27. Көз қозғалтқыш нерві – атауы латынша, ядролары, жолы, иннервациялайтын бұлшықеттері. Латынша атауы – nervus oculomotorius (III жұп)
Көз қозғалысы жүйкесі аралас жуйке болып табылады, өзегі бес жасушалы топтан турады: екі сырткы қозғалысты ірі жасушалы өзектер, екі ұсақ жасушалы өзектер және бір ішкі жұпсыз ұсак жасушалы өзек.
Көз қозғалысы жүйкесінін қозғалыс өзектері сұр затты су құбыры қоршалған орталыктык алдында орналасады, ал вегетативті өзек - орталык сұр зат манайында орналасады. Орталык маны катпарынын төменгі бөлік қабығынан өзек импульсі алады, ол ішкі капсула буынында өтетін қабықты-өзекті жолдар аркылы беріледі.
Қозғалыс өзектері көздін сырткы булшыкеттері жуйкесін тудырады: жоғаргы тура булшыкетті (көз алмасынын жоғары және ішке козғалуы); төменгі тура булшыкетті (көз алмасынын төмен және ішке козғалуы); медиалды тура бұлшыкетті (көз алмасынын ішке козгалуы); томенгі кисык булшыкетті (коз алмасынын жогарыға және төменге козгалуы); жогарғы қабақты көтеретін бұлшықетті.
Екі ұсақ жасушалы косымша өзек - Якубович-Эдингер- Вестфаль өзегі көз карашығын тарылтатын көздін ішкі бұлшыкетінін жүйкесін тудыратын парасимпатикалық талшықтарга бастама болады (m.sphincterpupillae). Перлидін арткы орталык жупсыз өзегі екі көз қозгалысы жүйкесіне ортак болып табылады және көз біліктері мен акомодациясынын конвергенциясын жузеге асырады.
28. Шығыр нерві - атауы латынша, ядролары, жолы, иннервациялайтын бұлшықеттері. Латынша атауы – nervus trochlearis (IV жұп)
Шығыршық жүйке ядросы көз-козгалыс жуйкесі ядросынан төмен карай, орталык сұр заттан алдыга карай орта мидын төрт темпешіктін томенгі денесі денгейінде орналаскан. Жуйкенін ішкі тубіршектері орталык сұр заттын сырткы бөлігін айналып отеді жене IV карыншанын ростралды бөлігінде шатыр құратын, жұқа пластина болып көрінетін жорарғы ми желкенінде айкасалы. Айкасканнан кейін жуйкелер төменгі дөнестерден төмен карай орта мидан шыгады. Блоктык жуйке ми бағанынын дорсалды жазыктығына шығатын бірден-бір жуйке болып табылады. Үңгірлі синуска орталыкпен багытталган жолда жуйкелер бірінші тумсык тәріздес көпір-мишыктык санылау аркылы өтеді, сосын мишык наметі киндысы аркылы, ары карай унгірлі синустын сырткы кабыргасымен және ол жерден көз-козгалыс жуйкесімен бірге жоғарғы көз санылауымен көз уясына кіреді.
