Суицидке бейімділікті анықтау сауалнамасы (Т. Н. Разуваева модификациясы) Опросник суицидального риска модификация Т. Н. Разуваевой Мақсаты

Шкаланың диагностикалық концепцияларының мазмұны:

1. Демонстративтілік. Өзінің бақытсыздық сезімі арқылы, басқалардың түсіністік, жанашырлық сезімдерін өзіне аудару. Кейде сыртқы позициядан «шантаж», «қиындықтардың истерикалы шығуы» ретінде бағаланатын демонстративті суицидтік мінез-құлық іштен «көмекке шақыру» ретінде байқалады. «Әлеммен диалог» шектен шығып кетуі мүмкін, эмоционалды қатаңдықпен үйлесуі суицид қауіп болып табылады.

   
   

2. Тиімділік. Жағдайды бағалауда интеллектуалдық бақылаудан эмоцияның басым болуы. Травмалық жағдайға тікелей эмоционалды түрде жауап беруге дайын болу. Экстремалды жағдайда - интеллект аффективті блокадасына түседі.

   
   

3. Бірегейлік. Мүмкін өз өмірін, өзін және жағдайды басқаларға ұқсамайтын ерекше құбылыс ретінде қабылдау, демек, ерекше шығу нұсқаларын, атап айтқанда, суицидті білдіреді. Өзінің және басқа адамдардың өмірлік тәжірибесін пайдалану қабілетінің жеткіліксіздігімен «өтпеушілік» құбылысымен тығыз байланысты.

   
   

4. Дәрменсіздік. Теріс өзіндік түсінік концепциясы. Өзінің дәрменсіздігі, қабілетсіздігі, пайдасыздығы туралы идея әлемнен «өшірілу» болып түсінеді. Бұл шкала физикалық, интеллектуалдық, моральдық және басқа сәтсіздіктер дәрменсіздік туралы идеялармен байланысты болуы мүмкін. Сәтсіздік жазалаушы радикалды білдіреді. Сыртқы монологтың формуласы «Мен жаманмын».

   
   

5. Әлеуметтік пессимизм. Қоршаған дүние туралы теріс түсінік. Адамның басқалармен қалыпты немесе қанағаттанарлық қарым-қатынас идеяларына сәйкес келмейтін дүниені дұшпандық ретінде қабылдау. Әлеуметтік пессимизм себептік атрибуцияның жазадан тыс стильмен тығыз байланысты. Мен болмаған жағдайда «Сіз бәріңіз маған лайықсыз» ішкі монологының формуласы бойынша жазадан тысқарылық байқалады.

   
   

6. Мәдени кедергілерді жою. Суицид культі. Суицидтік мінез-құлықты ақтайтын немесе тіпті оны қандай да бір тартымды ететін мәдени құндылықтар мен нормаларды іздеу. Әдебиет пен кинодан суицидтік мінез-құлық үлгілерін алу. Экстремалды нұсқада - өлім мен өмірдің құнын инверсиялау. Басқа шкалаларда айқын шыңдар болмаған жағдайда, бұл тек «өлімнің бар болуы» туралы айтуға болады. Өлім культінің ықтимал ішкі себептерінің бірі патологиялық максимализмге әкелетін өзіндік белсенділікке семантикалық қатынас болып табылады: «Өз тағдырының төрешісі оның өмір сүруінің соңын өзі анықтайды».

   
   

7. Максимализм. Құндылық қатынасының инфантильдік максимализмі. Өмірдің кез келген бір саласында жергілікті қақтығыстың мазмұнын өмірдің барлық салаларына тарату. Өтемақы алудың мүмкін еместігі. Сәтсіздіктерге әсерлі бекіту.

   
   

8. Уақыт перспективасы. Болашаққа конструктивті жоспарлаудың мүмкін еместігі. Бұл қазіргі жағдайға қатты енудің, ағымдағы мәселенің шешілмейтіндік сезімін болашақта сәтсіздік пен жеңілістің жаһандық қорқынышына айналдырудың нәтижесі болуы мүмкін.

   
   

9. Суицидке қарсы фактор. Барлық басқа факторлардың жоғары ауырлығының өзінде жаһандық суицид қаупін жоятын фактор бар. Бұл – жақындары алдындағы жауапкершілік сезімін, парызын терең түсіну. Бұл өз-өзіне қол жұмсаудың күнәкарлығы, оның антиэстетикалық табиғаты, ауырсыну мен физикалық азаптан қорқу туралы идея. Бұл белгілі бір мағынада психокоррекциялық жұмыстың алғышарттарының қазіргі деңгейінің көрсеткіші.