Аннотация:  Статья  посвящена  начальной  практической  деятельности  студентов  в  обучении  академическому рисунку.  Annotation

 
252 
А. Байгашева 
 
ҦЛТТЫҚ ОЙЫНДАРДЫ ОҚУ ЖӘНЕ ТӘРБИЕ ҤРДІСІНДЕ 
 ПАЙДАЛАНУДЫҢ ӚЗЕКТІЛІГІ 
 
ӘОЖ  37.018 +79 
            Б18 
 
Қоғамымыздың  іргетасын  нығайту  үшін  бүгінгі  жастарға  үлгілі,  ҿнегелі  тҽрбие  беру  -  қазіргі 
міндеттердің бірі.  
Оқушыда  жалпы  адамзаттық  құндылықтар  мен  адамның  айналадағы  дүниемен  жеке  тұлғалық 
қатынасын  (этикалық,  эстетикалық,  адамгершілік  тұрғысынан)  тҽрбиелеу  мақсатын  халқымыздың 
мҽдени  рухани  мұрасының,  салт-дҽстүрінің  озық  үлгілерін  оның  бойына  дарыту  арқылы  жүзеге 
асыруға  болады.  Осымен  байланысты  бағдарлама  халқымызға  тҽн  ҽдептілік,  қонақжайлық, 
мейірімділік,  т.б.  сияқты  қасиеттер,  табиғатқа  деген  қарым-қатынасындағы  біздің  халыққа  тҽн 
ерекшеліктер. Жас ұрпақ ҿз халқының мҽдениетімен, асыл мұраларымен ұлттық ҽдебиеттер арқылы 
танысып келеді. Халық ойынды тҽрбие құралы деп таныған. Ойынды сабақта қолдану оқушылардың 
ой-ҿрісін жетілдірумен бірге, ҿз халқының асыл мұраларын бойына сіңіріп, кейінгі ұрпаққа жеткізе 
білу құралы. 
Бірақ  оны  жүргізуге  арналған  нақты  ҽдістемелік  құралдар  жоқтың  қасы.  Зерттеу  жұмысында 
орыс  тілінде  жазылған  ҽдебиеттер  қолданылды.  Соның  нҽтижесінде  қазіргі  таңда  тақырыптың 
ҿзектілігі туындап отыр.  
Халық  педагогикасының  адам,  отбасы,  ҿскелең  жас  ұрпақты  тҽрбиелеу  туралы  арман-
мақсаттарын,  орныққан  пікірлерін,  ұсыныстарын  қамтып  кҿрсететін  педагогикалық  идеялар  мен 
салт-дҽстүрлері ҿткен мен қазіргінің арасындағы байланысты кҿрсетеді. 
Ол  тарихи  даму  барысындағы    ҽлеуметтік  мҽні  бар  ақпаратта  (білім,  білік)  т.б.  жиналып, 
ұрпақтан ұрпаққа беріліп отырады. 
Ең  алдымен,  халық  педагогикасы  ҿскелең  ұрпақтың  еңбек  пен  ҿмір  сүру  бейнесінің  негізі 
болып,  оларды  келешектегі  қызметіне  дайындайды.  Біздің  халықтық  педлагогикада  еңбек  тҽрбиесі 
ҿте  ертеден  бастау  алады.  Ертеден  келе  жатқан  еңбек  тҽрбиесінің  ҽдіс-тҽсілдер  құралы,  сҿз  жоқ, 
еңбек болып табылады. Еңбек адамның қалыптасуы мен тҽрбиеленуінде бір ұрпақтан екінші ұрпаққа 
ҿмірлік тҽжірибе береді жҽне халықтың даму барысында шешуші  роль атқарады. Еңбек ету кезінде 
адамның дене, ақыл-ой, эстетикалық дамуы мен еңбек тҽрбиесі қатар жүреді.  
Халықтық педагогиканың ең бір кҿне тиімді құралдарының біріне ойын жатады. Ойын арқылы 
бала қоршаған ортаны ҿз бетінше зерделейді.  
Сҿйтіп,  ҿзінің  ҿмірден  байқағандарын  іске  асырып,  қоршаған  адамдардың  іс-ҽрекетіне 
еліктейді. 
Соның  нҽтижесінде  ҿзі  кҿрген  жағдайларды  отбасылық  тұрмыс  пен  қызмет  түрлерін 
жаңғыртады.  Мҽселен,  қазақтың  ұлттық  ойындары:  «Бҽйге»,  «Кҿкпар»,  «Алтын  сақа»,  «Хан 
талапай»,  «Қыз  қуу»,  «Тоғызқұмалақ»  т.б.  балалардың  еңбекке  деген  қарым-қатынасы  мен 
қабілеттерін арттырады. 
Ойын  дегеніміз  –  адамның  ақыл-ойын  дамытатын,  қызықтыра  отырып  ойдан-ойға  жетелейтін, 
тынысы кең, алысқа меңзейтін, қиял мен қанат бітіретін ғажайып нҽрсе. 
Ұлы педагог В.И.Сухомлинский: «Ойынсыз, музыкасыз, ертегісіз, творчествосыз, фантазиясыз 
толық мҽніндегі ақыл-ой тҽрбиесі болмайды», - дейді. Демек, шҽкірттің ақыл-ойы, парасаты ұлттық 
салт-сананы сіңіру арқылы баии түседі.  
Оқу  үрдісінде  ұлттық  ойын  элементтерін  пайдалану  сабақтың  тақырыбы  мен  мазмұнына  сай 
алынады.  Сонда  ғана  оның  танымдық,  тҽрбиелік  маңызы  арта  түседі.  Оқушыларды  ҽсіресе, 
«Сиқырлы қоржын», «Кҿкпар», «Асық» секілді  ұлттық ойындарға қатыстыру ҿте тиімді екеніне кҿз 
жеткізу қиын емес. Бұл ойындарды жаңа материалды бекіту немесе қайталау кезінде қолдану керек 
деген пікір бар. Оқушы ойынның үстінде  не соңында ҿзінің қатысу белсенділігіне қарай түрлі баға 
алуы  мүмкін.  Мұғалім  ҽр  оқушының  еңбегін  бағалап,  ынталандырып  отыруы  тиіс.  Ойынның 
тҽрбиелік маңызы мынада: ол баланы зеректікке, білгірлікке баулиды. 
Бабаларымыздың  асыл  қазыналарына  деген  кҿзқарасын  құрметтеуге  сҿз  ҽсемдігін  сезінуге 
үйретеді.  Батылдыққа,  ҿжеттікке  тҽрбиелейді.  Ендеше  еңбекке  баулу  сабағын  ұлттық  ойындар 
арқылы  сабақтасытырып  түсіндіру  пҽн  тақырыптарын  тез,  жылдам  меңгеруге  ықпал  етеді. 
Оқушының сҿздік қорын байыта түседі. 

 
253 
Халқымыздың  ұлы  перзенттерінің  бірі,  аса  кҿрнекті  жазушы  М.Ҽуезов:  «Біздің  халқымыздың 
ҿмір кешкен ұзақ жылдарында ҿздері қызықтаған алуан ҿнері бар ғой. Ойын деген менің түсінуімше 
кҿңіл  кҿтеру,  жұрттың  кҿзін  қуантып,  кҿңілін  шаттандыру  ғана  емес,  ойынның  ҿзінше  бір  ерекше 
мағыналары  болған»,  -  деп  тегіннен  тегін  айтпаса  керек.  Одан  кейінгі  кезеңде  қазақ  халқының  бай 
этнографиялық  материалдарын  жинақтаған  жҽне  оның  ішінде  ұлт  ойынының  тҽрбиелік  маңызы 
туралы  пікір  айтқандар К.А.Покровский,  А.И.Ивановский,  Н.И.Гродеков, Е.А.Алекторов,  Ҽ.Диваев, 
А.Левшин,  Н.Пантусов,  Ф.Лазаревский,  П.П.Пашин,  Г.С.Запряжский,  А.Шиле,  А.Харунзин, 
А.Горячкин, П.Ходыров, Е.Букин, О.Ҽлжанов, т.б. болды делінген. 
Е.Сағындықов  ҿз  еңбегінде:  «Қазақтың  ұлт  ойындары  тақырыпқа  ҿте  бай  жҽне  ҽр  алуан 
болады», - дей келіп, ұлт ойындарын негізінен үш салаға бҿліп топтастырған. 
М.Жұмабаев  ойындарды  халық  мҽдениетінен  бастау  алар  қайнар  кҿзі,  ойлау  қабілетінің  ҿсу 
қажеттілігі, тілдің, дене шынықтыру тҽрбиесінің негізгі элементі деп тұжырымдайды. Кезінде ұлттық 
ойындарды зерттеген авторлар қатарында М.Тҽнекеев, Б.Тҿтенаев, М.Балғымбаев, Ҽ.Бүркітбаев, т.б. 
есімдерін атауға болады. 
Кеңес  Одағы  кезіндегі  ұлттық  ойындардың    маңызы  мен  қажеттілігін  кҿрегендікпен 
қарастырған  ғалым  Б.Тҿтенаев  «Қазақтың  ұлттық  ойындары»  (Алматы,  1994)  атты  еңбегінде  қазақ 
ойындарын  бірнеше  топқа  бҿліп,  ойын  шарттарын  жазып,  жастар  үшін  тҽрбиелік  мҽнін  зерделеп, 
ойын білдірген. 
Сабақта жҽне тҽрбиеде, яғни балабақшалар мен бастауыш мектептерде ұлттық ойынды ұтымды 
пайдаланса,  алдымен  еңбекке  баулу  жҽне  дене  шынықтыру  пҽндерінде  оқушылардың  ҿз  бетімен 
жұмыс  жасау  дағдыларын  қалыптастыру  шарттары  теориялық  тұрғыдан  негізделсе,  онда 
оқушылардың білімге деген құштарлығын арттыруға жҽне халықтың асыл мұрасын бойына сіңіріп, 
ұлттық сананы қалыптастыруға болады.  
Қоғамымыздың  іргетасын  нығайту  үшін  бүгінгі  жастарға  үлгілі,  ҿнегелі  тҽрбие  беру  -  қазіргі 
міндеттердің бірі.  
Оқушыда  жалпы  адамзаттық  құндылықтар  мен  адамның  айналадағы  дүниемен  жеке  тұлғалық 
қатынасын  (этикалық,  эстетикалық,  адамгершілік  тұрғысынан)  тҽрбиелеу  мақсатын  халқымыздың 
мҽдени  рухани  мұрасының,  салт-дҽстүрінің  озық  үлгілерін  оның  бойына  дарыту  арқылы  жүзеге 
асыруға  болады.  Осымен  байланысты  бағдарлама  халқымызға  тҽн  ҽдептілік,  қонақжайлық, 
мейірімділік,  т.б.  сияқты  қасиеттер,  табиғатқа  деген  қарым-қатынасындағы  біздің  халыққа  тҽн 
ерекшеліктер. Жас ұрпақ ҿз халқының мҽдениетімен, асыл мұраларымен ұлттық ҽдебиеттер арқылы 
танысып келеді. Халық ойынды тҽрбие құралы деп таныған. Ойынды сабақта қолдану оқушылардың 
ой-ҿрісін жетілдірумен бірге, ҿз халқының асыл мұраларын бойына сіңіріп, кейінгі ұрпаққа жеткізе 
білу құралы. 
Бірақ  оны  жүргізуге  арналған  нақты  ҽдістемелік  құралдар  жоқтың  қасы.  Зерттеу  жұмысында 
орыс  тілінде  жазылған  ҽдебиеттер  қолданылды.  Соның  нҽтижесінде  қазіргі  таңда  тақырыптың 
ҿзектілігі туындап отыр.  
Халық  педагогикасының  адам,  отбасы,  ҿскелең  жас  ұрпақты  тҽрбиелеу  туралы  арман-
мақсаттарын,  орныққан  пікірлерін,  ұсыныстарын  қамтып  кҿрсететін  педагогикалық  идеялар  мен 
салт-дҽстүрлері ҿткен мен қазіргінің арасындағы байланысты кҿрсетеді. 
Ол  тарихи  даму  барысындағы    ҽлеуметтік  мҽні  бар  ақпаратта  (білім,  білік)  т.б.  жиналып, 
ұрпақтан ұрпаққа беріліп отырады. 
Ең  алдымен,  халық  педагогикасы  ҿскелең  ұрпақтың  еңбек  пен  ҿмір  сүру  бейнесінің  негізі 
болып,  оларды  келешектегі  қызметіне  дайындайды.  Біздің  халықтық  педлагогикада  еңбек  тҽрбиесі 
ҿте  ертеден  бастау  алады.  Ертеден  келе  жатқан  еңбек  тҽрбиесінің  ҽдіс-тҽсілдер  құралы,  сҿз  жоқ, 
еңбек болып табылады. Еңбек адамның қалыптасуы мен тҽрбиеленуінде бір ұрпақтан екінші ұрпаққа 
ҿмірлік тҽжірибе береді жҽне халықтың даму барысында шешуші  роль атқарады. Еңбек ету кезінде 
адамның дене, ақыл-ой, эстетикалық дамуы мен еңбек тҽрбиесі қатар жүреді.  
Халықтық педагогиканың ең бір кҿне тиімді құралдарының біріне ойын жатады. Ойын арқылы 
бала қоршаған ортаны ҿз бетінше зерделейді.  
Сҿйтіп,  ҿзінің  ҿмірден  байқағандарын  іске  асырып,  қоршаған  адамдардың  іс-ҽрекетіне 
еліктейді. 
Соның  нҽтижесінде  ҿзі  кҿрген  жағдайларды  отбасылық  тұрмыс  пен  қызмет  түрлерін 
жаңғыртады.  Мҽселен,  қазақтың  ұлттық  ойындары:  «Бҽйге»,  «Кҿкпар»,  «Алтын  сақа»,  «Хан 
талапай»,  «Қыз  қуу»,  «Тоғызқұмалақ»  т.б.  балалардың  еңбекке  деген  қарым-қатынасы  мен 
қабілеттерін арттырады. 

 
254 
Ойын  дегеніміз  –  адамның  ақыл-ойын  дамытатын,  қызықтыра  отырып  ойдан-ойға  жетелейтін, 
тынысы кең, алысқа меңзейтін, қиял мен қанат бітіретін ғажайып нҽрсе. 
Ұлы педагог В.И.Сухомлинский: «Ойынсыз, музыкасыз, ертегісіз, творчествосыз, фантазиясыз 
толық мҽніндегі ақыл - ой тҽрбиесі болмайды», - дейді. Демек, шҽкірттің ақыл-ойы, парасаты ұлттық 
салт-сананы сіңіру арқылы баии түседі.  
Оқу  үрдісінде  ұлттық  ойын  элементтерін  пайдалану  сабақтың  тақырыбы  мен  мазмұнына  сай 
алынады.  Сонда  ғана  оның  танымдық,  тҽрбиелік  маңызы  арта  түседі.  Оқушыларды  ҽсіресе, 
«Сиқырлы қоржын», «Кҿкпар», «Асық» секілді  ұлттық ойындарға қатыстыру ҿте тиімді екеніне кҿз 
жеткізу қиын емес. Бұл ойындарды жаңа материалды бекіту немесе қайталау кезінде қолдану керек 
деген пікір бар. Оқушы ойынның үстінде не соңында ҿзінің қатысу белсенділігіне қарай түрлі баға 
алуы  мүмкін.  Мұғалім  ҽр  оқушының  еңбегін  бағалап,  ынталандырып  отыруы  тиіс.  Ойынның 
тҽрбиелік маңызы мынада: ол баланы зеректікке, білгірлікке баулиды. 
Бабаларымыздың  асыл  қазыналарына  деген  кҿзқарасын  құрметтеуге  сҿз  ҽсемдігін  сезінуге 
үйретеді.  Батылдыққа,  ҿжеттікке  тҽрбиелейді.  Ендеше  еңбекке  баулу  сабағын  ұлттық  ойындар 
арқылы  сабақтасытырып  түсіндіру  пҽн  тақырыптарын  тез,  жылдам  меңгеруге  ықпал  етеді. 
Оқушының сҿздік қорын байыта түседі. 
Халқымыздың  ұлы  перзенттерінің  бірі,  аса  кҿрнекті  жазушы  М.Ҽуезов:  «Біздің  халқымыздың 
ҿмір кешкен ұзақ жылдарында ҿздері қызықтаған алуан ҿнері бар ғой. Ойын деген менің түсінуімше 
кҿңіл  кҿтеру,  жұрттың  кҿзін  қуантып,  кҿңілін  шаттандыру  ғана  емес,  ойынның  ҿзінше  бір  ерекше 
мағыналары  болған»,  -  деп  тегіннен  тегін  айтпаса  керек.  Одан  кейінгі  кезеңде  қазақ  халқының  бай 
этнографиялық  материалдарын  жинақтаған  жҽне  оның  ішінде  ұлт  ойынының  тҽрбиелік  маңызы 
туралы  пікір  айтқандар К.А.Покровский,  А.И.Ивановский,  Н.И.Гродеков, Е.А.Алекторов,  Ҽ.Диваев, 
А.Левшин,  Н.Пантусов,  Ф.Лазаревский,  П.П.Пашин,  Г.С.Запряжский,  А.Шиле,  А.Харунзин, 
А.Горячкин, П.Ходыров, Е.Букин, О.Ҽлжанов, т.б. болды делінген. 
Е.Сағындықов  ҿз  еңбегінде:  «Қазақтың  ұлт  ойындары  тақырыпқа  ҿте  бай  жҽне  ҽр  алуан 
болады», - дей келіп, ұлт ойындарын негізінен үш салаға бҿліп топтастырған. 
М.Жұмабаев  ойындарды  халық  мҽдениетінен  бастау  алар  қайнар  кҿзі,  ойлау  қабілетінің  ҿсу 
қажеттілігі, тілдің, дене шынықтыру тҽрбиесінің негізгі элементі деп тұжырымдайды. Кезінде ұлттық 
ойындарды зерттеген авторлар қатарында М.Тҽнекеев, Б.Тҿтенаев, М.Балғымбаев, Ҽ.Бүркітбаев, т.б. 
есімдерін атауға болады. 
Кеңес  Одағы  кезіндегі  ұлттық  ойындардың    маңызы  мен  қажеттілігін  кҿрегендікпен 
қарастырған  ғалым  Б.Тҿтенаев  «Қазақтың  ұлттық  ойындары»  (Алматы,  1994)  атты  еңбегінде  қазақ 
ойындарын  бірнеше  топқа  бҿліп,  ойын  шарттарын  жазып,  жастар  үшін  тҽрбиелік  мҽнін  зерделеп, 
ойын білдірген. 
Сабақта жҽне тҽрбиеде, яғни балабақшалар мен бастауыш мектептерде ұлттық ойынды ұтымды 
пайдаланса,  алдымен  еңбекке  баулу  жҽне  дене  шынықтыру  пҽндерінде  оқушылардың  ҿз  бетімен 
жұмыс  жасау  дағдыларын  қалыптастыру  шарттары  теориялық  тұрғыдан  негізделсе,  онда 
оқушылардың білімге деген құштарлығын арттыруға жҽне халықтың асыл мұрасын бойына сіңіріп, 
ұлттық сананы қалыптастыруға болады.  
______________________ 
1.Тҿтенаев Б. Қазақтың ұлттық спорт ойындары. Алматы, «Кайнар», 1994  
2.Тайжанов С.,Қасымбекова С., Қазақтың ұлттық ойындары. Алматы 2004  
3.Болгамбаев М. Қазақтың ұлттық тұрлері, Алматы, «Қайнар» - 1985 
4.Байдосов К., Мұхитдинов Е., Жылмағамбетов А. «Қазақша күрес», Алматы, 1987 
5.Тҽнекеев М., Адамбеков І. Қазақтың ұлттық спорт ойындары. Алматы, 1994 
6.Таникеев М. Қазақтың ұлттық спорт түрлері. Алматы,  1991 
7.Рахманқұлов М. «Қазақша күрес», «Қазақтың ұлттық ұлттық спорт түрлері». Алматы, ФиС, 1956 
8.Сесноков Б. «Күрестің ұлттық түрлері» ФиС, 1953 
 
 

 
255 
Ж.Б. Гаазе 
 
ВОПРОСЫ ВОСПРИЯТИЯ ПРОИЗВЕДЕНИЙ ИСКУССТВА  
СТУДЕНТАМИ ТВОРЧЕСКИХ СПЕЦИАЛЬНОСТЕЙ 
 
УДК 371.65:73/76 
          Г 12 
 
Современная педагогическая наука ведет активный поиск путей совершенствования подготовки 
профессиональных кадров для средних школ. «Стратегия развития образования» на период до 2020 
года декларирует обеспечение своевременного и разностороннего развития молодежи, ее творческих 
способностей,  навыков  самореализации.  Решение  этих  задач  требует  новых  подходов  к  процессу 
подготовки  специалистов  в  высших  учебных  заведениях.  В  условиях  современного  мира  роль 
учителя,  закладывающего  фундаментальные  основы  интеллектуального,  нравственного,  духовного, 
художественно-творческого  развития  подрастающего  поколения,  все  больше  возрастает.  А  это,  в 
свою очередь, требует от педагога наличия соответствующих качеств. Школьный учитель не только 
передает  знания,  но  и  развивает  духовный  опыт  и  творческое  начало  учащихся,  воспитывает 
сознание личности школьника, направляя его на осмысление и созидательное преобразование мира. 
Именно  поэтому  представляется  важным  поиск  новых  путей  и  методов  развития  и  образования 
будущих педагогов-профессионалов.  
Реформы  высшего  образования  наталкивают  теоретиков  и  практиков  работников  высшей 
школы  на  поиски  путей  дальнейшего  совершенствования  учебного  процесса  в  высшей  школе. 
Большое  значение  при  этом  придается  эстетическому  и  художественному  восприятию  студентами 
произведений искусства.  
Вопросы соотношения художественного восприятия и практической деятельности на занятиях 
изобразительного  цикла  со  студентами  специальности  «Дизайн»  разработаны  слабо.  Имеющиеся 
публикации  [1],    [2],  [3],  [4],  [5]  отражают  довольно  противоречивые  суждения  авторов  по  этой 
проблеме.  В  большинстве  публикаций  безоговорочно  признается  положительное  влияние 
взаимодействия теории и практики в обучении изобразительному искусству на эстетическое развитие 
студентов, эстетическое отношение к произведениям искусства [1],  [2], [4]. Но эти работы не дают 
ответа на вопросы, как осуществляется механизм этого взаимодействия, какие конкретно данные это 
подтверждают.  Творческая  изодеятельность  студентов  и  восприятие,  переживание  произведений 
искусства затрагивают, прежде всего, сферу психики студентов и, так или иначе, воздействуют на их 
личность. Поэтому важно изучение именно психологических аспектов этой проблемы. 
В  то  же  время  практика  показывает,  что  в  ВУЗах  (что  совершенно  естественно),  преобладает 
развитие интеллектуальной сферы в ущерб эмоциональной, что приводит к узости и ограниченности 
в  развитии  личности  студентов.  Восполнить  этот  пробел  помогут  занятия  изобразительным 
искусством, поскольку в процессе переживания произведений искусства у студентов вырабатываются 
такие моральные оценки и суждения, которые имеют   большую воспитательную силу, чем знания, 
получаемые  путем  сообщения  о  них  другим  лицом.  Эмоциональное  потрясение,  вызванное 
впечатлением  от  увиденного  в  ранней  юности  произведения  искусства,  может  повлиять  на 
дальнейшую жизнь студента. 
Весь  начальный  период  обучения  изобразительному  искусству  является  фундаментом,  на 
котором  будет  держаться  всѐ  последующее  художественное  развитие  студента  и  который 
необходимо  будет  построить  в  чрезвычайно  короткие  сроки  учебного  времени.  На  этом  этапе 
педагогическая  работа  должна  быть  нацелена  на  осознание  студентами  своей  художественно-
творческой продуктивности в эстетической деятельности. 
В  настоящее  время  современная  педагогика  отстаивает  единство  методов обучения  и  методов 
развития  художественно-творческих  способностей,  обусловливающих  выразительность,  в  основе 
которой лежит эмоциональное, эстетическое отношение к изображаемому, определяющее активность 
восприятия и воображения. 
Успешному решению художественно-творческих задач способствует активизация психических 
свойств,  относящихся  к  эмоционально-интеллектуальной  структуре  личности.  Эти  свойства  имеют 
непосредственное  отношение  к  обучению  изобразительному  искусству  и  взаимосвязаны  с 
творческими  способностями  и  уровнем  их  развития.  Развитие  творческих  способностей  студентов 
может осуществляться в творческой деятельности, организуемой преподавателем во время обучения. 
Многие психологи подчѐркивают, что формирование художественных эмоций требует напряжѐнной 

 
256 
мыслительной работы. Творческий процесс - это не прямое отражение студентом своих переживаний, 
своих  наблюдений,  а  творческое  вдохновение  -  не  состояние  возбуждения  или  аффекта,  в  котором 
легче что-то выразить или создать. Творчество  - это своеобразная деятельность, процесс, имеющий 
сложное течение, определѐнную динамику, фазы, поиски, эксперименты, завершение. 
Любая  изобразительная  деятельность,  имеющая  в  своей  основе  изобразительный  характер, 
представляет собой комплексную практическую реализацию различных приѐмов, умений и навыков в 
рисунке,  живописи,  композиции.  Соответственно  великое  множество  накопленных  человечеством 
художественных  форм  и  образов  создаѐт  ситуацию  самостоятельного  выбора,  которая  на  фоне 
человеческой  индивидуальности,  при  твѐрдой  методической  основе  реалистического  искусства,  в 
тесной  связи  с  независимостью  выражения  является  одним  из  решающих  условий  развития 
творческих способностей студентов в процессе овладения ими основами изобразительной грамоты. 
Студенческие  годы  относятся  ко  времени  важнейшего  этапа  эволюции  человека,  который  в 
человеческой  жизни  является  периодом  расцвета  физических  и  духовных  сил,  определяющих 
высокую трудовую продуктивность. 
Способностью  к  художественной,  творческой  деятельности  в  той  или  иной  степени  обладают 
все,  она  не  является  привилегией  некоторых  одаренных  индивидов.  В  ВУЗе,  на  занятиях 
изобразительным  искусством,  решающее  значение  приобретает  учет  оптимального  соотношения 
восприятия  произведений  искусства  с  практической  изодеятельностью  студентов,  на  основе 
психологических  особенностей  этого  возраста.  Поэтому  возникает  настоятельная  потребность 
обнаружения  таких  занятий  изобразительным  искусством  со  студентами,  которые  обеспечивали  и 
нравственное обогащение личности. Представляется особенно перспективным в этом смысле поиск в  
существующей  практике  наиболее  эффективной  модели  взаимозсвязи  художественного  восприятия  
и процесса создания художественного продукта. Имеются в виду и кружковые формы работы.  
Поэтому  предполагается,  что  усилению  эмоционального  восприятия  произведений  искусства 
способстуют: 
1.
 
Обновление содержания дисциплин эстетического цикла; 
2.
 
Совершенствование методов их преподавания; 
3.
 
Организация практической деятельности студентов. 
Обновление  содержания  дисциплин  эстетического  цикла  осуществлялось  посредством 
разработки  учебных  программ.  Тематические  планы  программ  разработаны  таким  образом,  чтобы 
обеспечить  эмоциональное  воздействие  на  студентов  и  эиоциональное  восприятие  студентами 
произведений  искусства.  При  проведении  занятий  студенты  ответили  на  вопросы  анкеты.  Она 
предусматривала  определение  эстетического  критерия,  типов  художественного  восприятия 
студентов, эмоциональной отзывчивости на произведения искусства, степени развитости визуального 
мышления. В этой анкете преобладают закрытые вопросы, предоставляющие больше возможностей 
для  сопоставления  вариантов  ответов,  шкалирования  оценок  и  т.д.  Она  преполагала  также 
обнаружение  способностей  студентов  к  эмоциональному  переживанию  при  рассматривании 
произведений искусства с помощью вербальных средств(например, с помощью вопроса «Довелось ли 
вам  испытывать  сильное  волнение  при  встрече  с  произведением  искусства  и  чем  это  произведение 
Вас поразило с первого взгляда?»). 
Казалось бы, вопрос  «Какое здание в вашем городе вы считаете самым красивым и когда оно 
построено?»  на  первый  взгляд  совершенно  не  связан  с  направленностью  и  тематикой  предыдущих 
вопросов,  относящихся  в  основном  к  живописи.  Однако  именно  этот  вопрос,  не  предоставляющий 
возможности  выбора  оказывается  контролирующим,  поскольку  выявляет,  интерес  или  безразличие 
студентов к окружающей среде, архитектуре, дополняет наше представление о степени развитости у 
студентов художественной восприимчивости. 
На занятиях применятись активные методы обучения. Организация практической деятельности 
также предусматривалось в вышеназванных программах. Результаты проведенной работы показали, 
что  студенты  с  большим  интересом  стали  воспринимать  особенный  своеобразный  язык 
изобразительного  искусства,  научились  эмоционально  понимать  степень    оторжения  окружающей 
действительности  в  произведении  искусства,  степень  соотнесенности  реальной  действительности  в 
воображаемой.  Изучение  основ  изобразительного  искусства  на  основе  интеграции  с  музыкой, 
театром,  обуславливает  развитие  их  художественно-творческих  способностей  у  студентов,  а  так же 
способствует накоплению эстетических впечатлений, эмоций, поскольку затрагивает соответственно 
как эмоционально-чувственную, так и рациональную стороны эстетической культуры. 
______________________________ 

 
257 
1.Художественная  воспитанность,  как  показатель  достоверности  и  эфективности  процесса 
художественного воспитания./Под общей ред.М.Д.Таборадзе. Тбилиси, 1980  
2.Арихейм Р.И. Искусство и эстетическое воспитание - М., 1968 
3.Выготский Л.С. Психология искусства – М., 1968 
4.Современные образовательные технологии./Под ред.Н.В.Бордовского – М.: 2011 
5.Полесный И.П. Педагогика. – М.: 2009 
 

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: