Мұнда еркін жатқан арқалықтың статикалық анықталған моменті.
Кинематикалық тәсіл.
Егер арқалықтың орын ауыстыруы Ғ – кҥшінің әсерінен f – шамасына иілсе онда бұрылу бұрышы
F – кҥштің виртуалды жұмыс істеуі
Моменттің виртуальді жұмысы
;
мәндерін ескересек
Виртуальді жұмыстардың теңдеуі
Осыдан шектік есептік кҥш
Егер теңсіздіктің оң және сол бөлігін көбейтсек, онда жоғарыдағы статикалық тәсілмен табылған тепе-теңдік теңдеуін аламыз. Қиылмаған арқалықтарды жеңілдетілген ішкі кҥштерді тарату тәсіліменде есептеуге болады. Онда тіректегі моменттер
серпімді жҥйе сияқты есептелінеді және олар реттеуші коэффициенттерге көбейтіледі, ол коэффициенттер тіректік және арқалықтық көлденең қималардың біркелкі емесқатаңдықтарын ескереді.Одан соң жөнделген тіректік моменттер бойынша арқалықтың моменттерін табады.
Осы коэффициенттердің мәні көпаралықты арқалықтың ортадағы тіректері ҥшін
Екі аралықты арқалықтың ортадағы тіректері ҥшін
Жоғарыда келтірілген бірінші аралықтағы тіректер ҥшін екі формуладағы коэффициенттің орташа мәні қабылданады.
Осы формулада – аралықтағы және тіректегі қималардың қатаңдықтарының қатынасы
Иілген моменттерді есептеу
Арқалықтың өз салмағын алдын-ала анықтау ҥшін оның көлденең қимасын қабылдайды.
Иілетін моменттер және қиылмаған арқалықтардың көлденең кҥштерінің тең немесе ұзындығының айырмашылығы 20%-дан аспайтын қиылмаған арқалықтар тең таратылған кҥшсалмақтар әсер етеді.
;
Шоғырланған кҥшсалмақтар әсер етсе
;
Мұнда кесте бойынша анықталатын коэффициенттер
