Тақырып монополия және монополисттің пайдасын арттыру монополия түсінігі және түрлері Монополистің өнім көлемін анықтауы
жүктеу/скачать 376,25 Kb. Pdf көрінісі
|
тема 9.
|
9. Бағалық дискриминация Егер монополиялық билігі бар фирма, тұтынушылардың сұраныс икемділігін ескере отырып, бір тауарды тұтынушылардың әр түрлі категориясына әр түрлі бағамен сатса онда, ол бағалық дискриминация (құқын шектеу) саясатын жүргізеді деп айгамыз. Монополист бағалық дискриминация саясатын, қайталанып сатуға жатпайтын тауарлар ӛндіргенде ғана іске асыра алады. Бұл жағдай орындалмаса бағалық дискриминация саясаты алыпсатарлыққа әкеліп соқтырады да, монополиске қосымша пайда алуға мүмкіндік бермейді. Монополистің бұл саясатын жүргізудің негізгі тәсілі сұранысы икемді және икемсіз тұтынушылардың табысын ӛзара қайта бӛлу болып табылады және кӛбінесе бұдан сұранысы икемсіз тұтынушылар ұтуы керек. Егер монополист әрбір тұтынушыға жеке баға тағайындайтын болса, онда біз жетілген бағалық дискриминация саясатын кӛреміз. Егерде монополист тауарды тұтынушылардан барлық тобына бірдей бағамен сататын болса, онда P m BDP 1 тікбұрышының ауданына тең пайда алады. Ал жетілген бағалық дискриминация саясатын жүргізген жағдайда, ол тұтынышылар санын кӛбейтеді. Бағаны тӛмендеткен уақытта, ол шекті шығындардан тӛмен болмауы керек. Монополист бағаны Р т -нан жоғары белгілегенде экономикалық пайдасын АВР т үшбұрышының ауданына кӛбейте алады. Тауардың бір данасының бағасын Р т – нан тӛмен белгілеген жағдайда, монополист ӛз тауарын сатып алушылардың санын кӛбейтеді немесе табысы LRMC+T MR Q 2 Q 1 Q P P 2 P 1 Т LRMC LRMC+T MR Q 2 Q 1 Q P P 2 P 1 Т LRMC тӛмен тұтынушыларды қамту арқылы пайдасының шамасын BCD үшбұрышының ауданына жоғарылатады. Сонымен, монополист жетілген бағалық дискриминация саясатын жүргізгенде экономикалық ұлғайтады. Бұдан тӛмендегідей қортынды шығаруға болады: Монополист жетілген бәсеке саясатын жүргізу нәтижесінде тұтынушы ұтымын түгелдей иемденіп алады. Бірде-бір тұтынушы ұтым ала алмайды, себебі монополист сатып алушының әрқайсына тӛлей алатын ең жоғары деңгейдегі бағаны белгілейді. Сондықтан тұтынушы ұтымы түгелімен монополиске пайда ретінде келіп түседі. Мемлекеттік басқару ұжымдары бағалық дискриминация саясатына ӛте қатаң қарамайды, себебі монополистер бұндай саясат жүргізе отырып ӛнім шыңару кӛлемін ұлғайтады. жүктеу/скачать 376,25 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|