Синтаксистік парадигмалар

354
355
Қазіргі қазақ тіліндегі синтаксистік парадигмалар
ІІ бөлім. Коммуникативтік парадигмалар
Демек, есімдіктің орынбасарлық қызметі ол қатысқан сөйлемдер маз-
мұнын  тиянақсыз  етіп,  мағынасының  ашылуын  контекске  бағынышты 
етеді.
Шылаулар. Шылаулардың ішінде жалғаулықтар мен демеуліктер сөй-
лемнің синсемантикалы екенін, контекске тəуелді екенін көрсетіп тұрады.
Жалғаулықтардың  жай  сөйлемдерді  құрмаластыратыны  белгілі.  Ал 
жалғаулықтың бұндай қызметі, біздіңше, олардың түпкі тегінің есімдік-
термен байланысты болуында. Кейбір жалғаулықтардың есімдік негізді 
екені қазір де айқын көрініп тұр. Дəлел үшін біразын тізіп өтейік. Салыс-
тырыңыз:
– Ыңғайластық қатынасты білдіретін жалғаулық - əрі (əр-і);
–  Қарсылықты  мағынаны  білдіретін  жалғаулықтар – бірақ  (бір-  ақ), 
сонда да, əйтсе де (олай етсе де), сөйтсе де (солай етсе де), əйтпесе (олай 
етпесе) т.с.с.;
– Талғаулықты мағынаны білдіретін жалғаулықтар – біресе (бір - есе), 
немесе (неме - се), не, бірде (бір - де), кейде (кей - де), яки (иə - кей) т.с.с.
Ал солай бола тұрса да, солай дегенмен, мұның себебі, олай дейтін 

жүктеу/скачать 2,27 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: