Семинар Француз әдеби жанрлардың дамуы. Р. Роллан, Ф. Бабюс, Г. Флобер шығармашылықтары

Ол француз және ағылшын әйелінің халықаралық отбасында дүниеге келген. Оның әкесі де жазушы болған, сондықтан оның ұлының Сорбоннадағы әдеби бөлімге түсіп, оны сәтті аяқтауы ғажап емес. Барбюстың әдебиеттегі алғашқы қадамдары 1895 жылы шыққан «Аза тұтушылар» өлеңдер жинағы. Бірнеше жылдан кейін жазылған «Тозақ» және «Жалбарыну» романдары сияқты, шығармалар пессимизммен сусындаған. Алайда, олар өте танымал болған жоқ.

1914 жылы Анри Барбюстың өмірі түбегейлі өзгерді. Германияға қарсы күресу үшін майданға өз еркімен барды. 1915 жылы денсаулығына байланысты жараланып, жазадан босатылды. Жауынгерлік іс-қимылдарға қатысқаны үшін ол Әскери крестпен марапатталды, бірақ оның майдан шебінен бастан өткерген ең бастысы - оның ең танымал «От» кітабының негізін қалаған жеке эмоциялар мен тәжірибелер. Бұл жұмыстың идеясы майданда, шайқастар аралықтарында пайда болды. Барбусс ол туралы әйеліне жазған хаттарында айтады. Ол идеяларды ауруханада 1915 жылдың аяғында практикада аудара бастады. Кітап көп ұзамай аяқталды және 16 тамызда ол «Жаратылыс» газетінде басыла бастады. Шығарма сол жылы желтоқсанның ортасында «Фламмарион» баспасында жеке басылымда жарық көрді. Онда Анри Барбусстың француздардың ең беделді әдеби сыйлығы - Гонкурт сыйлығына ие болғандығы көрсетілген.

Баспасөзде 90-шы жылдарда көріне бастады. Оның «Жоқтаушылар» (1895) атты өлеңдер жинағы мен «Тамұқ» (1908) романы сары уайымшылдық сарында болды. І-ші дүниежүзілік соғыс кезінде (1914-18) Анри Барбюс өзі тіленіп майданға кетті. Окопта отырып «От» романын (1916 ж.) жазды. Мұнда соғыстың шынайы көріністерін жасап, соғыс тұтандырушыларды әшкерелейді, солдаттарды қырғын соғысты жүргізушілерге қарсы күш біріктіріп күресуге шақырады. Анри Барбюстің «Айқындық» (1919 ж.) романы да осы тақырыпқа арналды. Бұл екі романды да Владимир Ильич Денин жоғары бағалаған. Ресейде болған Октябрь Революциясы Анри Барбюстің өмірі мен творчествосына зор әсер етті. Ол Кеңес республикасын қорғауға белсене күш салды. Анри Барбюс ұйымдастырған «Кларте» тобы капитализмге қарсы ниеттегі интеллигенцияны топтастыруда үлкен роль атқарды.

«От» - Барбусстың басты романы

Кейіпкерлердің эпифаниясының көріністері «Көрудің» бірінші тарауында пайда болады. Онда Швейцария тауларындағы жердегі «жұмақ» туралы айтылады. Онда соғыс жоқ, және онда өмір сүретін адамдар, әр түрлі ұлттардың өкілдері, соғыстың пайдасыздығы мен сұмдығы туралы түсінікті болды.

Роман «бір взводтың күнделігі» түрінде жазылған. Бұл авторға баяндауды мүмкіндігінше шынайы етіп жасауға мүмкіндік береді, кейіпкерлерге сүйене отырып, оқырман не алдыңғы шепте, содан кейін терең тылда, не взвод шабуылға шыққан кезде шайқастың қалың кезінде от астында қалады.

Ресейдегі Қазан төңкерісін Анри Барбюс дүниежүзілік тарихтағы басты оқиға ретінде қабылдады және ол оны белсенді қолдады. Оның пікірінше, бұл барлық еуропалық халықтарға капиталистік езгіден құтылуға мүмкіндік береді.

Бұл идеялар көптеген жолдармен 1919 жылғы «Айқындық» романында көрініс тапты. Ресейдегі социалистік революциядан шабыттанған Анри Барбюс Франция коммунистік партиясының мүшесі болады. Сол жылдардағы оқиғалар туралы жазушының дәйексөздері «бейбітшілік - бұл еңбекпен келетін тыныштық» деп дәлелдейді. Осылайша, автор бүкіл қоғамның игілігі үшін аянбай еңбек ету арқылы адамдар кез-келген елде бақытқа қол жеткізе алады деп сенді. Содан бері Анри Барбюс белсенді қоғамдық және саяси өмір жүргізді. Атап айтқанда, 1924 жылы Румыниядағы Татарбунар көтерілісі басшыларының қуғын-сүргініне қарсы болды. Содан кейін Оңтүстік Бассарабияда большевиктер партиясы қолдайтын қазіргі билікке қарсы қарулы шаруалар көтерілісі басталды.

«Сталин - бүгінгі Ленин» - Барбусстың қаламына жататын афоризм.

Анри Барбюс КСРО-на бірнеше рет келіп қайтты. 1925 ж. шыққан «Үзбелер» романында дүние тарихы халық бұқарасының қасіреті мен олардың азаттық, әділдік жолындағы күресінің бірімен-бірі жалғас жатқан үзбелері екенің көрсетеді. 1927 ж. Мәскеуде өткен Кеңес Одағы достарының конференциясына Анри Барбюс белсене ат салысты. «Ресей» атты кітабында Анри Барбюс социализм құрылысын шын жүректен құттықтады.

1935 жылы Мәскеуде Сталинның өмірбаяны туралы кітабын жазғанда Барбюс пневмония ауруына шалдықты. Осы дерттен 1935 ж. 30 тамызда Мәскеуде қайтыс болды. Пер-Лашез (Париж) бейітінде жерленген. Барбуспен қоштасу біріккен халық майданының саяси демонстрациясына айналды.