Тақырып монополия және монополисттің пайдасын арттыру монополия түсінігі және түрлері Монополистің өнім көлемін анықтауы
Бір зауытпен жұмыс істейтін монополия
жүктеу/скачать 376,25 Kb. Pdf көрінісі
|
тема 9.
|
6. Бір зауытпен жұмыс істейтін монополия Монополистің алдында ұзақ мерзімді кезеңде ӛнім шығару кӛлемін арттыру мақсаты тұр делік. Бұл мақсатты ол екі жолмен шеше алады. Біріншісі, зауыттың ӛндіру қуатын кеңейту, ал екінші жолы - екінші, үшінші т.б. зауыттарды салу. Бір зауытпен жұмыс істейтін монополистің іс-әрекетімен кеңіреқ танысайық. Ұзақ мерзімде монополист ӛндіретің ӛнімінің ұтымды санын ұзақ мерзімдегі шекті шығынның шекті түсімге тең болған жағдайында анықтайды : LRMC = MR Ӛнім шығару кӛлемін ұлғайтумен ұзақ мерзімді орташа шығындардың азаюы қатар жүріп отырған жағдайда монополист тек қана бір зауытта ӛнім ӛндіреді, тӛменде 7- суретте дәл осы жағдай кӛрсетілген. Ӛндіріс шығындары LRAC min қарағанда жоғары болып түрғанда, монополист ӛндіріс ауқымынын тиімділігін дүрыс пайдалана алмайды, демек оған 2-зауытты салудың керегі де жоқ. Басқаша айтқанда, LRMC < LRAC болғанша монополист бір зауытпен жұмыс жасайды. 9.7-сурет. Бір зауытпен жұмыс істеп тұрған монополист Егер, одан әрі ӛнім шығару орташа шығындардың ӛсуіне әкеліп соқтырса, онда монополистке бір ғана зауытты пайдалану тиімсіз болады. Бұндай жағдайларда монополист кӛбінесе екінші зауыт салу туралы шешім қабылдайды. Бұл 9.8-суретте - кӛрсегілген. Монополистің ұтымды кӛрсеткіштер Q m , , Р m нүктелерімен сипатталады. Суретте кӛрсетілгендей, егер де монополист ӛнімді Q* кӛлемде шығарса, онда ӛндірістің орташа шығындары ең аз болатындығы белгілі. Мұндай жағдайда ӛнім кӛлемін ұлғайту үшін ӛндіріс қуаты Q* болатын 2-зауыт салу тиімді болар еді. 9.8-cypem. Бірнеше зауытпен жұмыс істеп тұрған монополия. Р Р mn LRAC min MR MC AC Q LRAC LRMC D Q m P P m P mn LRAC min LRAC LRMC Q* Q m 2Q Q D=AR MR Р Р mn LRAC min MR MC AC Q LRAC LRMC D Q m P P m P mn LRAC min LRAC LRMC Q* Q m 2Q Q D=AR MR Нәтижесінде, ӛндіріс кӛлемі айтарлықтай ӛседі, бірақ ӛндірістің орташа шығындары LRAC min деңгейінде болады. Жалпы жағдайда монополист ӛндірісте (MR) шекті түсім LRAC min - ғa тең болған жағдайға сәйкес келетін ӛнім кӛлемін шығарады және бұл кезде бірнеше зауытта ӛнім ӛндіреді. Сонымен қатар осы зауыттардың әрқайсысында шығарылатын ӛнім кӛлемі LRAC min - ға сәйкес келуі керек, басқаша айтқанда Q*-re бӛлінетіндей шама болу керек. Монополист ӛндірісті, зауыттардың әрқайсысында ӛнім шығару кезінде шекті шығындары шекті түсіміне тең болатындай етіп орналыстырады: LRAC min = LRMC = MR. жүктеу/скачать 376,25 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|