қаумалаған 
ағайынның барлығы жау ма маған?! – 
Ақ сөйлесем болғаны, адал айтып, 
айықпас бір алапес дауға қалам.
Айдап шықсақ дей ме екен елден мені, 
келдек ала жүгіріп кердеңдері, 
шекпендісі тұрады қыр көрсетіп, 
шенділері, ішегі шелденгені.
Күшігі де кіжініп, күшігені, 
қыр соңыма қырты да түсіп еді, 
аждаһадай арбасып алпауыты, 
балағыма жармасып кішірегі.
Тауы да абат, таудағы бауы да абат, 
қайдағысы қағынып, жауығады-ақ. 
Өз сөздерін айтсам да өздеріне 
осылардың жүргенім дауына қап.
Беделіме келер деп енді нұқсан, 
елді ұмытсам не болар, жерді ұмытсам, – 
Дауласқым да келмейді, жауласқым да, 
керауызды кетер ем жер қылып сан.
Қаңқу десе қолына қауғаны алмай, 
аш бүйірден қойсын ба «жау» қадалмай, 
жалған айтып жақынға, жалт бұрылып, 
жақсы ма әлде жүргенім дауға қалмай?! 
* * *
Өзгеріп шыға келіп өмір бірден, 
қалмады дейсің, қалқам, көңіл кімнен, 
Әп-сәтте алабұртып төңірегім, 
қаншама еңіредім,
егілдім мен!..

261
260
Қамығып көрмегендей бірі мендей, 
кешегі қатарласым –
бүгін ермей, 
Әп-сәтте қала берем шөгіп іштей 
көңілім бордай болып үгілердей.
Тірлікте нала да бар,
жала да бар, 
шақ та бар жұрт ішінде дара қалар, – 
Амалсыз өзін-өзі оққа төсеп, 
Жүрегің жазылмастай жараланар.
Аямай сен де бүгін тілімдедің, 
оған да бүлінбедім, бүгілмедім – 
неғұрлым жарам ауыр болған сайын, 
шығып жүр ашығырақ үнім менің!
Ағаңды алдамаған бүгінде кім, 
оған да бүлінбедім,
түңілмедім, – 
Көңілім қалған сайын –
барған сайын 
өтімді бола түсіп жырым менің!
* * *
Сен де бірі сияқты ең сүйкімдінің, 
көкірегі көрікті күй тілдінің, ...
Осы араға келгенде жасып-ақ тұр, 
қашып-ақ тұр, қайтейін, ұйқым бүгін.
Арғы жағын, ажарлым, байыпта да, 
енді мені бекерге айыптама, 
бір керегім болар деп жүрген едім 
жүрегім мен жанымды жайып қана.
Жүрген едім болар деп бір керегім, 
ашып айтып, оған да үндемедің, 
қадірімді білетін сен болмасаң, 
сөзім өте қойыпты кімге менің.
Сауығы аз да бұл күнде, ауыры көп, 
бара жатыр көңілдің дауылы үдеп, – 
ойлаушы едім өзіңді 
күй тілдінің,
сүйкімдінің ішінде тәуірі деп!...

261
Жүйрік еді демесең баптауы кем, 
жалғандыққа жасымнан жаттау ұл ем, 
өзің айтып жүргендей, 
мен де, қалқам.
ер-азамат ішінде тәп-тәуірі ем!...
Ардан аттап кете алмай, 
жардан аттап, 
түнде көріп түсімде, 
таңда мақтап,
айналама қарамай, айнаға да, 
қайда бара жатырмын қаңғалақтап?! 
* * *
Аш бала еді кешелер, 
аржағына ел қонып, 
алқынады деседі ел, 
аңдығаны мен болып.
Жаман атқа жал бітіп, 
жампозбын деп қалды ма, 
асап жатыр қарбытып, 
ас қойып ек алдына.
Қарап жүрген кісіде 
несі барын кім білген, 
қайырымсыз ісіне 
қайран болып жүрмін мен.
Тұлдыр өсіп, тұл өсіп, 
көзіне күн елестеп, 
көшімізге ілесіп 
келе жатыр емес пе ед!...
Шет қақпадық жат көріп, 
барлығын да жүр естіп, 
қайғы-мұңын қақ бөліп, 
олжамыздан үлестік.
Неге бүгін албытты, 
алды-артына қарамай, 
атасынан хандықты 
тартып алар баладай?!

263
262
Жарлы байып кешегі, 
жабығына жел қонып, 
... Алқынып жүр деседі, 
аңдығаны мен болып... 
* * *
Елдігің де ерсілеу, ерлігің де, 
еркелеймін, ағайын, енді кімге? 
Түбі неге соғар деп, бұ қылықтың, 
күңірене беремін мен бүгінде.
Ұлығың да сұйылып, сыйқыңды алып, 
қылығың да барады қиқымдалып. 
Көптен бері осыған күйінем деп, 
бір оянған емеспін ұйқым қанып.
Өз алдына қанағат, нысап қалып, 
мінезің де барады ұсақталып. 
Азаматтың қорғадың қай намысын, 
пайдалысын бір күндік құшаққа алып.
Көпе-көрнеу елемей өр көңілді, 
есірігің ебі жоқ ерге күлді: 
Зейіндіге – бүгінгі ар болды азап, 
кейінгіге – кімің бар – 
берген үлгі?
Туа сала кәпір-ұл санап ру, 
іздемей-ақ бір-бірін табады қу, 
иттігін де, не керек, қоймады әлі, 
ойлағаны – шендіге жаға білу.
Елдігің де ерсілеу, ерлігің де, 
еркелеймін, елім деп, енді кімге? 
Жылмаңдаған, 
күніге мыңды алдаған 
жылпостарға тиіп тұр төр бүгінде.
Тимеді деп түңілмес бүгін есе, 
көкірегім көл еді күні кеше. 
Ызғар дарып, барады мұз-қар қарып, 
қызға алданып,
қайтадан жібімесе!

263
* * *
Әрнеге еміндіріп, елеңдетіп, 
бара ма боқ дүние менен де өтіп, – 
қашан бір төрт құбылам болды бүтін, 
шықпады,
соңғы үмітім,
сенен де түк!
Тарқамай көңілімнің көп құмары, 
құйындай ұйтқып-ойнап өтті бәрі. 
Жетем деп желігумен жүрдік күнде, 
ақыры тірліктің де кетті ме әрі!
Аузыма қарата алмай әлі көпті, 
там-тұмдап тергенімнің мәні кетті. 
Несіне осыншалық арып-аштым, – 
қарасам – кәрі-жастың – бәрі де епті.
Тантығы, 
Жантығы бар, 
тасыры бар – 
аз күндік –
азған елдің –
басы бұлар, 
Мұндайда көріпкелдей, 
өріп бермей,
қашанғы қараңғыға жасырынар.
Талтаңы,
тарпаңы бар,
жалтағы бар, –
туады заманына тарта бұлар.
Емініп ендігінің епті ұлдары,
«Мал болса, – деп тұр бәрі, – ар табылар!»
Бүлігі, 
жүлігі бар, 
бөспелері, – 
белгісіз,
енді кімге дес берері. 
Өзіңді кісі ғұрлы көрмегесін, 
сөзіңді қай есірік ескереді?..
Біресе биіктетіп...
төмендетіп, 

265
264
барады боқ дүние менен де өтіп, 
Дарымас тірі жанға енді үгітім, 
шықпады,
соңғы үмітім,
сенен де түк! 
* * *
Көл қорыған қызғыштың 
қолға үйретіп көкесін, 
өндір-өндір қыз құштым, 
өзім қиып некесін. 
Аңыз тыңдап, ән ұқтым 
аталардан ай көмей, 
Бетін қақтым бәдіктің 
бағлан демей, бай демей.
Баталы сөз айтыппын: 
белін жазып бүкірдің. 
Тәлімсіген тәйтіктің 
төбесінен түкірдім... 
Қоя-жынын ашып ем – 
құты қашты «күйлінің». 
Қасақана басып ем 
жатқан жылан құйрығын.
Жұпынымын демедім, 
күпіліні көзге ілмей. 
Өңмендеген неменің 
өтін іштім сездірмей. 
Қалдырғаным табаға 
келеді әлі арбасып. 
Қолы жетпей жағама, 
балағыма жармасып.
Жақсыларды түстеп те, 
түгендеп бір көрмек ем. 
Кетті әттең күш текке, 
жетпей қалып ерде дем. 
Шарап ішпей, шала мас, 
шамырқанған тұр мынау. 
...Өң мен түсім аралас 
өмір сүріп жүрмін-ау!

265
* * *
Бетін емес, шетін беріп, 
кетті ме деп өмір ұдай, 
аш арыстан секілденіп, 
аласұрған көңілім-ай!...
Арғымақ-үн қалды аңырып, 
шаң да шықпай тұяқтардан, 
өте берді алдап үміт, 
алдамайтын сияқтанған.
Қай құдірет бүлдірді өзі, 
бөрліктірген кім еді елді, – 
қарап тұрып 
күннің көзі
қарауытып жүре берді...
Азығындай күнбе-күнгі 
кешегі асқақ арманы ұмыт. 
... Қайтсем екен бұл көңілді, 
айдалада қалған ұлып!.. 
ЭКСПРомТ
Әй, тексізім, тексізім, 
не қыласың өбектеп, 
сен кіретін жоқ тізім, 
енді бізден – бөлек кет.
Суда құйып қолына, 
суыл қағып жүрегің, 
тектілердің тобына 
қосыла алмай, жүдедің...
«Өтсем!» – дедің өтініп, 
өзіңді өзің сүйрелеп, 
жарлау жерден секіріп, 
тарлау жерден кимелеп.
Шықтың кейде тым шектен, 
сен бе, бірақ, мойындар, – 
ойып тұрып бір шеттен 
орын алмақ ойың бар...

267
266
Жасырам деп ізіңді, 
асырам деп айлаңды, 
сұрың неге бұзылды, 
тілің неге байланды?!
Еті тірі ептінің 
бірі ғана шығарсың, 
тізіміне тектінің 
неге сонша құмарсың?
Қалай қарай кетті ізің? 
Қорқа берем қарадай! 
... Тексізі мен бетсізін
тайраңдатқан заман-ай! 
* * *
Әділ айтқан әзілімді кек түйген 
талай досым көрместей боп кетті үйден. 
Оған да өзің күйзелесің, күйесің, 
кінәң жоғын біле тұра бет күйген.
Құрдасың ба, 
сырласың ба көптенгі, 
көтермейтін болып алды өкпеңді, 
Жақсыға да жақпайсың сен, 
қаншама
шындықты айтып 
шырылдадым! – деп кергі.
Осы күні отырмасаң кіл төрде, 
көлгірсімей күле алмайсың үлкенге, 
Жағынбасаң –
жамандайды шыға сап, 
тура сөзді таба алмайды жұрт емге.
Күні кеше айтамын деп сәл мінін, 
қытығына тидім бе бір әлдінің, – 
енді маған мұз қабағы жібімей, 
сызданарын сезіп тұрмын дәл бүгін.
Ескертіп ем елге қыры жоқтығын, 
торсаң қағып,
теріс қарап өтті інім. 
Іш қазандай қайнағаны болмаса, 
жаңғырыққа айналады өткір үн.

267
Әр сөзіңнің іздесе жұрт астарын, 
кімге керек шындық бетін ашқаның, 
келе-келе құрдастардың өзіне 
қалжыңдаудан қашқалақтай бастадым.
* * *
Мас боламын ба, қас боламын ба біреумен, 
арланамын ба, қарманамын ба тіреуден, 
қарғап-сілеуден құлағым тыныш болса да, 
жора мен жолдас жалығар емес мінеуден.
Бәденді жұртпен бас қоса қалған кезде мен, 
өбісемін бе,
көп ішемін бе өзгеден, –
Қиыстау тұрып, қиығын тастап көзіңнің
жауыға қалған
жадау кейпіңді сезген ем.
Тектіге де ердім, көпті де көрдім, көп іштім, 
қуыршақты құшып, құлыншақпен де тебістім. 
Көңілімді бірі қонысындай көрсе киелі, 
қонышындай да көрмегендері бар кебістің.
Өртке кіремін, көп те білемін, көп ішем, 
қызып та кетіп, көрінген қумен өбісем. 
Табынар Тәңірім, бағынар әмірім емессің, 
адырая қарап, алармай жүрші, тегі сен!
Күлем бе баяу, жүрем бе жаяу амалсыз, 
жора-жолдастың бәріне қайдан жағарсыз, 
Сенсіз де мені табалайтындар аз болмас, 
көзі де көрмей, сөзіме де ермей сан арсыз.
Атау кереңді үрлеп іш, елден үркіп іш, 
жата алмасыңды білем ғой сенің тым-тырыс, 
Саған ендеше ұнамай-ақ та қояйын, 
өзің де мені сынамай-ақ та, жүр тыныш!
* * *
Зауқым жоқ күлуге де, жылауға да, 
барады-ау қылқындырып мынау қала, 
Желдетіп, жаңбырлатып келді күз де, 
қалғаны енді бізге шыдау ғана!
Ұнай ма осы күнің, ұнамай ма, 
қайтерсің, болмаған соң қылар айла. 

269
268
Айналсаң әлдекімге ай қараған, 
құдай-ау қайда барам шыдамай да!
Тәңірден тура келер сазай кем бе, – 
бетінде қытығы бар азайды ер де, 
пері де, 
сері де емес, 
пенде көбі,
қарағым, сенде мені қажай берме!
Жетпесе құлағына топтағы үнің, 
естіге, есерге де жоқ қадірің. 
Білмейсің күйесің бе, жанасың ба, 
қалғандай арасында көп тағының...
Сөзімді өткізе алмай еш адамға, 
айтқан соң арызыңды есалаңға. 
Ақылың аңтарылып қала берер, 
қалың ой қаңтарылып босағанда.
Күлгенің қайсы бүгін, күрсінісің, 
түндерің, түнеріңкі күншығысың, – 
Былығып мидай ғана кетті бәрі, 
қалғанын айтпай-ақ қой... білсін ішің...
Құлқым жоқ күлуге де, жылауға да, 
бара ма буындырып мынау қала? 
Керілген атанаққа Айсадайын 
қалғаны енді бізге шыдау ғана!
КӨҢІЛ
Баяу тартып баяғы ырғақ,
көмескі үн,
Сағынар да,
зарығар да емеспін.
Аңсап сені жоқтайтын да бұл күнде,
Айтқан сөзге тоқтайтын да жоқ ешкім.
Бұрынғыдай бұлқынбай да жұлқынбай, 
Бұйығуға бейім тұрған шіркін-ай! – 
Қой маңырап, 
қозы жамырап бір түнде 
Көтеріле көшкен елдің жұртындай.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   22




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет