Студенттерге арналған пән силлабусы

гетерополисахаридтерге
гиалурон қышқылы, хондроитинсульфат, 
гепарин және басқалары жатады.
Гиалурон қышқылы
– жануарлар ұлпасындағы жасушааралық затының құрамдас 
бөлігі болып табылады. Оның мөлшері әсіресе теріде, көздің әйнек тәріздес денесінде, 
сіңірде, синовиалды сұйықтықта көп болады. Молекулалық массасы – 270000-500000. 
Гиалурон қышқылының әр құрылымдық бірлігі өзара β-1,4-гликозидтік байланысымен 
жалғасқан β-D-глюкурон қышқылы мен N-ацетилглюкозаминнен тұратын дисахаридтік 
мономерлерден құралған. Әрбір мономер бірімен-бірі β-1,3-гликозидтік байланыстармен 
қосылып, полисахаридтік тізбек түзеді:
 
СН
2
ОН СООН 
О О 
Н Н 
Н Н β-1,3-гликоз. 
4) (1 О 4) (1 О байланыс
НО Н Н ОН Н Н 
3 2 β-1,4-гликоз. 
байланыс
Н NН Н ОН n 
| O 
C 
СН
3 
 
Гиалурон қышқылы 

Хондроитинсульфат
– жануарлардың сіңірі, шеміршегі, сүйегі, жүрек клапандары 
және басқа да ұлпаларының құрамдас бөлігі. Молекулалық массасы – 50000. Әр мономері 
өзара β-1,4-гликозидтік байланысымен жалғасқан β-D-глюкурон қышқылы мен N-
ацетилгалактозаминсульфаттан тұрады. Көптеген мономерлер бірімен-бірі төменде 
көрсетілгендей β-1,3-гликозидтік байланыстар арқылы қосылады:
СН
2
О – SO
3
Н СООН 
О О 
ОН Н Н Н β-1,3-гликоз. 
4) (1 О 4) (1 О байланыс 
Н Н Н ОН Н Н 
3 2 β-1,4-гликоз. 
байланыс
Н NН Н ОН n 
| O 
C 
СН
3
 
Хондроитинсульфат 
 
 
Гепарин
– адам мен жануарлар қанының ұюын тежейтін гетерополисахарид. 
Гепарин бауырда түзіледі. Өкпе, көкбауыр, қалқанша безі ұлпаларында, қанның 
құрамында анықталған. Молекулалық массасы – 4000-20000. Гепарин молекуласының әр 
дисахаридтік мономері α-1,4-гликозидтік байланыстармен қосылған α-D-глюкозамин мен 
α-глюкурон қышқылының күкірт қышқылды туындыларынан тұрады. Дисахаридтік 
мономерлер де өзара α-1,4-гликозидтік байланыстармен жалғасқан. Гепариннің 
құрылымдық формуласы төмендегідей: 
 
СН
2
О-SО
3
Н СООН 
О О
Н Н Н Н
Н Н
α-1,4-гл. 4) (1 4) (1 α-1,4-гл.
байланыс О ОН Н О ОН Н О байлан. 
α-1,4-гликоз. 
байланыс 
Н NН – SO
3
H Н О– SO
3
H n 
Гепарин