Шығыс Қазақстан облысы әкімдігінің
жүктеу/скачать 15,32 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Штоктар
| Магматизм
Интрузивті Эффузивті Лат. «интрузия»-кіру, ену. Лат. «эффузио»-тасу, тӛгілу тереңдік магматизм жанартаулық 3.Интрузивті магаматизм. Кӛп жағдайларда магма жер ҥстіне жетпей жер қыртысында кептеліп қалады да сонда қатаяды. Ондай денелерді және оларды қҧрайтын жыныстарды интрузивтік яғни тереңдік деп атайды. Жатқан тҧсының тереңдігіне байланысты интрузивті жыныстарды абиссалді (тереңдік) және гипабиссалді (жартылай терең) тҥрлеріне бӛлінеді. [Сурет-32], [Сурет-33] Абиссалды интрузивтер жер бетінен ондаған км тереңде пайда болады. Кейінен ҥстінге жабуы денудациядан бҧзылып-шайылған соң олар жер бетіне шығады.Пішініне қарай ең жиі кездесетін тҥрлері: батолиттер, штоктар, лакколиттер, лополиттер. Баталиттер ( грек тілінде « батос» - тереңдік деген мағынада) қатпарлы тау жыныстарының орталық бӛліктерінде тау жыныстарының орталық бӛліктерінде ондаған кейде жҥздеген мың шаршы км- ге созыла орналасқан интрузиялық ең ірі денелер қҧрайды. Штоктар цилиндр пішінді , кейде бҧрыс пішінді интрузиялық денелер қҧрайды. Лаккоиттер ( грек. « лакос» - шҧңқыр деген мағынада) шӛгінді қабаттар арасында диаметрі жҥз метрден бірнеше километрге дейін жететін саңырауқҧлақ пішінді денелер қҧрайды. Факалиттер ( грек тілінде « факос» - жасымық н/ е жасылсыз дәні деген сӛз) кӛбінесе қатпарлы қҧрылымдардың қол орақ тәрізді пішінде қалыптасып, кішігірім денелер қҧрайды. 76 . Сурет-32. Интрузивті денелердің пішіні. Сурет-33. Интрузивті денелердің пішіндері. Гипабиссалді интрузивтерге дайкалар, желілер, силлдер, некктер жатады.Олар негізінен жыныс арасының шытынап босаңсыған тҧстарына кептеледі. Силдер- қҧрамы негізді сҧйық магма жер бетіне жақын аудандарда шӛгінді қабаттардың жапсарларын бойлай кӛтеріліп сәйкес пішінді денелер қалыптасқан жағдайда. Дайкалар ( шотландия тілінде « дайка» - қабырға деген мағынада) жер қыртысының жарықтары мен жарықшақтарын толтыра ӛскен тау жыныстары тҥрінде тік қабырғалы интрузиялық кішігірім денелер қҧрайды. Нектер (ағылшын тілінде « некк» - мойын деген мағынада) диаметрі бірнеше м- ден 1, 5 км- ге дейін жететін ескі вулкандық аппараттардың ӛзегін толтыра ӛскен магмалық заттардан қҧралады. Магмалық тау жыныстарын тҥр-тҥсіне қарай ажырытуға болады. Мысалы: жүктеу/скачать 15,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|