Тістердің өзара түйісуі. Тістердің бірі-бірімен түйіскен беттері тіс қатарын құрайды. Тіс қатарының бір жеріне түскен қысым тіс түйіскен нүкте арқылы тізбектен таралғандай басқа тістерге беріледі. адамның жасы ұлғайған сайын тістердің өзара түйіскен жерлері қажалып тіс аралары ажырай түседі. Сондықтан жоқ тістерді протездеу кезінде, құрт, кеген тістерді пломбалаған уақытта тістердің өзара түйіскен орнын (жерін) қалпына келтірген дұрыс. Әйтпесе ас қалдықтары тұрып, қалып қызыл иек етін тітіркендіріп, қабық шіруы мүмкін.
Байланыс нүктесінің функциялары:
Шайнау қысымын ішінара қайта бөлу.
Сүйектің деформациясын азайтыңыз.
Тісжегінің тұрақтылығын арттыру.
Интердентальды папиллярды жарақаттан қорғау.
Папиляның екі жағында тамақ тарату.
Байланыс нүктесі интердентальды папиллярды қолдайды және интерстициальды кеңістіктің зақымдалуын болдырмайды. Нашар байланыс тамақтың жиналуына және тістердің және тамырдың кариесінің жақындап қалған беттерінің дамуына әкеледі. Байланыс нүктесінің бұзылуы жеке тістердің альвеолаларының қабырғаларының бұзылуына әкелуі мүмкін.
Сондықтан шамамен беттің кариесімен емдеу кезінде түйісу нүктесін сапалы түрде қалпына келтіру маңызды. Дөңес гингивальды папилла, тығыз орналасқан тістері, қысқа тәжі, нүктелік байланыс жасалады. Жазықтықтың түйісу нүктесі - гингивальды папилла атрофиясымен, жанасу беттерінің тозуы, альвеолярлы биіктіктің төмендеуі.
Байланыс нүктелерін қалпына келтіруге арналған құралдар: саңылаулар, матрицалық ұстағыштар, сымдар, металл сақиналар, жарық бағыттаушы кеңестер мен конустар, OptraContact құралы.
Шыны иономерлері (СТС) - бұл өткен ғасырдың жетпісінші жылдары нарықта пайда болған стоматологиялық материалдардың мүлдем жаңа тобы. Шыны иономер цементтерінің негізгі сипаттамалары: эмаль мен дентиннің құрамындағы коллагенмен химиялық байланыс түзілуі; жақсы сығымдау күші (шамамен 30 МПа); термиялық кеңею коэффициенті қатты тіс ұлпаларына жақын; матрица құрамындағы фторидтердің ион алмасуы арқылы үздіксіз шығуы. Бұл материалдардың рөлі және кариестің дамуына жол бермейді. Екі фактор да әдебиеттерде кеңінен талданған, ол осы цементтер үшін «Биоактивті материалдар» атауын алды.
Алайда CIC-тің көптеген түрлерін қолдану олардың тозуға төзімділігі төмен, созылу күші төмен және қаттылығы жеткіліксіз болғандықтан шектеулі болды. Осы себептерге байланысты, өткен ғасырдың 70-ші және 80-ші жылдарының басында олар кішкентай және орта қуысты, әсіресе жатыр мойны аймағында орналасқан қуыстарды толтыруға балама ретінде қарастырылды. Егер үлкен қалпына келтіру қажет болса, онда амальгам әлі де қолданылған.
80-ші жылдары стоматологиялық қалпына келтіруде ӘЖК-нің қолданылуы біртіндеп жойылып кетті, бұл шекті бейімділік пен тозуға төзімділіктің төмендігіне байланысты болды. Шыны иономерлі цементтер арзан стоматологиялық өнімдер мәртебесін алды, олар тез қалпына келтіруге жарамды және негізінен ART хаттамасына сәйкес (Atraumatic Restavration Therapy) әлеуметтік көмек көрсету үшін материалдар ретінде пайдаланылады.
Соңғы уақытта нанотехнологияның дамуы көптеген стоматологиялық материалдардағы және, әрине, шыны иономерлі цементтерде айтарлықтай өзгерістерге негіз болды. Осы технологияның арқасында JRC қаттылығы мен беріктігіне байланысты мәселелер шешілді. Қазіргі кезде қолданылып жүрген қазіргі заманғы СТС-терде әр түрлі табиғи реңктер бар, бұл оларды эстетикалық материалға айналдырады.
Кейбір жағдайларда, қазіргі заманғы ӘЖК бұрыннан барларға қарағанда көп мөлшерде фторид шығарады. Өндірушілер бұл маңызды аспектіні тіс ауруын емдеудегі және алдын алудағы СТК рөлін жақсарту үшін нақтылады. Нәтижесінде, жақында жүргізілген зерттеулер шыны иономерін қалпына келтіруге жақын дентинде фторидтің және басқа иондардың жоғары концентрациясы табылғандығын көрсетеді. Дентинді ремерализациялауды оның бетіне шыны иономерлі цемент қабатын жағу арқылы жүргізуге болатындығы дәлелденді.
JRC жетілдірілуіне және олардың «биоактивті материал» рөліне байланысты ұзақ мерзімді қалпына келтіру үшін арнайы Equia® қалпына келтіру жүйесі (GC Europe NV, Бельгия) жасалды. Бұл жүйені қолдану, беріктік, тиімділік және эстетика мүмкіндіктері композициялық материалдардың мүмкіндіктерімен бірдей, кейде олардан асып түседі.
Бұл жүйеге Vita guide® кестесіндегі A1, A2, A3, 5, B1, B2, B3, C4 сәйкес келетін әр түрлі түстердегі жоғары тұтқырлығы бар шыны ионерлі цемент (Equia Fil®) және нанобөлшектердің жоғары мөлшері бар жарықтандыратын жабынды (Equia Coat) кіреді. ®).
Жарықтанған жабынды (Equia Coat®) қолдану кезінде Equia Fil көмегімен қалпына келтірудің бетіне және шеттеріне терең енеді. Equia Coat® бөлшектері кремний ұнтағынан тұрады, ол шайырлы ерітіндіде біркелкі ериді. Бөлшектердің орташа мөлшері 40 нм. Кептіруден кейін бұл қабат қалпына келтіруді тозуға төзімді етеді. Қаптаудың мақсаты қалыңдығы 35-30 мкм болатын біркелкі қабат жасау болып табылады, ол қалпына келтірудің өзін де, іргелес тіс ұлпаларын да қорғайды. Бұл қалпына келтірудің тозуға төзімділігін арттыруға және шыны иономердің басқа цементтерін қолданған кезде пайда болатын жиектердің ағып кетуіне жол бермейді.
Equia жүйесінің беріктігі мен механикалық сипаттамалары оны I, II және V кластардың қуыстарын қалпына келтіруге және сэндвич технологиясында қолдануға ыңғайлы етеді.
3) Сына тәрізді ақау
Тістің қатты тіндерінің біртіндеп жойылуынан пайда болады және тістердің мойын бөліктерінің ерін және ұрт жақ беттерінде орналасады. Сынаға ұқсас ақау орта жастағы және жасы ұлғайған және пародонт тіндері өзгеріске ұшыраған адамдарда жиірек кездеседі. Сондықтан оны пародонт ауруларының бір белгісі деп те қарастырады. Қазіргі кезде бұл жарақат 20-30 жастағы адамдар арасында да кездесе бастады.
Этиопатогенезі
1.Сынаға ұқсас ақаудың себептері туралы әртүрлі көзқарастар бар. Біраз зерттеушілер оны тіс тазалау кезінде мәсуектің (зубная щетка) көрсететін механикалық әсерінен болады деп түсіндіреді. Оның дәлелі - ақаудың тіс қатарында шығыңқы орналасқан тістердің (сүйір тістер мен кіші азу тістер) мойын бөлігінде, солақай адамдардың (левша) оң жақ тістерінде, ал оңқай адамдардың (правша) сол жақ тістерінде жиірек кездесуі. Бірақ тіс мәсуегін пайдаланатын адамдардың бәрінде бұл ақау кездесе бермейді. Енді біраз зерттеушілер ақаудың пайда болуын ас қабылдау кезінде түзілетін қышқылдардың әсері деп тұжырымдайды. Бірақ ақаудың қышқылдардың ең көп құрылатын аймағы – тістердің жанасу беттері мен шайнау беттерінде пайда болмауы, бұл тұжырымның дәлелсіз екенін көрсетеді.
Сынаға ұқсас ақау көбінесе ересек және жасы ұлғая бастаған адамдарда тіс қуысында конкремент құрылған кезде, екіншілік дентин белсенді құрылып тіс қуыстары тарылған, кейде тіпті жабылған адамдарда жиі кездеседі. Мұның өзі тістің қатты тіндерінің трофикасының бұзылып, атрофиялық өзгерістерге ұшырауынан деген ой келтіреді. Ал тіс тазалайтын мәсуек көрсететін механикалық әсер – тек қосымша ықпал деп түйіндеуге болады