Ұсыныстың өзгеруі – ұсыныс қисығының тауардың бағасынан басқа факторлар әсер еткендегі толық өзгеру немесе жылжуы. Мысалы, малға беретін жемнің бағасының төмендеуі шұжық ұсынысының өсуіне әкеледі. Бұл жағдайда шұжықты сату бағасы өзгермесе, онда ұсыныс қисығы оңға жылжиды.
600
5
8
P, тг
Q ( өнім)
•
•
Q
s 1
Q
s 2
Әрбір экономикалық модельдегі тепе‐теңдік сол модельді түсіндіре алатын айнымалылар белгілі бір теңдестік жағдайына келген уақытта болады. Егер біз сұраныс пен ұсыныс қисықтарын бір графикке салатын болсақ, онда төмендегідей болып шығады:
Әрбір экономикалық модельдегі тепе‐теңдік сол модельді түсіндіре алатын айнымалылар белгілі бір теңдестік жағдайына келген уақытта болады. Егер біз сұраныс пен ұсыныс қисықтарын бір графикке салатын болсақ, онда төмендегідей болып шығады:
5000
7000
9000
10
20
30
40
•
•
•
•
•
P(баға)
Q(өнім)
E
D
S
Сұраныс пен ұсыныс қисықтарының қиылысу нүктесі тепе‐теңдік нүктесі деп аталады да Е деп белгіленеді.
Тапшылық
артықшылық
СҰРАНЫСТЫҢ ИКЕМДІЛІГІ
Нарықтағы жағдайларды зерттеген уақытта, сұраныстың не себепті және қандай мөлшерде өзгергенін зерттеу үшін сұраныстың икемділік коэффициентін пайдаланады. Бұл абсолюттік емес, салыстырмалық коэффициент. Ол зерттелгелі отырған сұраныс функциясының факторы 1%‐ ке өзгерсе, онда сұраныстың қандай мөлшерге өзгеретінін көрсетеді.
Жиынтық сұраныс( AD ) – бұл нарықта ақша формасында орын алып отырған халықтың, кәсіпорындардың және мемлекеттің қажеттері.
Тұтыну ( C ) – үй шар‐ уашылықтарының сұранысы
Инвести циялар ( I )– кәсіпкерлердің күрделі жабдық‐ тарға сұранысы
Мемлекеттің сатып алуы ( G ) –Мем‐ лекеттің тауарлар мен қызметтерге сұранысы
Таза экспорт ( X ) – Отандық тауарларға шетелдіктердің сұранысы мен шетел тауарларына отандастардың сұранысының айырымы
Жиынтық сұраныс (AD) түпкі өнімдерге сұраныстың жалпы сомасына тең: C + I = G + X
Жиынтық сұраныстың екі нысаны болады: Натуралды ‐ заттық және құндық. Натуралды‐ заттық нысаны халықтың, фирмалардың және мемлекеттердің тауарлар мен қызметтерге қоғамдық қажеттігін көрсетеді.
Құндық нысаны жиынтық табыстың әр дәрежесіне тағайындалған отандық тауарлар мен қызметтер үшін жоспарланған шығындардың сомасымен анықталады
