Синтаксистік парадигмалар
жүктеу/скачать 2,27 Mb. Pdf көрінісі
|
| Алқа мүшелері келеді! Əрқайсысы өзіне тиесілі, үйреншікті орында-
рына жайғасады (А.Х.Мархабаев). Бұл мысалдағы соңғы сөйлемнің «əрқайсысы» белгісіздік есімдігінің ықпалымен алдыңғы сөйлемге тəуелді болып тұрғанын көру қиын емес. Дей тұрғанмен, белгісіздік есімдіктерінің түгелдей сөйлем синсеманти- касына ықпал ететіні байқалмайды, байқалса да, көмескі сезіледі. Айта- лық, əлдеқашан, əрбір, кейбіреу, əрнəрсе, бірнеше, біраз т.с.с. есімдік- тердің синсемантикасын байқау қиын. Дегенмен белгісіздік есімдік- терінің дербес сөйлемдегі ойды контекске сабақтастыратын жайттары кездесіп тұрады. Мысалы: Бас қолбасының пайымдауынша, қазір қазаққа жетіспейтін бірнəрсе бар. Ол – сенім (Қ.Жұмаділов). Осы мысалдан байқап тұрғандай, белгісіздік есімдік өзінен кейінгі бо- латын зат пен құбылысқа нұсқап тұрады, яғни эпифоралық дейксис си- патында. Қарапайым айтқанда, əуелі белгісіз зат я құбылыс беріледі де, кейін ол нақтыланылады. Ой ағымының табиғаты да солай: белгісіздік- тен белгіліге, дерексіздіктен нақтылыққа ұмтылады. Сонымен, бұл мы- салда белгісіз «бірнəрсе» келесі сөйлемде нақты айқындалады. жүктеу/скачать 2,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|