мемлекеттік егемендікті сақтаудың, аумақтық тұтастықты және шекараның мызғымастығын
қамтамасыз етудің кепілі ретінде түсінідіріледі.
КСРО-ның тарауы бұрынғы одақтас республикалардың аумақтық мәселені шешуі қажеттігін
туғызғанын ескере отырып, Қазақстан шекараны ресімдеу бойынша келіссөздер процесіне
белсене кірісті.
Қытай Халық Республикасымен мемлекеттік шекараны халықаралық-құқықтық ресімдеу
Делимитация
1991 жылға дейін Қытаймен келіссөздерді ҚХР-мен шекаралас одақтас республикалар
өкілдерінің қатысуымен құрылған кеңестік үкіметтік делегация жүргізді. Қазақстан
Республикасының, Қырғызстан Республикасының, Ресей Федерациясының және Тәжікстан
Республикасының үкіметтері арасындағы Қытай Халық Республикасымен шекаралық
мәселелер бойынша келіссөздер туралы 1992 жылғы 8 қыркүйектегі келісімге сәйкес, 1992
жылы КСРО Үкіметтік делегациясының орнына ҚХР-мен келіссөздер жүргізу үшін
Қазақстан Республикасы, Қырғызстан Республикасы, Ресей Федерациясы және Тәжікстан
Республикасы үкіметтерінің Бірлескен делегациясы құрылды.
Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетінің «Қытай Халық Республикасымен қазақ-
қытай шекарасы маңында әскери саладағы сенімді нығайту әрі қарулы күштерді өзара
қысқарту жөніндегі келіссөздер туралы және шекара мәселелері жөніндегі келіссөздер
туралы» 1992 жылғы 17 шілдедегі No 607 қаулысының негізінде Қазақстан өз делегациясын
жасақтап, Қытаймен келіссөздерге кірісті.
Делимитациялау туралы келіссөздер 1992-1998 жылдары өтіп, демаркация толығымен 2002
жылы аяқталды.
Келіссөздер процесінің негізіне Ресей Империясы мен Қытай арасында ХІХ ғасырда
жасалған сегіз шарттар мен хаттамалар алынды.
ҚР мен ҚХР арасындағы келіссөздер нәтижесінде Қазақстан-Қытай мемлекеттік
шекарасының өту сызығын және оның жергілікті жерде шекаралық белгілермен белгіленуін
нақты анықтап әрі егжей-тегжейлі сипаттап берген халықаралық шарттар жасалды. Олар:
1. Қазақстан-Қытай мемлекеттік шекарасы туралы Қазақстан Республикасы мен Қытай
Халық Республикасы арасындағы 1994 жылғы 26 сәуірдегі келісім;
2. Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы арасындағы Қазақстан-Қытай
мемлекеттік шекарасы туралы 1997 жылғы 24 қыркүйектегі қосымша келісім;
3. Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы арасындағы Қазақстан-Қытай
мемлекеттік шекарасы туралы 1998 жылғы 4 шілдедегі қосымша келісім;
Демаркация
Қытаймен мемлекеттік шекараны демаркациялау процесін Қазақстан Республикасы мен
Қытай Халық Республикасы арасындағы Қазақстан-Қытай мемлекеттік шекарасы туралы
1994 жылғы 26 сәуірдегі келісімнің 4-бабына сәйкес екі елдің Үкіметтерімен құрылған
Қазақстан-Қытай бірлескен демаркациялық комиссиясы жүргізді.
Демаркациялық жұмыстары алты жұмыс топтарымен 1996 жылғы шілдесінен бастап 2001
жылғы желтоқсанына дейін жүргізілді және 2002 жылғы 10 мамырда Бейжің қаласында
Қазақстанның Сыртқы істер министрі Қасымжомарт Тоқаев пен Қытайдың Сыртқы істер
министрі Тан Цзясюаньнің Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Қытай Халық
Республикасының Үкіметі арасындағы Қазақстан-Қытай мемлекеттік шекарасының
сызығын демаркациялау туралы Хаттамаға қол қоюымен аяқталды.
Қазақстан-қытай мемлекеттік шекарасының жалпы шегенделген ұзақтығы 1783 км, оның
ішінде құрлық щекарасы 1 215,86 км, су шекарасы 566,89 км.
Шекара сызығы 688 шекаралық белгілермен белгіленген.
Достарыңызбен бөлісу: