Сөзжасамдық ҰЯ Ұлу


Сөзжасамдық ұя жасалған сөздер



бет4/4
Дата12.02.2023
өлшемі119,5 Kb.
#67320
1   2   3   4
Сөзжасамдық ұя жасалған сөздер:

  1. Ұрпақ

  2. Көңіл /көңілшек/

  3. Кір

  4. Көр

  5. Тілен /тіленші/

  6. Жирен /жиренше/

  7. Сұм / сұмпайы, сұмдық/

  8. Қолжаулық

  9. Өршіл




  1. Ұрпақ

Ұрпақ (зат есім) –1. Ұнның еленгеннен кейін қалған қалдығы; кебек. 2.Жұқа нанға себілген ұн.

Ұрпақ (зат есім) – 1.Тұқым, жұрағат. 2.Әлеуметтік қоғамның қарайлас мезгілде дүиеге келген мүшелерінен тұратын топ. 3.Өмірдің жалғасы, болашағы. 4.Ел-жұрт, халық. 5.Бала-шаға








1 - саты

2 - саты

ұрпақ

Ұрпақсыз ͢
!
Ұрпақты

Ұрпақсыздық
ұрпақтық




ұрпақта

ұрпақтау

2. Көңіл /көңілшек/

Көңілшек (сын есім) – кісі көңілін жықпайтын, көңілі қимас, көңілі бос





1 -саты

2- саты

3 - саты

көңіл

Көңілшек
!
Көңілшектік

көңілшектеу







Көңілді
!
Көңілділеу

Көңілділік









Көңілшең

Көңілшеңдік







Көңілсіз
!

Көңілсіздеу


Көңілсіздік

Көңілсізден
!
Көңілсіздендір

Көңілсіздену

Көңілсіздендіру







Көңілден

Көңілдену





3.Кір

Кір (ор.гиря) зат есім. 1.Белгілі бір заттың ауырлық я жеңілдік салмағын өлшейтін түрлі нұсқада жасалған таразы. 2.Таразыға салынған зат салмағын белгілейтін әр түрлі салмақтағы темір тасы. 3.Спорт. Ауыр атлетика жаттығуларына пайдаланатын темір тас.


Кір (зат есім, этн.) Мініске, жұмысқа пайдаланатын мал күшінің ақысы, тер майы.
Кір (сын есім). Таза емес, былғаныш, лас. 2.(Ауыс.) Жаман ой, көңілдің ала-құлалығы, сенімсіздік, күдікшілдік. 3(Ауыс) Жаманат
Кір (етістік). Бір жерден екінші жерге ену.





1 - саты

2 - саты

3 - саты

кір

Кірле
!
Кірлен

Кірлеген

кірленкі


Кірлегендік

кірленкіре






Кірлет
!
Кірлеттір

Кірлету

Кірлеттіру



Кірлетуші




Кірлеу










Кіріс

Кірісу

Кірісуші




Кіреуке










Кіргіз

Кіргізу

Кіргізуші




Кірік

Кіріккен

Кіріккендік




  1. Көр

Көр (сын есім)- өнбей, жарылмай қалған (дән)
Көр (етістік) 1.Көзбен байқау, бағдарлау, байыптау. 2.Қарау, көзбен шалу. 3. (ауыс.) байқау, тырысу. 4. (ауыс.) бастан кешу, өткеру. 5. (ауыс) айыптау, жазғыру, кіналау. 6. (ауыс.) есептеу, санау, білу, тану.





1 - саты

2 - саты

3 - саты

көр

Көрген
!
Көргенсі

Көргенді

Көргенсіз



Көргенділік

Көргенсіздік






Көрбілте

Көрбілтеле
!
Көрбілтелеу

Көрбілтелен




Көргіз
!
Көргісіз

Көргізу







Көргіш
!
Көргіштік

Көргішірек



Көргіште

Көргіштеу




Көрдей










Көрме

Көрмес







Көрік
!
Көріктен

Көрікті

Көріктілік





Көріс
!
Көріскен

Көрісу

Көріскендік



Көрісуші





Көркей

Көркею

Көркеюші



5.Тілен /тіленші/

Тіленші(зат есім, көне) – ел аралап, қайыр-садақа сұраған тілемсек қайыршы

Тілен (етістік) 1.Өз еркімен, ықтиярымен сұрану, өтіну. 2.Жұрттан емініп бірдеме сұрау, тілемсектену






1-саты

2-саты

3-саты

Тілен

Тілендір

Тілендіру

Тілендіруші




Тілент

Тіленту







Тілену

Тіленуші







Тіленшек

Тіленшектік







Тіленші
!
Тіленшілік

Тіленшілен

Тіленшілену



6. Жирен /жиренше/

Жиренше(сын есім) жирен түстес, жирен тәріздес.

Жиренше (зат есім, биол.) жиренше тұқымдасы





1 - саты

2 - саты

3 – саты

Жирен

Жиренгіш










Жиренде

Жирендеу







Жирендір

Жирендіру







Жиренқұтан










Жирент

Жиренту







Жирену










Жиренше

Жиреншек







Жиреніш
!
Жиренішсіз

Жиренішті

Жиреніштік



Сұм / сұмпайы, сұмдық/

Сұмдық (зат есім). 1. Қара ниеттілік, арамдылық, сұмырайлық. 2. Жайсыздық, жайсыз жағдай, жаман хабар. 3. Қиындық, азап. 4. Масқара, адам айтқысыз жағдай. 5. Ерекше, тылсым.


Сұмпайы (сын есім). Сұмырай, жексұрын, сүйкімсіз.





1-саты

2-саты

3-саты

Сұм

Сұмаң


Сұмаңда
!
Сұмаңдат
Сұмаңдан

Сұмаңдау

Сұмаңдатқыз


Сұмаңдану




Сұмдық

Сұмдықсыз







Сұмқай










Сұмқұла










Сұмпайы

Сұмпайылық







Сұмын

Сұмындық







Сұмырай
!
Сұмырайдай
Сұмырайлық

Сұмырайлан

Сұмырайлану




Сұмдан

Сұмдану




8.Қолжаулық

Қолжаулық (зат есім, сөйел.) – қол орамал


Қолжаулық болды – әркімнің илеуінде, жетегінде бір кетті, қадірінен айырылды.
Қолжаулық етті – қорлады, мазақтады

9.Өршіл

Өлшіл (сын есім) – қайсар, қайтпас.








1-саты

2-саты

3-саты

Өршіл

өршілден

өршілдену







өршілдеу










өршілдік










өршілен

өршілендір

өршілендіру


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет