Сипаттамалық функциялар, термодинамикалық потенциалдар


динамикалық түрде орнайды. Химиялық тепе-теңдік қозғалмалы сипатта болады. Химиялық тепе-теңдікті ығыстыруға заттар концентрациясы, қысым, температура әсер теуі мүмкін



бет19/19
Дата29.03.2022
өлшемі1,33 Mb.
#29183
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   19
Байланысты:
Лекция 4

динамикалық түрде орнайды. Химиялық тепе-теңдік қозғалмалы сипатта болады. Химиялық тепе-теңдікті ығыстыруға заттар концентрациясы, қысым, температура әсер теуі мүмкін.

1867 жылы Гульдберг және Вааге әрекеттесуші массалар заңын тұжырымдады:

Химиялық реакциялардың жылдамдығы әрекеттесуші заттардың және реакция өнімдерінің концентрациясына тура пропорционал.

Әрекеттесуші заттардың массалары дегеніміз олардың мольдік концентрациясы.

Қайтымды реакцияларды жалпы түрде былайша жазуға болады:

аА + вВ ↔ dД + еЕ (2.96)

Жоғарыдағы заң бойынша, тура бағыттағы реакцияның жылдамдығы:

Химиялық реакциялардың басым көпшілігі қайтымды болады, реакцияның өнімдері өзара әрекеттесіп, қайтадан бастапқы заттарды түзеді, мысалы:

Химиялық реакциялардың басым көпшілігі қайтымды болады, реакцияның өнімдері өзара әрекеттесіп, қайтадан бастапқы заттарды түзеді, мысалы:

Бастапқы заттардың арасындағы реакция тура жүретін реакция деп аталады, әрекеттесуші массалар заңына сәйкес оның жылдамдығы:

Реакция өнімдерінің әрекеттесуші заттарға бағытталуы кері реакция деп аталады, оның жылдамдығы:

Біртіндеп бастапқы заттардың концентрациясына азайған сайын тура жүретін реакцияның жылдамдығы кемиді де, кері бағытта жүретін реакцияның жылдамдығы артады. Ақырында, қарама-қарсы бағытта жүретін реакциялардың жылдамдығы теңеседі (). Реакцияласушы заттардың концентрациясы өзгермейтін күйге келеді, оны тепе-теңдік концентрациясы деп атайды.

  •  

Тепе-теңдік кезіндегі концентрациялардың өзара қатынасын былай кескіндеуге болады:

Тепе-теңдік кезіндегі концентрациялардың өзара қатынасын былай кескіндеуге болады:

- тепе-теңдік константасы

Химиялық тепе-теңдік заттар концентрациясының өзгеруіне, температура мен қысымға тәуелді түрде тура немесе кері реакцияның бағытына қарай ығысады. Ығысу бағыты Ле-Шательенің принципіне сәйкес жүзеге асады:

Химиялық тепе-теңдік күйіндегі жүйе жағдайының (концентрация, температура, қысым) біреуі өзгерсе, тепе-теңдік сол өзгеріске қарсы жүретін реакцияның бағытына қарай ығысады, бастапқы тепе-теңдік күйін сақтауға тырысады.

Осы принципке сәйкес қысымды арттырғанда химиялық тепе-теңдік оған қарсы әрекет көрсететін, яғни газ молекулаларының саны кемитін жағына қарай жүретін реакцияның бағытына қарай ығысады.

  •  

Температура артқанда тепе-теңдік эндотермиялық реакция жағына, төмендеткенде экзотермиялық реакция жағына ығысады.

Температура артқанда тепе-теңдік эндотермиялық реакция жағына, төмендеткенде экзотермиялық реакция жағына ығысады.

Реакция үшін тепе-теңдік константасының мәнін жазыңыз:

- реакциядан кейінгі және реакцияға дейінгі газ тәрізді заттардың моль сандарының айырымы

Егер реакция нәтижесінде газ күйіндегі заттардың моль сандары өзгермесе,

яғни Δν=0 болса, онда

  •  

Сұйықтар үшін концентрацияның орнына активтілік түсінігін кіргіземіз Активтілік = концентрация ∙ түзету көбейткіші,

Сұйықтар үшін концентрацияның орнына активтілік түсінігін кіргіземіз Активтілік = концентрация ∙ түзету көбейткіші,

яғни .

Түзету көбейткіші γ – сұйық күйдегі молекулалар арасындағы әрекеттесуді есепке алады. Оны активтілік коэффициенті деп атайды.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   19




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет