Серік Мырзалы философия оқу құралы
жүктеу/скачать 3,76 Mb. Pdf көрінісі
|
| Пьер
Теяр де Шарден (1881-1955 жж.) Негiзгi еңбегi «Адам құбылысы» деп аталады. Дiни философтың қойған негiзгi мәселесi: «Адам Құдайдың жарат- қан дүниесiнiң қонағы ма, я болмаса сол жүрiп жатқан жаратылысқа өз үлесiн қосып, оны ары қарай дамыта ма? Егерде бұл дүние дайын күйiнде адамға берiлсе, онда адамға тек қана оның ғажаптығына таңғалып, оған табынудан басқа еш нәрсе қалмайды. Ал егерде дүниенiң басы да, аяғы да болмай, бiрақ ол өне бойы жаңару, өзгеру (эволюция) үстiнде болса, онда адамның бұл дүниеге келуiнiң негiзгi мақсаты – оны ары қарай дамытып, көркейтiп, өзгертуiнде болса керек», – деп қорытады П. Т. де Шарден. Өзiнiң философиясында ойшыл материализм мен идеализмнiң бiр- жақтылығын сынап, шынына келгенде, дүниенiң сыртқы материалдық және iшкi психикалық рухани жақтары болуы қажет деген пiкiрге келедi. Егер дүниенiң алғышарты ретiндегi рухани қосындысы болмаса, онда жалғыз материядан тұратын әлемде адам пайда болмас едi. П.Т. де Шарденнiң ойынша, ғарыштың өмiр сүруi мен ары қарай өрлеуiнiң негiзiнде екi энергияның (күш-қуаттың) тiкелей қатысы бар. Олар – тангенциалдық , яғни физикалық күш-қуат және радиалдық , яғни психикалық, рухтық. Егер тангенциалдық күш дүниенiң элементтерiн бiр-бiрiне тартып, оның бiртұтастығын қамтамасыз етiп отырса, радиалдық энергия оларды алға және жоғарыға, күрделенуге әкеледi. Дүниенiң тарихи дамып, күрделенуi, негiзiнен, үш ғарыштың өткен сатыларына байланысты. Олар: өмiралды; өмiр; ой . Бiрiншi – «өмiралды» сатысында галактиканың қалыптасуы мен оның химиялық күрделенуi басталады. Жер бетiндегi неше түрлi мине- ралдар мен тұздар ерiген суларда Күн сәулесiнiң энергиясы арқылы неше түрлi күрделi химиялық қосындылар пайда болып, ақырында, өмiрдiң алғашқы тұрпайы микро түрлерi дүниеге келедi. Екiншi – өмiр сатысында жер бетiнде тiршiлiктiң миллиондаған түрлерi дүниеге келiп, биосфера қалыптасады, оның ең әсем гүлi – адам дүниеге келедi. Үшiншi – ой сатысында адамның қалыптасуы мен дамуы басталып, бүгiнгi күнге дейiн жетедi. П.Т. де Шарденнiң ойынша, қазiр бiрiккен адамзаттың қалыптасуы жүрiп жатыр. Адамзатпен бiрге жер бетiнде жаңа қабат – жүктеу/скачать 3,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|