Талтенов Абзал Ахатұлы бірінші рет еңгізілді мазмұны Мазмұны Жалпы мағлұмат Нормативтік негіздері Жалпы мағлуматтар Ұсынылған әдебиеттер тізімі Глоссарий Оқұтышының жұмыс бағдарламасы
Денсаулықтын психиқалық негіздері
жүктеу/скачать 0,54 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ұтымды тамақтанудын құрастыру. Салмағы артық адамдар тамақтанудың гигиеналық принциптері
- Өрбиту саулығы. Өнегелі жыныстық тәрбие. Отбасын жоспарлау
- Залалды дағдырлар: темекі шегу, маскүнемдік, есірткіге және улы заттарға үйірсектік –денсаулыққа қатер
СӨЖ Кесте 3
8. Дәріс сабақтарының тезисі: 1 –ші Тақырып: Валеологияның мақсаттары мен міндеттері 1. Валеология пәнінің жалпы сипаттамасы 2,Валеология интегральды ғалым 3. Денсаулық түрлері Валеология грек және латын сөзінең алынған. Валео- денсаулық, логос- ғалым. Валеогия денсаулық туралы ғылым. Оның негізің алғаш рет қалаған Израиль Ицкович Брехман. Ол медицина ғылымдарының докторы, профессор 1987 жылы ол валеология термінің медицинва, биология және педагогика ғылымдарына енгізген. Сонғы жылдарда дүние жүщінің барлық елдерінде, және қазахстанда халық денсаулығының тым нашарлап кетуіне байланысты, және адамдың тіршілік ету мерзімінің қысқаруына сәйкесс – дамдардың денсаулығына көп көніл бөліне бапстады. Өмірдің шаттығы мен қызығы денсаулыққа байланысты. Адам бақыты- денсаулық. Денсаулық- зор байлық дейді қазақ. Дүние жүзілік медицина ғылымдарының ұлы өкілдері, денсаулық адамзат баласына тартқан ұлкен сайы деп түсіндіреді. Медицина ғылымдарынығ пайда болуына, оның дамуы мен қазіргі кездегі жағдайына зер салып қарасаныз, медицина ғыолымы адамдардың денсаулығын сақтауға аурулардың алдын-алуға, ауруларды емдеу әдістерін тауып, оны жетілдерумен шұғылданған және оның отырған денсаулығын арттыруды ең басты рол атқарады. Денсаулықты сақтаудың жолын үйрену әрбәр адамның басты міндеті. денсаулықты сақтау бала кезден есейгенге дейін мұқият күту керек. Денсаулық туралы өазіргі заман адамдарының ұғымдары онаша көп емес екендігі және олар денсаулығына көп мән бермейтін байқалады. Медицина – көне заманнан бері қарай адам ауруларын емдеп, аурулардың алдын алуды маөсат еткен ғылыми жүйе деп жазған. Бқл жазған қағидаға зер салып қарасаныз денсаулық деген ешқандай сөз келтірілмеген Адамзат баласының денсаулығы айналаны өоршаған сыртқы орта факторларымен және ішкі физиологиялық үрдістермен байланысты болатын анықталып отыр. Дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ) (Всемирная организация здравоохранения –ВОЗ) анықтамасы бойынша денсаулық дегеніміз- ағзаларда аурулардың не болмаса физикалық кемістіктің жоқтықтығы ғана емес, ол табиғи (физикалық), рухани және әлеуметтік толық аман- есендік Академик В.П.Казхначеевтің –1989 – аныөтамасы; »Денсаулық дегеніміз, ағзаның ұзақ өмір сүру барысында биологиялық және психикалық әрекеттері мен тиімді жұмыскерлігің, әлеуметтік белсенділігің, жас ерешеліктеріне байланысты дені сау ұрпақ жалғастыру қабілеттігінің сақталуы мен дамуы.» И.И.Брехман – 1987 - «Денсаулық адамның ерекшелігіне сәйкесөзгемелі ортада түрақтығы, сонымен бірге сенсорлық, вербалды құрылымды ақпараттарды қабылдау қабілеттілігі. Валеология – медицина ғылымдарының саласы емес. Ол мед-цина ғылымдарына жатпайды. Оның өзінің алдына қойған мақсаты мен міндеттері бар. Өз алдында дара ғылым. Өзінің зерттейтің арнаулы функциялары бар. И.И.Брехман өзінің еңбектерінде валеология туралы бфылай деп жазды «Денсаулық туралы ғылым интегральды түрде болуы керек». Оның пайда болуы, дамуы және өазіргі кездегі жағдайы экологиямен биологиямен, медицинамен, психологиямен, педагогикамен және т.б. ғылымдармен тығыз байланыста болады.. жана интегральды ғылым болғандықтан ол міндетті түрдефилософиялық ойды және ғылыми түсініктерді жүйеге келтиріп дамытып отырады. Валеологияның мақсаты: адамдардың денсаулығын арттыру, ауруларды болғызбау, аурулардың алдын алу. денсаулықты сақтау –адам үшін ең маңызы зор. Қазіргі кезде валеология ғылымына үлкен сұраныстар көбейіп отыр. Космос кеңістігін игеруге байланысты валеология ғылымынаа сұраныс көбейді. денсаулық адамның рухани байлығы. Ол біздің жер деп аталадын планетамызбен тығыз байланыста болады. табиғат байлығымен бірге өсіп, біте қайнасып келе жатыр. Адам денсаулығының потенциалды денсаулығын арттыруына көмектеседі. Ағзаның өзіндік табиғи қорғаныс күщі бар екенің дәрігер байқайды. Ағзанығ қорғаныс қасиеті өте күщті болатынын дәрігер білді. Осыған байланысты саналогия ғылымы пайда болды. Санология- дегеніміз- жалпы ілім- ағзаның ауруларға қарсы тұру күші. Оның негізін санагенез құрайды. Санагенез- ағзалардың айналаны қоршаған сыртқы орта факторларына бейімделуі, бейімдеулік механизмдерінің динамикалыө комплексі. Ағза түрлі жұөпалы ауруларға қарсы түра алатының олар жазды. Кнйінгі кезде ағзалардың неше түрлі дерттерлерге қарсы тұратыны, туа пайда болатын иммунитеттен болатыны байқалды. Валеологиялық мәселелерді шешу үшін биология, экология, медицина, педагогика, физиология және тағы басұа ғылымдар интегративті иүрде болуы керек. Валеолгоия ғылымының негізгі зерттейтін міндеттері. адамның денсаулығының қалай сақталуын білу актуальдылығы және потенциальды мүмкіндігі анықтау денсаулықтың сақтау факторларын зерттеу Валеология – биология ғылымдарымен салыстырғанда жас ғылым. валеологияның интегравтилігі ғылымдарының бірімен –бірінің байланыстылығында. ғылымның байланыстылығы адам денсаулығын күшейтеді.. экология айналаны коршаған сыртқы ортамен тірі ағзалардың қарыс- қатынастарын зерттейтін ғылым. Ол айналағы қоршаған сыртқы орта факторларының денсулыққа тигіщетін әсерін анықтайды. Ал, физиология- ағзада өтетін физиологиялық үрдістерді, олардың денсаулықтағы маңызын анықтайды. Адамның ішкі жағдайын зерттеп, сипаттама береді. Ағзаға этапты түрде жас ерекшелігіне қарай анықтама береді. Дәрігер дені сау адамның параметрін анықтайцды Ауруды емдейді, аурудың алдын алады.Ауырмацудың жолын көрсетеді. Оыған орай медицина ауруды емдейтін мекеме болып саналады. Жас жеткіншектерді аурудан сақтандыру тек дәрігерлердің ғана жүмысы емес, сондай-ақ бұл жұмысқа педагогтар да қатынасуы керек. педагогика тәрбие туралы ғылым.Тұлғанның қалыпты жағдайда өсуі мен дамуына өз үлесін қосады. Жас адамдар күнделікті өмірде өз орнын тауып, белгілі бір тіршілік стилін өмір сүруі мүмкін. Қорыта келе- Валеология денсаулық сақтау, салауатты өмір сүру салты ғылым. 3/ «Денсаулық –зор байлық» дейді қазақ. Халықитынн денсаулығын сақтау аурулардың алдын алу оларды емдеу бағыттары мемлекеттік әлеуметтік, экономикалық, медициналық және биологиялық мәселе. Адамның еңбек пен тұрмыс жағдайын жақсарта беру, аурулардын алдын алу. Адамлды «үшінші жағдайдан» шығару үшін валеология айтарлықтай рол атқарады. Валеология медицина ғылымдарына біршама жақындасады. Елімізде денсаулық сақтау ісімен денсаулық сақтау министірлігі айналысады. Облстарда аудандарда денсаулық сақтау бөлімдері жүргізіп отырады. Кейінгі кезде халықтың денсаулығы өте нашарлап кетті. Оның ең басты себептерінің бірі экологиялық жағдайларға байланысты. Мемлекеттік бюджеттен арнаулы түрде қаржы бөлініп отырады. Балалар дәрігерлік көмекті балалар ауруханасы мен емханалардан тегін алады., ал 3 жасқа дейінгі балалар консультация орындарының бақылауында болады. Айналаны қоршаған сыртқы орта факторлары әсерінең адамдардың денсаулығы қалыптасып, ол дами түседі. Қазіргі кезде денсаулықтың бірнеше түрі екені белгілі болды. Физикалық денсаулық –ағза жүйесі мен органдарының өсу деңгейі. Оның негізін морфологиялық және функциялық кезеуктер қалайды. Олар ағзаның беймделуі реакциясын қамтамасыз етеді. Соматикалыө денсаулық. Ол адам ағзасы мен оргнадарының арасындағы биологиялық жағдайы. Оның негізін ағзаның жеке басы дамуының биологиялық бағдарламасы реттейді. Психиқалыө денсаулық – ол адамның психиқалық сферасының жағдайы. Ауруды болдырмау, адекватты реакцияларды жасау, адам өмірінің маөсатын болжау, мұның бәрі биологиялық және әлеуметтік қажеттіліктен туындайды. Рухани денсаулық – ол адамдардың информацияңы қабылдау Қабілеттілігі мен мотивациялық іс- әрекетінің арасындағы қарым- индивиттердің қоғамдығы орны мен оның мотивті түрде орнығуыен баяндайды. Физикалық, соматикалық, психиқалық және рухани денсаулықтарындарың өздерінің « өзім жасай аламын» деп көрсететін критерий. Соматикалық және физикалық денсаулықтың критерийі мен бәрін «өзім жасай аламынӘ деп көрсететін критерий. сихикалық денсаулықтың критерийі- маған қажет заттардың бәрін «өзім тауып аламын» Рухани денсаулықтың негізгі критерийі – мен «өзім жасауым керек» Денсаулықты көрсететің негізгі белгілер: Адам ағзаларында арнаулы және арнаулы емес түрде пайда болып қалыптасқан денсаулық және оны бұзатын факторларға денсаулықтың қарсы түра алатындығы Ағзаның өсуі мен дамуының көрсеткіші Ағзаның қор ретиінде жиналған және функциональды жағдайын сипаттатын белгілір Әр түрлі дефектілірге байланысты дамымай қалған немесе бір ауруларға сәйкес денсаулықтың болмауы және денсаулық деңгейі Моральді еріктің деңгейі және рухани- мотивациялық белгі. жүктеу/скачать 0,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|