Сімдіктер экологиясы


Жылу, оның ӛсімдіктер тіршілігіндегі



Pdf көрінісі
бет15/83
Дата27.11.2023
өлшемі1,9 Mb.
#130374
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   83
Байланысты:
ӨСІМДІКТЕР ЭКОЛОГИЯСЫ

Жылу, оның ӛсімдіктер тіршілігіндегі 
маңызы. Ӛсімдіктер тіршілігіндегі маусымдық 
қҧбылыстар. Ӛсімдік температурасы 
 
Ӛсімдіктердің тіршілігіне ӛте қажетті, негізгі экологиялық 
(абиотикалық) факторлардың бірі – бұл 
жылу
. Ӛйткені әртүрлі 
ӛсімдіктердің ӛсіп дамуы белгілі температура фонында жүзеге 
асады, яғни температура мӛлшерін және оның ұзақтығын керек 
етеді. 
Жерге келіп жинақталатын жылу мӛлшері күн сәулесі энер-
гиясына және оның биосферада трансформациялануына, ӛзге-
руіне тікелей байланысты. Яғни, биосферадағы тіршіліктің тіре-


24 
гі, жылу кӛзі 
Кҥн
. Бір секундта 9∙10
22
килокаллория жылу бӛле-
ді, ал бір жылда Жер ғаламшары Күннен 58∙10
16
квт∙сағат қуат, 
жылу алады. Басқаша айтқанда, Жер ғаламшарына бағытталған 
Күн сәулесі энергиясының радиациялық ағымының қуаты шама-
мен 4186000 Дж/см
2
∙жыл. Атмосфера шетіне дейін жететіні 
1046500 Дж/см
2
∙жыл. Оның ¼ бӛлігін атмосфера сіңіреді, ал ¾ 
бӛлігі жер бетіне дейін жетеді (8, 9 – суреттер).
 
Радиациялық баланс
– бұл келіп түскен және шашырап 
кеткен сәулелі энергия, яғни, атмосфераның, жер бетіндегі тӛсе-
ніштің, мұхиттар мен теңіздердің, биосфера жүйесінің (ӛсімдік-
тер мен жануарлар әлемінің) сәулелі энергияны сіңіруі және ша-
шыратуы. Егер жер бетіне келіп түскен жылу, кеңістікке шашы-
рап кеткен энергия шығынынан кӛбірек болса, 
радиациялық 
баланс оң
(+) болады. Ал, келіп түскен энергия шашырап кет-
кен шығыннан аз болса – онда 
радиациялық баланс теріс
(–) 
болады. Бірақ, дененің (физикалық дене немесе тірі организм-
нің) жылуды сәулелену, яғни жылу толқындары күйінде кеңіс-
тікке үздіксіз шашыратуы – радиациялық энергияны сіңіруге
аккумуляциялауға елеулі кедергі жасайды.
Жер бетіне белгілі уақытта келіп түсетін 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   83




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет