Т. Жакетаева
Денсаулыққа қатерді бағалау әдісі
жүктеу/скачать 1,71 Mb. Pdf көрінісі
|
| Денсаулыққа қатерді бағалау әдісі.
Денсулыққа қатерді бағалау жеке әдістемелік әдіс болып табылады және зерттелетін орта факторы туралы басқа әдістердің көмегімен алынған барлық ақпараттар кеңінен қолданылатын есептеу әдістері қолданылады . Қатерді бағалау индивидке немесе субпопуляцияға (адамдар тобына) әсер ететін нақты, белгілі және өлшенетін факторға бағытталған. Қатер сандық көрсеткіш болғандықтан, оны денсаулықты бағалау үшін де, денсаулықты сақтау мақсатында жүргізілетін шаралар бойынша экономикалық есептеу үшін де қолдану мүмкін. Қатер концепциясына екі негізгі элемент кіреді: қатерді бағалау мен қатерді басқару. Қатерді бағалаудың негізгі – адам тіршілік ететін ортадағы әртүрлі факторлар әсер еткенде адам денсаулығына төнетін қауіптің алдын алу мен жою. Денсаулыққа қатерді бағалау әдісін қолдана білу бірінші кезекте сауықтыру бағдарламаларын жасау үшін денсаулық сақтауды ұйымдастыру - шыларға, медициналық сақтандыру жүйесіндегі дәрігерлерге, әлеуметтік - гигиеналық мониторинг жүргізу үшін медициналық - профилактикалық саладағы дәрігерлерге қажет. 3.3 Медициналық зерттеулерді жоспарлау мен ұйымдастыру принциптері Бір сырқаттың қоршаған ортаның әртүрлі факторларынан (полиэтио - логиялық) болуы мүмкін екендігін және керісінше, бір этиологиялық фак - тордың әртүрлі сырқат туғызатынын есте ұстау керек. Зиянды фактормен байланысты тоқтатқаннан кейін де этиологиясы экологиялық сырқаттардың даму мүмкіндігін ескеру қажет. Популяциялық денгейде ағзаның қандай да бір факторға жауап беруін әртүрлі сатыда өтетін сырқаттың табиғи ағымы ретінде қарастыруға болады. Тұрғындарды популяциялық медициналық тексерулермен байланысты және экологиялық сырқаттар екенін дәлелдеуге бағытталған үш сатыдан өтеді: жоспарлау; байқау (мәліметтерді жинау); қорытындылары мен ұсыныстары бар алынған нәтижелерді талдау мен өңдеу. Бәрінен бұрын зерттеулердің мақсатын жасау керек, яғни міндеттерді анықтау кажет. Мақсаттарды жасағаннан кейін зерттеу бағдарламасы құрастырылады : • қандай орта факторы зерттелетіні анықталады ; • оның ағзаға жағымсыз әсерінің ерекшеліктері (сипаты) белгіленеді ; • зерттелетін фактордың әсерін қандай сырқаттану түрі немесе көрсеткіштер кешені анық көрсететіндігі анықталады ; • зерттеу әдістері немесе олардың комбинациясы таңдалады ; • байқау тобына жинау әдісі анықталады және тәжірибелі және бақылау тобын құру жүргізіледі ; • зерттеу нысаны белгіленеді ( ересек , балалар ); 13 • сырқаттану туралы ақпараттар көздері анықталады ( ЕПМ статистикалық формаларын жасау , тұрғындардың таңдалған топтарының нәтижелерін бағалау және т.б. ); • алынған нәтижелерді өңдеу әдістерін таңдау жүргізіледі ; • қорытындылар мен ұсыныстар жасалады . 1 кесте - Әртүрлі факторлардың тұрғындар денсаулығына әсері (Г.И. Румянцев бойынша, 1990) Факторлар Ескерілген көрсеткіштер Әсер ету дәрежесі , % Тұрғын орта Тұрғын аудан 4,5 Орман бағына дейінгі қашықтық 1,0 Ауаның химиялық ластануы 6,0 Шу 4,0 Көлікте ұзақ уақыт жүру 1,0 Тұрғын ортаның жинақты әсері 16,5 Өндірістік Химиялық зиядылықтармен байланыс 5,5 Шу 5,0 Кәсіптік стаж 6,0 Еңбектің ауысуы мен сипаты 2,0 Өндірістік факторлардың жинақты әсері 18,5 Әлеуметтік Білім алу 4,0 Отбасы жағдайы 0,5 Орташа табыс 0,2 Әлеуметтік факторлардың жинақты әсері 4,7 Өмір салты Шылым шегу 9,0 Ұйқының ұзақтығы 1,0 Үй жұмысының ұзақтығы 1,0 Денешынықтыру мен спортпен шұғылдану 3,5 Ауада белсенді демалу 9,0 Демалысты қала сыртында өткізу 2,0 Өмір салтының жинақты әсері 25,5 Биологиялық Жасы 10,0 Жынысы 1,0 Биологиялық фактордың жинақты әсері 11,0 2 кесте - Тіршілік ортасы мен адамның денсаулық жағдайының өзгеруі. Атмосфералық ауаның ластануы (химиялық , биологиялық ) Ауыз суының және рекреация - лық мақсаттағы су көздерінің ласта - нуы (химиялық, биологиялық ) Селитебті аймақтың топырағының лас - тануы (химиялық , биологиялық , радиоактивті ) Иондаушы сәулелер жүктеу/скачать 1,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|