Семинар Француз әдеби жанрлардың дамуы. Р. Роллан, Ф. Бабюс, Г. Флобер шығармашылықтары
Срсп Неміс әдебиетіндегі реализм өкілдері
жүктеу/скачать 282,88 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Манн Генрих Неміс прозашысы Генрих Манн
| Срсп
Неміс әдебиетіндегі реализм өкілдері. Г.Манн. А.Зегерс. Т.Манн. Реализм - әдебиет пен өмірдегі кең қанат жайған, өмір құбылыстарын бар қалпында, нақтылық, сипат белгілерін сақтай отырып, жинақтап, тұжырымдап, шыншылдықпен бейнелеуді мақсат ететін көркемдік әдіс. Реализм әдісі суреткерден өмір құбылыстарын, маңызды қоғамды мәселелерді, күнделікті тұрмыстағы, сан алуан жайларды мейілінше кең қамтып, әлеуметтік өмірдің қайшылықтарын терең ашып көрсетуді, қарапайым адамдардың бейнесін сипаттауға жете назар аударуды талап етеді. Егер Романтизм әдісі көбінесе сирек кездесетін ерекше жағдайларға назар аударса Реализм айналадағы нақты өмір құбылыстарын толық көрсету қажеттігін мойындайды. Реалистік принцип жаңа дәуір әдебиеті мен көркем өнерде жаңа сипатқа ме болып әдебиеттің халықтық демократияшылдық принциптерімен жалғасын тапты. Реализм өмірде болатын, үнемі кездесетін нақтылы іс – жағдайларды, адамның іс - әрекеттерін бейнелеуді басты мақсат санайды дегенде, әрине қиялға бой ұрушылық мүлде жат деп түсіну дұрыс емес. Алайда реалистік әдістің негізгі өзгешелігі өмірдегі типтік жағдайларды кеңінен қамтып, қай құбылыстың болсын даралық белгілерін де жинақталған көптеген құбылыстарға ортақ сипаттарын да нанымды суреттеп, нағыз типтік дәрежедегі көркем образдар, бейне тұлғалар жасау дейміз. Реалистік әдебиеттің міндеті - өмір құбылысын, заман сипатын шынайы бейнелеу. Неміс әдебиетіндегі реализмге тоқтала кетсек, 1832 жылы Гете қайтыс болғаннан кейін неміс әдебиетіндегі классикалық-романтикалық кезең аяқталды. Дәуірдің саяси шындығы алдыңғы кезеңдегі қаламгерлердің асқақ ойларымен сәйкес келмеді. Материализмге бет бұрған философияда жетекші орын Л.Фейербах пен К.Маркс; әдебиетте әлеуметтік шындыққа көбірек көңіл бөлінді. Тек 1880 жылдары ғана реализм өзінің радикалды бағдарламаларымен натурализммен ығыстырылды. Реализм – шындықтың шынайы, объективті көрінісі. Ол Франция мен Англияда буржуазиялық тәртіптің салтанат құруы жағдайында пайда болды. Капиталистік жүйенің әлеуметтік қарама-қайшылықтары мен кемшіліктері реалист жазушылардың оған деген өткір сыни көзқарасын айқындап берді. Олар ақшақұмарлықты, ашық әлеуметтік теңсіздікті, өзімшілдік пен екіжүзділікті әшкереледі. Идеологиялық бағытта ол сыншыл реализмге айналады.Реализм – өнердің танымдық қызметін сипаттайтын ұғым: өнердің нақты құралдары арқылы жүзеге асатын өмір шындығы, оның шындыққа ену өлшемі, көркемдік танымының тереңдігі мен толықтығы. Олай болса, кең көлемде түсінілетін реализм өнердің әр алуан түрлеріне, стильдеріне, дәуірлеріне тән тарихи дамуының негізгі бағыты болып табылады. Қайта өрлеу дәуірінен («Ренессанс реализмі») немесе ағарту дәуірінен («Ағарту реализмі») немесе 30-шы жылдардан бастау алатын жаңа заманның көркемдік санасының тарихи ерекше формасы. 19 ғасыр («нақты реализм»). 19-20 ғасырлардағы реализмнің қағидалары: өмірдің маңызды жақтарын авторлық мұраттың биіктігі мен шындығымен үйлестіре отырып объективті көрсету, типтік кейіпкерлерді, қақтығыстарды, жағдайларды олардың көркемдік дараландыруының толықтығымен жаңғырту ( яғни ұлттық, тарихи, әлеуметтік белгілерді, сондай-ақ физикалық, интеллектуалдық және рухани ерекшеліктерді нақтылау), «өмір формаларының өзін» бейнелеу тәсілдеріне басымдық беру, бірақ пайдаланумен бірге, әсіресе 20 ғ. шартты формалар (миф, символ, астарлы әңгіме, гротеск), «тұлға және қоғам» мәселесіне деген басым қызығушылық (әсіресе әлеуметтік заңдар мен моральдық идеалдың, жеке және жаппай мифологияланған жаратылыстардың бұлтартпас қарама-қайшылығында). Манн Генрих Неміс прозашысы Генрих Манн 1871 жылы наурызда Любекте ауқатты көпес отбасында дүниеге келген. Жазушының әкесі әкесінен қалған серіктестіктің иесі болған. 1877 жылы Томас Манн Любектің қаржы және экономика жөніндегі сенаторы болды. Болашақ жазушы Джулия Маннның анасы бразилиялық тамырларға ие болды. Манн отбасы өте үлкен болды. Генрихтен басқа отбасында тағы төрт бала болды. Генрих Манның балалық шағы алаңсыз өтті, ол жылы ортада өсті, ештеңеден кем болмады. 1884 жылы болашақ жазушы Петербургке барады. 1889 жылы орта мектепті бітіргеннен кейін Генрих Манн Дрезденге көшті. Мұнда біраз уақыт кітап саудасымен айналысты. Кейін Манн Берлинге көшіп, баспаға жұмысқа орналасты. Сонымен бірге ол Берлиндегі Фридрих Вильгельм университетіне оқуға түсті. 1891 жылы жазушының әкесі онкологиядан қайтыс болды. Томас Манның өсиетіне сәйкес, отбасылық бизнес, сондай-ақ Любектегі үй сатылды, ал әйелі мен балалары түскен табыстың бір пайызын ғана алды. Отбасы Мюнхенге көшті. Веймар республикасы кезінде Генрих Манн Пруссия өнер академиясының әдебиет бөлімінің академигі болып сайланды. 1931 жылы жазушы оның төрағасы болды. Арасында Альберт Эйнштейн болған белгілі мәдениет және ғылым қайраткерлерімен бірге Генрих Манн нацистік қозғалысқа қарсы социал-демократтар мен коммунистердің біріккен майданын құру туралы үндеу сияқты бірнеше үндеулерге қол қойды. Бұл үндеулердің ішінде хорват ғалымы Милан Суффлайдың өлтірілуін айыптау да болды. 1993 жылы Адольф Гитлер Германияда билікке келгеннен кейін Генрих Манн Германия азаматтығынан айырылды. Жазушы алдымен Прагаға, кейін Францияға қоныс аударады. Қуғында Генрих Манн Неміс эмигрант жазушылары одағын басқарды. Манн Парижде, Ниццада тұрып, Францияны фашистік әскерлер басып алғаннан кейін ол Америка Құрама Штаттарына көшіп, Лос-Анджелеске қоныстанды. 1950 жылы наурызда Генрих Манн Калифорниядағы Санта-Моникада қайтыс болды. Өлер қарсаңында ол Шығыс Берлинге көшуді жоспарлап, сол жерде Германия өнер академиясының төрағасы болу керек еді. Жазушының күлі ГДР-ге берілді. Генрих Манн шығармашылығының ерекшеліктері Генрих Манның жұмысы саяси мәселелерді шешуге үнемі ұмтылумен сипатталады. Неміс жазушысының шығармашылық мұрасында журналистика үлкен орын алады. Генрих Манн 1900 жылды өзінің әдеби мансабының басы деп есептейді. Осы кезде оның алғашқы ірі шығармасы «Уәде етілген жер» романы жарық көрді. Ал 1910 жылы Генрих Манн журналистика саласында белсенді жұмыс істей бастады. Жазушы Германияның сол кездегі саяси-рухани атмосферасын өткір сынға алды. Ол өзінің «Рух және әрекет» мақаласында әрекет пен рух синтезі идеясын қорғап, ең алдымен осы синтездің саяси жағын білдіреді. 1848 жылғы революциядан кейін неміс әдебиеті бірқатар әлеуметтік-саяси себептерге байланысты Гете, Шиллер, Лессинг кезіндегі әлемдік маңызын жоғалтты. Генрих Маннның ағасы Томас Маннмен бірге Германияның ұлттық мәдениетін дамытып, неміс әдебиетін әлемдік деңгейге шығаруға сіңірген еңбегі. Генрих пен Томас Манн жетекші еуропалық әдебиет тәжірибесіне сүйене отырып, неміс сыншыл реализм романын алғаш рет осы жанрдың озық үлгілері деңгейіне көтерді. Генрих Манн әлеуметтік роман жанрын шығармашылық жолының алғашқы кезеңінде дамыта бастады. Сонымен бірге ол 19-ғасырдың соңы мен 20-ғасырдың басында Германия өнерінде үлкен дамуға ие болған эстетикалық және декаденттік ағымдарға қарсы белсенді күреседі. Көп ұзамай Манн өзінің «Мұғалім Гнус» атты еңбегінде бұл эстетикалық тенденцияларды сатиралық теріске шығаруға ұшыратты. Бұл жұмыста Генрих Манн өзін экспрессионизмнің бастаушысы ретінде көрсетті. Бұл бағытқа жақындық жазушының кейінгі шығармаларынан – мысалы, «Бас» романы мен «Көбес» повесінен байқалады. Жазушының шығармашылық мәнері мен оның рухани бейнесінің қалыптасуына Францияның мәдени және қоғамдық-саяси дәстүрлері үлкен әсер етті. Француз революциясының сюжеттері Генрих Манның бірқатар драмалық шығармаларында кездеседі, олардың ішіндегі ең танымалы 1913 жылы жазылған «Мадам Легрос» драмасы. Сыншыл реализмнің француз және орыс өкілдерінің ішінде Манн ең алдымен өнердің азаматтық, әлеуметтік мақсатын қабылдады. Бірінші дүниежүзілік соғыста Германия жеңіліп, Веймар Республикасы құрылғанға дейін Генрих Манн он шақты роман, бірнеше драма және екі әңгімелер жинағын шығарды: «Бір отбасында» «Богинялар немесе Герцог Ассидің үш романы. «Гнус немесе тиранның ақыры» «Адал субъект» және т.б. Генрих Манның сатиралық шеберлігінің шыңы – «Мұғалім Гнус» және «Адал тақырып» шығармалары. Роман – 1903 жылы жарық көрген «Богинялар немесе Асси герцогинясының үш романы» трилогиясы жазушының шығармашылық эволюциясының маңызды сәті болды. Қазірдің өзінде-ақ бұл жұмыста индивидуалистік декадентті эстетиканы жеңудің ішкі қайшылықты процесін анық сезінуге болады. «Уәде етілген жер» шығармасы Г.Манн шығармашылығындағы сатиралық жолдың бастауы болып табылады. мұнда Манн қарапайым неміс саудагерінің 90-шы жылдардағы Берлин қоғамындағы өмірдің барлық салаларын басқаратын алыпсатарлар мен бизнесмендердің қоршауында «ертегілер елінде» қалай тапқаны туралы әңгімелейді. Коммерциялық толқу сол кездегі Германия үшін саясатты, қаржыны, өнерді және баспасөзді басқаратын жаңа әлеуметтік түрдегі капиталистік жыртқыштың пайда болуына әкеледі. Оны сол кездегі Генрих Ман Берлин дәл осылай көріп, өз шығармасында өткір сатиралық гротеск арқылы көрсеткен. Генрих Манның басқа да шығармалары: «Байыпты өмір» «Үлкен іс» «Тыныс алу» «Лидица» «Рух пен іс-әрекет очеркі» «Король Генрих IV-тің жас жылдары» «Король Генрих IV-тің жетілген жылдары». жүктеу/скачать 282,88 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|