Т. Н. Ер ме ко ва Ж. К. Отар бе ко ва Г. Б. Тоқтыбаева

8 6
орын да рын да – бә рін-бә рін хал қы на қалт қы сыз қыз мет ету-
де гі өз идея сын, өз сая са тын жү зе ге асы ру дың құ ра лы ет е 
білді.
Оны бар ғұ мы рын адал қыз мет ету ге ар на ған ту ған хал қы-
на жау етіп көр се тіп, «ха лық жауы» де ген жа ла лы жа мыл-
ғы сын жау ып, ат қыз ды, атын ата ған дар ды қу ғын ға сал ды. 
Бә рі бір олар мақ са ты на же те ал ма ды. Жа ла – бұлт, шын дық 
күн екен, за ма ны қай та ту ып, шын дық тың шұ ғы ла сы өз нұ-
рын төк ті. Ұл тын сүй ген ұлт жан ды Ах мет Байт ұр сы нұлы өз 
хал қы мен қай та та быс ты.
(«Та ри хи тұл ға лар» кі та бы нан)
1. А.Байт ұр сы нұлы ұл ты үшін қан дай елеу лі ең бек тер ат қар ды?
2. Ға лым не лік тен бар күш-жі ге рін ана ті лі үшін жұм са ды?
Қа зақ ті лін де сөз дің ұғы мы дө ре кі леу, кө ңіл ге тие тін дей бо лып кел­
ген жағ дай да бас қа сөз бен ал мас ты ры ла ай ты ла бе ре ді. Мұн дай кез де 
ма ғы на сы тұр пайы сөз дің ор ны на сол ұғым ды жұм сар тып, же ңіл де тіп, 
сы пайы, жұм сақ сөз дер қол да ны ла ды. Мұн дай сөз дер тіл бі лі мін де 
деп атала ды. в фе мизм дер көп жағ дай да сы пайы гер ші лік 
пен әдеп ті лік ке не гіз де ле ді. Де мек, қа зір гі кез де гі қол да ны лып жүр ген 
эв фе мизм дер хал қы мыз дың бү гін гі таң да ғы қа лып тас қан эти ка лық, 
мә де ни нор ма ла ры ның кө рі ніс те рі деп есеп те ле ді.
 – мағынасы тұрпайы, дөрекі сөз дерді сы пайы лап ай ту. 
Мә се лен, өті рік айт па деу дің ор ны на қос пай ай т, мыл жың деу дің 
ор ны на сө зу ар лау деу де сы пайы лап ай ту дың бір тү рі. Адам қай тыс 
бол ған да өл ді де мей, ба қи ға ат тан ды, дүниеден өт ті, дү ние сал ды 
де ген сөз дер қол да ны ла ды.
Д
– ма ғы на сы жа ғы нан эв фе мизм ге қа ра ма­қар сы құ бы­
лыс. Дис фе мизм ке мі ту, қор лау, жа рат пау ұғы мын ту ды ра ды. Мы са­
лы: боқмұ рын, ын жық не ме т.б. Дис фе ми зм дер әде би тіл нор ма сы на 
жат пай ды. Бұ лар кө бі не се көр кем шы ғар ма да ау ызе кі тіл дің сөй леу 
үл гі сі ре тін де кей іп кер лер дің ті лін де ұшы ра са ды. Сол ар қы лы әр жа­
зу шы өзі нің кей іп ке рі нің мі нез­құл қын, іс­әре ке тін, ой­өрі сін сипаттап, 
нақ ты лы бей не сін жа сай ды. Мы са лы: ба ла деу дің ор ны на жү гір мек, 
сөй ле ме деу дің ор ны на был жы ра ма деу.

жүктеу/скачать 4,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: