Тақырыбы: Иіс және дәм сезу талдағыштары С. Д. Асфендияров атындағЫ

Иіс жүйесі жеке зат қабылдауға арналған әралуан түрлі қабылдағыштардан тұрады

1 2 3

Иіс жүйесі жеке зат қабылдауға арналған әралуан түрлі қабылдағыштардан тұрады
Олардың мембранасы бетінде белгілі пішінді ойыс жерлері болады
Егер олардың пішіні иісті зат молекуласының белгілі пішініне (кілт пен құлып сияқты) сәйкес келсе ғана иіс түйсігі туады
Оcыған сәйкес иістің бастапқы бірнеше(камфора, жұпар, гүл, жалбыз, эфир, сасық иіс) түрін жіктейді.Олардың нақтылы қабылдағыштармен әрекеттесуі потенциал тудырады
Расында,көптеген зерттеулерде иіс буылтығында пайда болатын электрлік жауаптың көрсеткіштері оған әсер етуші иісті заттардың қасиеттеріне тәуелді екендігі көрсетілді
Бірнеше иістердің әсерінен оның қозған және тежелген жерлерінің кеңістіктік өрнегі өзгереді

Рецептор жасушаларынан негізінен миелинсіз аксондар шығады. Рецепторлық аксон талшықтары иіс жүйкесін құрады.

Иіс ұзақ әсер еткенде оған қабылдағыштардың бейімделетіндігін бақылауға болады
Талдағыштар көптеген исті заттарға толық бейімделеді,яғни оларға иіс түйсігі жойылады
Бірқатар заттарға талдағыштар баяу және ішінара ғана бейімделеді
Кейбір жағдайларда бұл тек бір затқа емес,бірнеше ұқсас әртекті иістерге де байқалады(гетерогендік бейімделіс)
Ол иісті заттардың мөлшеріне және иіс сезу жолдарынан өтетін ауа толынының жылдамдығына тәуелді келеді

Иіс буылтығынан шығатын талшықтар бірнеше будадан тұрады
Олар алдыңғы мидың әртүрлі бөлігіне бағытталады
Бұл жолдардың ми қыртысындағы жобаланыстары ұласа байланысқан орталықтар қатарына жатады.Өйткені олар иіс жүйесінің басқа сезім жүйелермен байланысын қамтамасыз етіп,осы негізде бірнеше күрделітағамдық,қорғаныс,жыныстық т.с.с.қызмет атқарады

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3