Syllabus пәннің атауы
жүктеу/скачать 1,4 Mb. Pdf көрінісі
|
bala psiho4
| №27 дәріс тақырыбы:
Баланы мектепке психологиялық даярлаудың теориялық мәселелері. Дәрістің мазмұны: 1. Мектеп жасына дейінгі баланы мектепке даярлаудың психологиялық мәселелері 2. Мектепке психологиялық даярлаудың педагогикалық – психологиялық ерекшеліктері Қазақстан Республикасы Презинденті Н.Ә.Назарбаев «жаңа онжылдық жаңа экономикалық өрлеу Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты халыққа жолдауында елімізде алдыңғы онжылдықта атқарылар істер мен оқыту мәселесіне тоқталуы осысала қызметкерлерінің өз ісіне деген жауапкершілігін арттыра түспек. Қоғам мүддесіне лайықты жан – жақты жетілген, бойында ұлттық сана мен ұлттық психология қалыптасқан парасатты адамзат тәрбиелеп өсіру жанұяның, балабақшаның тіпті барша халықтың міндеті. Қоғам алға қойған бұл мінеттерді өз мәнінде шешу үшін мектепке дейінгі тәрбие мен білім беру мазмұнын түбегейлі өзгерту көзделуде. Балабақша білім беру жүйесінің бірінші сатысы ретінде балаларды мектепке даярлауда маңызды қызмет атқарады.Бала мектепке қаншалықты саплы және уақытылы дайындалса, соғұрлым оның келешекте білім алуы нәтижелі болады. «Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы» білім беру жүйесіне үлкен жаңалық жәнетсалмақты жауапкершілік әкелді. Онда «Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту – баланың жасын және өзіне тән ерекшеліктерін ескере отырып, оның толыққанды қалыптасуы үшін дамыту ортасын құратын үздіксіз білім берудің бастапқы деңгейін» құру талабы алдымызда тұр. Баланың мектепке оқуға психолоиялық даярлығы балалар психологиясы ғылымы мен білім беру жүйесі саласындағы өзекті мәселелердің бірі. Жалпы білім беретін мектептердің 1 – сыныбына қабылданған балалар, мектептік оқу жүйесінде айтарлықтай қиындықтарға ұшырайды. Олардың сәтсіздіктерінің басты себебі – мектептік оқуға даяр еместігінде. Оқуға берерде баланың тек биологияялық жасына немесе дене дамуының көрсеткіштеріне сүйенбей, мектепке психологиялық даярлығының өлшемін жасап шығаруға болмайтын тәжірибе көрсетіп отыр. Кез келген ғылыми зерттеу жұмысы тарихи дамуы жолынан өтеді. Балаларды мкетепке даярлау процесі іс жүзінде Ресейде 1970 – жылдардан басталса, батыс еуропа елдерінде 1950 – жылдардың өзінде – ақ өмірге келді. Баты Еуропада баланың мектептегі оқуға психологиялық даярлығының диагностикасы тәжірибелік әрекет ретінде қалыптасты. Мәселен, 1920 жылдардың басында Германияда мектепке барар баланы сынақтан өткізетін екі орталық жұмыс істеді: Лейпцинг қаласындағы Винклер зертханасы мен Мюнхендегі гуд және Пеннингтер орталықтары. Бұл тексерулердің міндеті – мұғалімнің, баланың ақыл – ой қабілеті туралы мүмкіндігінше тез, әрі батыл түрде мәлімет алуына көмектесу болатын. Қоғамның даму әлеуеті білім деңгейі мен білімділік көлемімен өлшенеді. Әлеуметтік ортадағы адамзат баласының білімділігінің негізін қалайтын қасиетті орын – мектеп. Ғылымның әрбір саласынан хабар беретін мектеп оқуы жүйелілігімен, бірізділігімен ерекшеленеді. Жалпы білім беретін мектептің алғашқы сатысы бастауыш білім болса, сол бастауыш білімнің де, өз кезегінде сүйенер кезегі бар. Ол – білім беру жүйесінің бастапқы буыны мектепке дейінгі тәрбие. Сәбилерге алғашқы мәдени – гигиеналы дағдыларды үйретуден бастап, саналы тәртіп, салиқалы ой қорытындысын жасауға дейін көтеретін бұл тәрбие ошақтары болашақ оқушыны мектептегі оқу ісіне даярлаудағы маңызы зор екендігі еш талас тудырмайды. 1984ж. К.Д.Ушинский мен Л.С.Выготский зерттеулері негізінде, А.Н.Леонтьевтің басшылығымен баланың мектептегі оқуға даярлығының псиологиялық мазмұны мәселесіне арналған зерттеулер тобы жүргізіле бастайды. Мектепке даярлық мәселесін мектеп талабынан бөліп қарастыра отырып, А.Н.Леонтьев, мектепте оқытудың баланың есіне, қабылдауына жіне тілінің дамуына, яғни психикасының даму деңгейіне талап қоятындығын атап көрсетті. Осы тақырып негізінде бала психикасын тануға арналған зерттеулер жарық көре бастайды: Истомина З.М. – ырықты ес процесінің дамуы; Запорожец А.В. – ерікті қозғалыс процесінің дамуы; Мануйленко З.Б – ырықты мінез – құлық дамуы; Осы зерттеулер негізінде жатқан теориялық ой, яғни – психикалық әрекеттің ырықты процестері үнемі әрекет ретінде қалыптасатындығы - баланың психикалық дамуын зерттеуде түбірлі мәнге айналды. 960 – жылдардың басына дейінгі кезеңде мектептік оқуға даярлық мәселесі педагогикалық талап тұрғысынан ажыратылып, психология ғылымының зерттеу нысаны ретінде қарастыру сипатына ие болы.Осы мерзімде жүргізілген зерттеулер нәтижесінде « мектепке психологиялық даярлық » ұғымы қалыптасты. Мектепке психологиялық даярлық мазмұны болып, әлі толық ашылмаған жаңа құрылымдар белгіленді. 1954ж. Чех ғалымдары А.Керн мен Я.Йирасек «мектепке психологиялық даярлық диагностикасы туралы ізденістер жүргізіп, зерттеу қорытындысы ретінде әйгілі Керн – Йирасек тестін ұсынды. Олардың пікірінше, мектепке түскен бала оқушыға тән кейбір белгілерді игеруі қажет: 1.ақыл – ой кемелі 2.көңіл-күй кемелі 3.әлеуметтік қатынастар А.Керн мен Я.Йирасек ақыл – ой кемеліне баланың заттардың жеке бөліктерін қабылдай алуын, ерікті зейінін, салыстыра ойлай алу қабілетін, көңіл-күй кемеліне баланың көңіл-күйінің тұрақтылығын, оқыс реакцияның түгелдей жойылуын жатқызады. жүктеу/скачать 1,4 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|