Тақырып № Гүл морфологиясы. Андроцей мен гинецей. Гүл шоғырының түрлері



бет7/12
Дата18.02.2023
өлшемі40,35 Kb.
#69015
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Эпидерма (эпидермис, өң) — өсімдіктің барлық жас мүшелерінің сыртын қаптап, көбінесе бір қабат жасушалардан (өте сирек жағдайда екі немесе көп қабатты болады) құралатын жасушалар жиынтығы, тұқым ұрығы жетіле бастағанда-ақ түзуші ұлпадан дамиды.
Жасуша пішіндері әр түрлі, мөлдір, бір-бірімен өте тығыз жанасқан, ал қабықшалары түзу, тегіс, ирек-ирек (қысымды бірқалыпты сақтап, беріктік қасиет береді) болады. Цитоплазмасы қабықшаны астарлай созылып жатады. Ядросының айналасында лейкопластар, жасушасының дәл ортасында үнемі вакуольі болғандықтан эпидермис түссіз, мөлдір болып көрінеді. Кейбір су өсімдіктері мен папротниктердің өңінде майда хлорофилл дәндері болғандықтан жасыл, ал қызыл қауданды орамжапырақтың өңі жасуша шырынында болатын пигментке байланысты күлгін түсті болады. Өң жасушаларының қабықшасы сыртқа қараған жағы қалың және саңылаулары болмайтындықтан шаңдақ зат (кутикула) жауып тұрады. Ол ылғалы тапшы жерде өсетін өсімдіктердің суға батып тұратын бөлімінде шандақ зат қабықшасы жұқа, әрі саңылаулары болатындықтан басқа жасушалармен байланысып зат алмасуға қатысады. Эпидермисте пішіні мен құрылысы әр түрлі көптеген өсінділер, яғни түктер дамиды. Түктер бір және көп жасушалы, жай, күрделі, өлі және тірі болады.
4.Эпидермистің негізгі қызметтерін атаңыз?
Эпидермистің бірнеше қызметі бар: ол судың жоғалуынан қорғайды, газ алмасуды реттейді, метаболикалық қосылыстар бөліп шығарады және әсіресе тамырларда су мен минералды қоректік заттарды сіңіреді.Эпидермис өсімдіктің терісі қызметін атқарады, эпидермис жасушалары ішкі тіндерді сыртқы әлемнен тосқауыл жасау арқылы қорғайды.
Фотосинтез кезінде газ алмасу үшін стоматалардың тесіктері ашылған кезде, булану нәтижесінде су да осы ұсақ тесіктер арқылы жоғалады.Өсімдіктер суды жоғалтқанды ұнатпайды, ал эпидермистің балауыз кутикуласы бұл шығынды барынша азайтуға көмектеседі; өсімдіктердің кеуіп, өлуіне жол бермейді.
Эпидермис сонымен қатар өсімдіктерді жануарлар мен паразиттер жеп қоймауға көмектеседі. Көптеген өсімдіктерде эпидермистен шығып тұратын қалың түктер немесе тікенектер бар, бұл оларды аш жануарға тартымсыз етеді.Бұған мысал ретінде үлкен омыртқалары бар кактустарды айтуға болады. Бұл омыртқалардың артында тұрған нәрсеге қол жеткізуге байланысты қауіп өсімдіктерді жыртқыштар үшін жағымсыз етеді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет