Алқа мүшелері келеді! Əрқайсысы өзіне тиесілі, үйреншікті орында-
рына жайғасады (А.Х.Мархабаев). Бұл мысалдағы соңғы сөйлемнің «əрқайсысы» белгісіздік есімдігінің
ықпалымен алдыңғы сөйлемге тəуелді болып тұрғанын көру қиын емес.
Дей тұрғанмен, белгісіздік есімдіктерінің түгелдей сөйлем синсеманти-
касына ықпал ететіні байқалмайды, байқалса да, көмескі сезіледі. Айта-
лық, əлдеқашан, əрбір, кейбіреу, əрнəрсе, бірнеше, біраз т.с.с. есімдік-
тердің синсемантикасын байқау қиын. Дегенмен белгісіздік есімдік-
терінің дербес сөйлемдегі ойды контекске сабақтастыратын жайттары
кездесіп тұрады. Мысалы:
Бас қолбасының пайымдауынша, қазір қазаққа жетіспейтін бірнəрсе бар. Ол – сенім (Қ.Жұмаділов).
Осы мысалдан байқап тұрғандай, белгісіздік есімдік өзінен кейінгі бо-
латын зат пен құбылысқа нұсқап тұрады, яғни эпифоралық дейксис си-
патында. Қарапайым айтқанда, əуелі белгісіз зат я құбылыс беріледі де,
кейін ол нақтыланылады. Ой ағымының табиғаты да солай: белгісіздік-
тен белгіліге, дерексіздіктен нақтылыққа ұмтылады. Сонымен, бұл мы-
салда белгісіз «бірнəрсе» келесі сөйлемде нақты айқындалады.
