Мазасыз күй, стресс (ағылш. stress) - қатты күйзелу, абыржу, мөлшерден тыс ширақтылық деген сияқты бірнеше мағынаны қамтитын жалпылама сөзбен айтылған адамның ерекше күйі.
Ғылымға ең алғаш осы ұғымды енгізген канадалық физиолог Ганс Селье. Оның анықтамасы бойынша, стресс - өте жағымсыз әсерлерге жауап ретінде туған организмнің қалыпсыз бейімделу әрекеттерінің жинағы. Адамның жеке ерекшеліктеріне, мінезіне, жоғарғы жүйке әрекетінің типтеріне орай стрестің бірнеше түрлері байқалады.
Стресс үш кезеңнен тұрады:
1 үрейлену
2 төзімділік
3 әлсіреу
үрейлі қорқыныш – кенеттен пайда болатын қорқыныш сезімі, логикалық ойлауды басатыны соншалық. Дүрбелең жеке адамдарда немесе үлкен топтарда жаппай дүрбелең ретінде пайда болуы мүмкін.
Үрейлену
Қарсыласу кезеңі - стресстік реакциялармен қамтамасыз етілген күреске арналған энергия ресурсы шектеулі.Содан кейін өткір жағдайда гормондардың босатылуы, күштер әлсіреп, шаршау сезімі пайда болады. Денені қалпына келтіру және бұзылған тепе-теңдікті қалпына келтіру үшін демалу қажет.
Таусылу кезеңі ресурстар таусылғанда және демалу қажет болған кезде пайда болады. Бейімделудегі сәтсіз әрекеттер дене күшін жоғалтуға және психикалық күйдің сәтсіздігіне әкеледі.
Психологиялық тәуелділік - бұл адамға, объектіге, құбылысқа немесе әрекетке күшті, қайтымсыз тартымдылық. Ерлер де, әйелдер де кез келген жаста тәуелді болуы мүмкін. Шын мәнінде, тәуелділік - бұл біздің әдеттеріміз, сол әрекетті қайталау қажеттілігі.