КІРІСПЕ
СӨЙЛЕМ ЖƏНЕ ОНЫҢ НЕГІЗГІ БЕЛГІЛЕРІ
I ТАРАУ
СӨЙЛЕМ МҮШЕЛЕРІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ
МƏСЕЛЕЛЕРІ ТУРАЛЫ
Сөйлем мүшесі, оның негізгі белгілері
Сөйлем, оның негізгі элементтері
Сөйлем мүшелерінің зерттелуі
Грамматика салаларының даму процесі
Сөйлем мүшелері, олардың жасалу жолдары
-нікі, -дікі, -тікі жұрнақты сөйлем мүшелері
Сөйлемнің де сөйлем мүшесі болуы
Көмекші сөзді сөйлем мүшелері туралы
II ТАРАУ
СӨЙЛЕМ МҮШЕЛЕРІ, ОЛАРДЫҢ ЖАСАЛУЫ
Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері
Бастауыш
Баяндауыш
369
Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері
КІРІСПЕ
Синтаксис, оның негізгі объектілері қазақ тіл білімінде Қазан
төңкерісіне дейін жəне онан кейінгі уақыттан бастап зерттеліп
келеді. Бұл мəселе туралы əртүрлі көзқарастар болып келгені
белгілі. Соңғы кезде синтаксистің негізгі объектісі ретінде сөз
тіркесі мен сөйлем синтаксисі қаралып келеді. Бұлай бөлудің
теориялық та, практикалық та мəні бар.
Сөйлем синтаксисі, оның ішінде, сөйлем мүшелерінің зерттелуі
1935-40 жылдар арасында жақсы қолға алынды. Ол кезде сөйлем
мүшелері туралы А. Байтұрсынов, Қ. Жұбанов, Х. Басымов, І. Бəй-
тенов, С. Аманжолов, М. Балақаев, Ə. Ермеков сынды ғалымдар
көп еңбек сіңірді. Олардың арасында да сөйлем мүшелері, сөйлем
түрлері туралы əртүрлі көзқарастар, талас пікірлер болды.
Сөйлем мүшелеріне ерте кезден-ақ назар аударушылық басым
болды. Бірақ қанша жыл өтсе де синтаксистегі бұл аталған тілдік
категория осы күнге дейін жеке əрі арнайы зерттеудің объектісі
болмай отыр. Бұл еңбекте бастауыш пен баяндауыш арнайы
алынып, олар туралы көзқарастар, жасалу жолдары, сұраулары,
түрлері жəне т.б. ерекшеліктері ғылыми тұрғыда сөз болмақшы.
Достарыңызбен бөлісу: