| 3.4 Заң мәтінінің лингвистикалық және грамматикалық құрылымы
Нормативтік құқықтық акт мәтінінің лингвистикалық құрылымы — нормативтік құқықтық акт мәтінінің лингвистикалық сипаттамалары негізінде айқындалатын құрылымы болып табылады . Нормативтік құқықтық акт мәтінінің лингвистикалық құрылымының кездесетін элементтері мәтіннің тілдік құрылысы тұрғысынан ерекшеленеді.
Құқықтық акт мәтінінің лингвистикалық құрылымына сүйене отырып, оның негізгі элементтері:
Сөйлем;
Сөздердің жиынтығы;
Тыныс белгілері.
Нормативтік құқықтық актінің лингвистикалық құрылымының бастапқы элементі сөздер мен тыныс белгілерінен тұратын сөйлем болып табылады. Сөйлемдердің мәтінмен жұмыс жасау кезінде маңызды мәнге ие өзіндік құрылыс ережелері бар. Мұндай ережелерге мыналар жатады:
Қысқа нұсқадағы сөйлемдерді пайдалану. Ұзын сөйлемдердің үзілуі және қысқа сөйлемдерді қолдану мәтінді қарапайым адам үшін ғана емес, заңгерлер үшін де түсінікті етеді
Сөйлемдердің ішкі логикасын ұстану. Құжаттағы бірінші сөйлемде келесі мәтіннің мағынасын түсінуге мүмкіндік беретін ақпарат болуы керек. Құжаттың ортасындағы кез-келген сөйлем алдыңғы сөйлемнің немесе абзацтың ақпаратына байланысты болуы керек.
Шартты сөйлемдердің болуы. Шартты сөйлемдер-бұл ақпараттың жеке бөліктері арасындағы «егер ... болса» қатынасын орнататын мәлімдемелер. Айта кететін жайт, шарттар неғұрлым көп болса, заңды мәтінді түсіну соғұрлым қиын болады.
Тыныс белгілердің дұрыс қолданылуы, яғни егер тыныс белгісі дұрыс қойылмаса, сөйлемнің мағынасы түбегейлі өзгеруі мүмкін.
Осылайша, сөйлемдерді құруда құқықтардың грамматикалық нормаларын сақтау, әрине заң нормаларын реттеуге, оларды толықтай түсінуге үлкен септігін тигізеді. [4,304]
Достарыңызбен бөлісу: |
