7.3 ¤німдер ‰лгілерін алуѓа жєне ‰лгілерді анализге дайындау ‰шін жалпы ±сыныстар Орташа ‰лгіні алу Азыќ µнімдерініњ табиѓатынан бір болуы сирек кездеседі. Тіпті ќабаттарѓа ыдыраѓан с±йыќ ќабаттарыныњ єрќайсысы єр алуан болады. Азыќтыњ біркелкілігі бойынша ќателіктер минималды болу ‰шін ‰лгілерді м±ќият тањдау керек. Кейбір жаѓдайларда анализ жасамастан б±рын ‰лгілерді гомогениздеу керек.
‡лкен кµлемді ыдыстардан ‰лгілерді ќабаттап алады.
‡лгілерді кішірейту Єдетте азыќ µнімдері кµлемі бойынша єркелкі таралѓан µсімдік жєне жануарлар ±лпаларынан т±рады. Сондыќтан анализ жасаудан б±рын ‰лгіге механикалыќ гомогенизация жасаѓан жµн. Ќ±рѓаќ азыќ µнімдерін ќолмен ‰г‰ге болады. Содан соњ арнайы ќ±рылѓы арќылы ‰г‰ге болады. Одан кейін елеуіш арќылы илеу керек.
Ќ±рѓату Егер µнім ылѓалдылыѓы т±рќты болмаса, онда алдын ала кептірілген ‰лгі анализденеді. Кµп жаѓдайда ‰лгілерді 70-1000С температурада єдеттегі мµлшерге жеткізіледі. ‡лгініњ шамадан тыс жылып кет‰іне жол бермеу керек.
Органикалыќ заттардыњ ыдырауы Кµптеген µнімдерде анализ µткізуге кедергі болатын органикалыќ заттар болады. Тек су жєне кейбір сусындар ѓана б±ѓан жатпайды, оларѓа анализ жасауда колориметриялыќ жане басќа єдіс ќолдануѓа болады.
Дегенмен кµптеген µнімдерге органикалыќ матрицаны ыдыратпай анализ жасауѓа болмайды. єдетте органикалыќ ќосылыстарды ыдыратуѓа єрт‰рли тотыќтыру єдістерін ќолданады. Б±л маќсатта сулы ќышќылдыќ ыдырату немесе ќ±рѓаќ жаѓу ќолданылады:
а) к±рѓаќ к‰лдету. Б±л ќолайлы тотыќтыру єдісі, оны кµп мµлшердегі заттар аналізін жасау ‰шін ќолдануѓа болады. Єдетте тотыќтыруды 400-ден 6000С аралыѓында жасайды.
Анализденетін ‰лгі тигель т‰біне ж±ќа ќабатпен орналастырылады. Тигельді кішкене жалынѓа аздап ќыздырады, содан кейін тигель муфер пешине орнатылады. єдетте 8 саѓат ішінде 500-5500С жандырады;
б) азот жане к‰кірт ќышќылыныњ сулы ыдырауы. Жай жєне наќты болѓандыќтан б±л єдіс кењ ќолданылады. 200 мл Къельдаль колбасына 66 5г ‰лгі орнатылады, содан соњ 30 мл концентрлі азот ќышќылы жєне 30 мл дистилденген су ќосады. Кµлем 2 есе азайѓанѓа дейін колбаны жайлап ќыздырады. Ќосылысты суытып, 10 мг концентрлі к‰кірт ќышќылын ќосады. Одан соњ ќайта ќыздырып, ќосылыс ќарайѓанша аздан концентрлі азот ќышќылы концентрлі азот ќышќылын ќосады. Ыдырау барысында аздап азот ќышќылын ќосып отыру керек. Ерітіндіден т‰тін шыќќанга дейін оны ќыздыру ќажет (5-10 мин.). б±дан кейін ерітінді т‰ссізденеді. М±нда с±йылту кезінде еритін т±нбанын пайда болуы м‰мкін. Одан соњ ерітіндіні біраз суытып, 5 мл су ќосады да, т‰тін шыќќанша баяу ќыздырады. Суыѓаннан кейін белгіге дейін дистилденген сумен с±йылтады.