Шығыс философиясы


Ол бірнеше кітаптар құрастырды («Өлендер кітабы», «Көктем және күз» жылнамасы, « Сұқбат және пікір айту», т.б.). Конфуцийдің « Ұлы ұғынуы кітабы» 75 қатардан тұрады. Оған 1546 түсіндірме жасалған



бет3/9
Дата11.10.2022
өлшемі0,73 Mb.
#42447
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Байланысты:
шығыс философиясы

Ол бірнеше кітаптар құрастырды («Өлендер кітабы», «Көктем және күз» жылнамасы, « Сұқбат және пікір айту», т.б.). Конфуцийдің « Ұлы ұғынуы кітабы» 75 қатардан тұрады. Оған 1546 түсіндірме жасалған.

Мақсат – императордың билігін заңдастыру еді. Оның ұстаған жолы: әділеттік табиғатты сүю әдет – ғұрыпты сақтап, сыйлау

Конфуций адамдарды екіге бөледі:

Конфуций адамдарды екіге бөледі:


Адамдар
Текті адамдар – заңдар мен адамгершілік қағидалармен өмір сүреді
Төменгі адамдар – тек өз басының қамын ойлайды.

Даоизм мектебі

Қытай фиялософиясы Дао деген ұғымды түсіндіруден басталады. Дао барлық заттың түп негізі және бірлігі, барлық заттар мен құбылыстар өсіп, дамып, жетіліп, қайтадан Даоға айналады. Дао ілімінің негізін салған Лао-Цзы б.э.д. VІ ғ. Лао-Цзы өзінің Дао және Дэ деген кітабында дүниенің пайда болуын адам айтуы бойынша дүниедегі барлық заттар мен құбылыстар тіршілік иелері, өздерінің табиғи жолымен өмір сүреді. Оларды Дао басқарады. Дао субстанция ретінде көзге көрінбейді. Дао дүниенің пайда болуын былай түсіндіреді. Ол Ин – оң және Янь – теріс бөлшек. Олардан Аспан мен Жер пайда болады. Аспан және Жер өз кезегінде Ци деген бөлшек шығарады. Даоизм қарама-қарсы құбылыстардың бір-бірімен қатар бірлікте өмір сүруін үйлесімдік (гармония) деп қарастырады.

Лао-Цзы б.э.д. VІ ғ

Легистер мектебі

Бұл мектептің негізін салған Шань-Ян б.э.д ІІІ-ІV ғ. Заңгерлер мектебінің негізгі фәлсафалық тұжырымы «жаңа заманға ескі киім кигізуте болмайды» дегенге келіп саяды. Жаңа заман талаптарына сай жаңа заңдар шығарылуы тиіс. Жаңа тарихи шындық үшін басқарудың соны тәсілдері қажет. Легистер Конфуцийдің мемлекетті әдептілік заңымен басқару керек дегеніне қарсы мемлекетті қатал заңға сүйеніп басқару қажет дегенді дәріптейді. Сонда халық билеушіге бағынады, айтқанын істейді. Адам ұсақ қылмыс жасаса да оны жазалау керек. Сонда ол үлкен қылмыс жасамайды. Осылайшы легистердің мақсаты ұсақ патшалықтарды біріктіріп, Аспан аясындағы Ұлы Қытай мемлекетін құру. Осы мемелекетте басқа халықтарды бағындыру керек деген идеяны дәріптеді.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет