Серік Мырзалы философия оқу құралы


В.С.Соловьевтiң дүниетаным тұжырымдары



Pdf көрінісі
бет173/422
Дата11.11.2022
өлшемі3,76 Mb.
#49318
1   ...   169   170   171   172   173   174   175   176   ...   422
Байланысты:
2 (1)

В.С.Соловьевтiң дүниетаным тұжырымдары
Өзiнiң дүниетанымдық көзқарастарында В.С.Соловьев «бiртұтастық 
бiлiм» алу жолын құптады. Ол үшiн сезiмдiк тәжiрибе мен рационалдық 
ойлауды сенiммен ұштастыру қажет. Басқаша сөзбен айтқанда, 
ақиқаттың үш түрi бар: материалдық, формальдық, абсолюттiк
Олар ғылым, философия, дiннiң шеңберiнде қалыптасады. Ақиқаттың 
ең жоғарғы түрi – абсолюттiк бiлiмдi тек қана дiн, теология бере алады. 
Оны ол мистицизм дейдi.
Эмпиризм, яғни тәжiрибелiк жолмен ашылатын бiлiм, материалдық 
дүниенi танып-бiлуге бағышталған. Рационализм өзiнiң формальдық 
табиғатының арқасында барлық бiлiмдi бiрiктiретiн дәнекерлiк күшке 
айналады.
В.С.Соловьев таным үдерісiнде тәжiрибеге көп көңiл бөледi. Ал оның 
өзi екiге – iшкi және сыртқы тәжiрибеге бөлiнедi.
Сыртқы тәжiрибеге келер болсақ, ол айнала қоршаған ортадағы 
заттардың бiздiң түйсiктерiмiзге тигiзетiн ықпалынан пайда болады.
Iшкi тәжiрибенi В.С.Соловьев екiге бөледi: олар психикалық және 
мистикалық. Психикалық тәжiрибеге бiз өз табиғатымыздың бой 
көрсетуiнен шығатын құбылыстарды жатқызамыз.
Мистикалық тәжiрибе деп бiздiң жан-дүниемiздiң ар жағында 
жатқан, өзiнiң бiзге тигiзетiн ықпалымен бiздi жоғарыға көтеретiн, iшкi 
рухани ерiктiктi тудыратын құбылысты айтамыз.
Оларды бiр-бiрiмен салыстыра келе, В.С.Соловьев бiрiншi орын-
ға – мистикалық, екiншiге – психикалық, соңына физикалық тәжiрибенi 
қояды.
Әрине, логикалық дүниетанымның өз орны бар, бiрақ, ол таныла-
тын құбылыстың идеясына жете алмайды. Ол үшiн интеллектуалдық 
интуиция (ой аңлауы) қажет. Дегенмен логикалық таным мен интуи-
ция бiздi болмыстың ең терең құпия сырларына жеткiзе алмайды. Ол 
үшiн – шектелгеннiң ар жағына, трансцендентiкке өту – ерекше таным 
қабiлетiн қажет қылады. Оны ол шабыт, эрос, экстаз деген ұғымдармен 


255
бередi. Сонымен, өзiнiң танымдық көзқарастарында В.С.Соловьев 
ғылым, философия, дiннiң бiрлiгiнiң қажеттiгiн көрсеткiсi келдi.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   169   170   171   172   173   174   175   176   ...   422




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет