Сімдіктер экологиясы


Ыстық пен аңызаққа тӛзімділік



Pdf көрінісі
бет20/83
Дата27.11.2023
өлшемі1,9 Mb.
#130374
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   83
 
Ыстық пен аңызаққа тӛзімділік 

 
ӛсімдіктердің құрғақ-
шылық кезеңге бейімделіп, ӛсіп дамуы. Бұл комплексті қасиет. 
Ыстық әрі аңызақ кезеңде протоплазманың құрғап, кеуіп қал-
май, цитоплазма гидратурасы қаншалықты сақталса, ӛсімдіктер 
бұл жағдайға соншалықты тӛзімді. 
Ӛсімдіктерге экстремальды, жоғары температура әсер ет-
кенде клетка зақымданып, ондағы заттар алмасу процесі бұзы-
лады. Сонымен бірге, кейбір ӛсімдіктердің зақымданған клетка-
лары жазылып, ыстыққа бейімделіп ӛседі. Осыған сәйкес, 
В.Я. Александровтың (1975) пікірі бойынша
ыстыққа алғаш-
қы тӛзімділік
және 
жалпы тӛзімділік
түсінігі бар.


31 
 
Ыстыққа алғашқы тӛзімділік
– кӛптеген ыстық (жоғары) 
температураның тікелей әсеріне немесе қысқа уақыт (5 минут) 
қыздырғанда ӛсімдік клеткасының жауабы (реакциясы). 
 
Ыстыққа жалпы тӛзімділік
– ыстық температураның ұзақ 
уақыт әсері болғанда ӛсімдіктің адаптациялық (бейімделу) меха-
низмі іске қосылып, ӛсімдіктің аман қалуы және дұрыс ӛсіп да-
муы қалыпты жағдайда ӛтеді. 
Бақылау сҧрақтары 
 
1.
Жерге келіп түсетін, жинақталатын (аккумуляцияланатын) 
Күн сәулесі энергиясы және оның биосферада трансформация-
лануы (ӛзгеруі). 
2.
Жер бетіне келіп түсетін Күн сәулесі радиациясы балансы.
3.
Қысқа толқынды және ұзын толқынды радияция балансы.
4.
Қандай жағдайда Жер бетінде оң (+) және теріс (–) типті 
радиациялық баланстар қалыптасады? 
5.
Климатология ғылымының зерттеу нәтижелері бойынша 
Жер шарында қандай термикалық белдеулер бар, олардың си-
паттамасы. 
6.
ТМД территориясында топырақ-климат ерекшелігі және 
ӛсімдіктер жамылғысы бойынша қандай аймақтар бар және 
олардың сипаттамасы. 
7.
Ӛсімдіктер үшін тиімді температуралар қосындысы түсіні-
гі, мысалдар. 
8.
Ыстыққа алғашқы және жалпы тӛзімділік туралы. 


32 
5 – тақырып. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   83




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет