№ 1-шi жаттығу жұмысы
Жүк және жүк тасқындары
Теориялық бөлiк
Жүк автомобиль көлiгiнiң жұмысы екi негізгі көрсеткiшімен бейнеленедi:
тасымалдаулар көлемiмен және жүк айналымымен.
Тасымалдаулар көлемi(Q) тонналармен өлшенедi және тасымалдап қойыл
жүктiң санының көрсетедi, немесе белгiлi уақыт кезеңiне тасымалдауға
керектігін.
Жүк айналымы(Р)тонна-шақырыммен өлшенедi және ендi атқарылған жүктiң
ауысуы бойымен көлiк жұмысты көлемнiң көрсетедi,немесе атқарылған
ағымында белгiлi уақыт кезеңi болуы керек.
Әр автомобиль көлiгiнiң жүктердiң тасымалдауларын нақты жағдайда тармақ екi
белгілі аралықта клиентураның жеке корреспонденциялары қызмет көрсетедi.
Әр пункт жүк ағындар пайда болуға сәйкес келетiн жұптың аралығында қорыта
келгендер.
Жүк ағын(жүк тасқынымен)жүктiң тоннадағы саны деп аталады,уақыт белгiлi
кезеңге белгiлi бағытта болады.
Жүк тасқындары бiржақты және екiжақты болады. Түзу қозғалатын жүктiң
тонналарының саны жүк тасқындары екiжақты жанында және керi бағытта,
мүмкiн бiрдей емес болу.
Жүк тасқыны мөлшер бойымен үлкенiрек(түзумен)негiзгi болады, ал кiшiсi -
керi.
Қалалық шарттарда үлкен сан пайдаболғышжүк және жүкжұту
пунктері(өнеркәсiптiккәсiпорындар,теміржол станциясы,қоймалар,база,құрылыс
объектiлерi, дүкен және т.б.) сол себептен жүк корреспонденцияны және жүк
ағындарды жеке тармақтардың арасында болғаның елестету өте қиын. Дегенмен
жеке бағыттар, оның жұмысының ұйымында жылжымалы құрамның керектiк
санын жоспарлау үшiн және бұл жүк ағындары қаласын аумағында автокөлiк
кәсiпорындарын дұрыс орналастыруы,олардың қуаттарын зерттеу керек.
Жүк тасқындары зерттеу үшiн 1.1), кестесi шахматты кестелерi құралған,онда
(жүкауыстыру) корреспонденция туралы хабар және жүкжұту пунктер,яғни
құрастыратын және тармақтармен.
1.1)-шi сурет және 1.2)-шi сурет жүк ағындарды (эпюр) сұлбасы көрсетілген.
Жүк тасқындарының эпюрасын төмендегiше құрайды. Ұзындық белгiлi
ауқымда алдымен бiр немесе бiрнеше бөлiмшелерді бөлiп шығарып қояды,
тасымалдауды жүзеге асырады.Тасымалдау қашықтықтарын есептеумен жүктiң
саны белгiлi ауқымда бөлiп шығарып қояды,сызық содан соң перпендикуляр
осыған тең болады: жүк, ең алдымен алудың тармақтарында,яғни жіберу
пунктерінен алшағы жері.Эпюр тік(яғни жүктің ен улкен саны бойынша) және
қозғалыс керi қайтару.
Эпюр бейнеленген тiк төртбұрыштың ауданы тонна-шақырымдар көлiк жұмыс
болады.
Жүк тасқындарының эпюрасы құрамның жұмыс қозғалу көлiк процестi ең
тиiмдi ұйым, тиiмдi маршруттарының әзiрлеуi үшiн пайдаланады және
тасымалдауларды биiк экономикалық тиiмдiлiктiң қамтамасыз етуi.
Жаттығу бөлiгi
1.Тармақтарталған корреспонденция аралығында тасымалдаулар көлемiнiң
шахматты кестесiн жасау.
2.Жүк тасқындарының эпюрасын сызып алу. Ауқымның негiздеуiмен 1 см=5 км,
0, 2см=10 мың т. қабылдау.
3.Тасымалдаулар көлемi есептесiн және тасымалдауларды барлық маршруттағы
жүк айналымы және 1 т жүктi тасымалдау орта қашықтықты анықтау.
4.Қорытынды шығару.
Бастапқы мәлiметтерлер
№ 2-шi жаттығу жұмысы
Жылжымалы құрам пайдалану сапалары
Теориялық бөлiк
Жүк көлігінің жылжымалы құрамының пайдалануының тиiмдiлiгi оның
құрылымының әбден жетiлуiнен бағынышты және қажетке жарату шарттарға
оның сәйкестiгi болады.
Жүк автокөлiктердi қолдану кезiндегi сапасын бағаланған негiзгi параметр
болып көрiнедi:автокөлiктiң массасы шанақтың меншiктi көлемдi жүк
көтергiштiк, меншiктi ауданы, қажетке жарату коэффициентi және т.б. болады .
Шешiм үшiн негiзгi формулалар
ƞ
Г
-жаратуға қажет габариттiк өлшем коэффициентi;
F
к
- шанақтың ауданы, м
2
;
Ғ
Г
- автокөлiктiң габариттi ауданы,м
2
;
а
К
- шанақтың ұзындығы,м
2
;
Ь
к
-шанақтың енi,м
2
;
L
a
-автокөлiктiң ұзындығы,м
2
;
В
а
-автокөлiктiң енi, м;
ƞ
к
-ықшамдылық коэффициенті;
q-автокөлiктiң жүк көтергiштiгi, т;
ƞ
м
-автомобильдің массасының пайдалану коффициенті;
G
0
-автомобильдің асынған массасы;
q
об
- шанақтың меншiктi көлемдi жүк көтергiштiгi,т/м
3
;
V
k
-шанақтың көлемi, м
3
;
һ- шанақтың артқы борттардың ұзындығы,м;
H
1
-платформаның үстінгі борттың шетінен шанақтағы жүктің жіберілетін
жүктеу деңгейгі деген қашықтық;
F
уд
- шанақтың меншiктi ауданы, т/м
2
;
G
BM
-автокөлiктiң сыйымдылығы, т;
Z-жүктің орташа тығыздығы,т/м
3
;
ƞ
вм
– жаратуға қажет сыйымдылық коэффициент;.
Бiр үлгiдегi мiндет
Тасымалдаудағы жартылай тiрке ОдАЗ-9370 бағалау параметрлерiн анықтау
бидай(z=0,76),бар келесi параметрлердi: а
к
=9,2м;Ь
к
= 2,3м;һ= 0,6м;L
П
= 9,6м;В
П
=2,5м;жүк көтергiштiк q= 14,2т; автокөлiктiң асынған массасы G
0
= 4,9 т;
Шешiмі:
1.Габариттiк өлшемге қажет жарату коэффициентi: = 9,2*2,3/(9,6*2,5) = 0, 88.
2.Ықшамдылық еселiгi:ƞ
к
= 14,2/(9,6*2,5) = 0,59.
3.Жартылай тiркеге қажет массасының жарату коэффициентi: ƞ
м
=4,9/14,2= 0, 35.
4.Көлемдiк жүк көтергiштiк:q
об
= 14,2/(9,2*2,3*0,6) = 1, 2 (т/м
3
).
5.Меншiктi шанақтың ауданы: f
уд
= 14,2/(9,2*2,3) = 0, 67 (т/м
2
).
6.Сыйымдылыққа қажет жарату коэффициентi:ƞ
вм
=9,2*2,3*0,6*0,76/14,2 = 0, 68.
Жаттығу бөлiгi
1) 2.1 кестеде берілген жылжымалы құрамның параметрлерi арқылы келесi
нұсқалардың бағалау параметрлерін анықтау: ƞ
г
,ƞ
к
,ƞ
м,
q
об
2)1-ші нәтижелер арқасында қорытынды жасап, 2.2 кестедегі берілген жүктердің
қайсысы 2.1 кестеден алынған жүктердің жылжымалы құрамның ең жақсы
сыйымдылығын қамтамасыз етеді.
3)Автомобиль-самосвал үшiн q
об
меншiктi көлемдi жүк көтергiштiгін анықтау,
2.3 кестеде берілген, егер Һ
1
= 100 мм.
4)3-ші есептің мiндеттiң нәтижелерін қолдана отырып,қандай автомобиль-
самосвалдардың ең жақсы сыйымдылығы болады,яғни
(z=0,82т/м
3
)тас көмiр,құрғақ топырақ (z=1,3т/м
3
) және қиыршықтас(z=1,6т/м
3
)
тасымалдауларда.
5)2.1кестеде көрcетiлген жылжымалы құрамның f
уд
анықтау,нұсқа оқытушымен
беріледі.
№ 3-шi практикалық жұмыс
Техникалық-жылжымалы құрамның жұмысын пайдалану көрсеткiштері
Теориялық бөлiк
Жоспарлау, есептеу үшiн және жылжымалы құрам қозғалтқыштың қуатын
пайдалану дәрежесін бағалауға рұқсат беретiн көрсеткiштердi және орнатылған
жүйе жүк автомобиль көлiгiнiң жылжымалы құрамның жұмысын талдауы,осы
жұмыстарының нәтижелерi.
Техникалық-жылжымалы құрамның өнімділігінің пайдалану көрсеткiшi өндiруі
тонна және тонна–шақырымдар деңгейден бағынышты болады.
Осы тақырыптың мақсаты жеке көрсеткiштер,саябақ сұрақтарын шешу
жолдарын табу болып келеді.
Өрнекті шешу үшiн негiзгi формулалар
АД
сп
-тiзiмдiк айырысу жүйелер;
А
n
– жылдың басындағы АТП-дағы автокөлiктер сан;
А
выб
-АТП-дан белгілі мерзімде кететін автомобиль саны;
Д
к
-осы кезеңдегі күнтiзбелiк күндер саны ;
АД
пос
- АТП-ға баратын автокөлiктердiн түсетiн айырысу жүйе ;
АД
выб
-АТП-дан баратын автокөлiктердiн шығып қалатын айырысу жүйе ;
А
сс
- барлық автокөлiктердiн орташа сандық саябақ;
А
пос
-жыл бойы түскен автокөлiктер сан;
Д
пос
-автокөлiктердiң АТП-да болу күндер саны;
Д
выб
-АТП-дан шығып қалатын автокөлiктердiң болуы күндері сан;
АД
э
-эксплуатацияда тұрған автомобиль айырысу жүйе;
а
в
- сызыққа табатын саябақ шығарудың еселiгiнің пайдалануы;
АД
рем
-автокөлiк жөндеуде тұрып қалатын айырысу жүйесі;
АД
ор
-автокөлiкті жөндеуге күтiп тұрып қалатын айырысу жүйесі;
АД
то
-автокөлiктердi техникалық қызмет көрсету тұрып қалатын айырысу жүйе;
АД
оп
-жай ғана және белгілі себептерге байланысты әр түрлi ұйымдастыру
бойымен техникалық түзу автокөлiктер;
а
т
-автокөлiктердiң техникалық әзiрлiктiң еселiгi;
АД
гЭ
-даярға пайдалануға айырысу жүйе саябағы;
у
т
-көлiк қаржыны техникалық жылдамдық, км/с;
L
общ
- бір күндегі автокөлiктiң ортақ жүгiрiсi жұмыс,км;
Т
дв
-бір күндегі қозғалыс уақыты жұмыс,с;
V
э
-көлiк қаржыны қолдану кезiндегi жылдамдық, км/ч;
Тн-нарядта автокөлiктiң болуының уақыты,с;
Т
п-р
-бір күндегі жүк-тиеу түсiрумен автокөлiк жұмыс iркiлiс уақыты,с;
T
н
-нөлдiк жүгiрiске жұмсалатын уақыты;
Т
м
-маршруттағы автокөлiктiң жұмысының уақыты,с;
L
н
-автокөлiктiң нөлдiк жүгiрiсi,км;
t
с
-барыстың уақыты, с;
β
с
-барысқа жүгiрiске қажет жарату коэффициентi:
Т
п-р
-барысқа жүк-тиеу түсiрумен автокөлiктің iркiлiс уақыты,с;
п
е
-бір күндегі автокөлiктiң шабандозы жұмыс саны;
15 )
L
ег
– жүкпен баратын орташа ұзындық, км;
Бiр үлгiдегi мiндет
Автопоездардан тұратын автоқатарлардың жүк көтергіштігі q=14,5т автомобиль
тартқыштардың құрамындағы КамАЗ-5410 жартылай тіркемен ОдАЗ-9370-01
кірпіш заводтан құрылыс объектіне кірпіштер тасиды,яғни келесі
көрсеткіштермен байланысы бар : Т
н
= 9,4 с, t
п-р
= 1,2с , β
с
= 0,5, V
Т
=30 км/сағ,
L
Н
=12 км,γ
СТ
=1,а
в
=0,75,1
еr
=25,5 км.
Бригадалық қатар мен өнімділігі жоғары жылжымалы құрамның
пайдалануы,автопоездың жүк көтергіштігі q=20,9 т автомобиль тартқыштардың
құрамындағы МАЗ-54323 және жартылай тартқыш МАЗ-9397 жүргізушілерге
жылжымалы кестені ұйымдастыруы, Т
н
1с-қа көтеруі,АТП-дағы істейтін
автомобильдердің тұратын уақытын азайту,және а
в
0,78-ге дейін көтеріп, t
п-р
0,8 с
дейін азайту осы әдіске көшу керек.
U
Qрд
,W
Ppд
нешеге дейін арттатының , және де жылжымалы құрамның азайуы,
күндізгі кірпіштерді тасымалдау Q
сут
2500 т болады.
Шешiмі:
Автопойыздардан өнiмдiлiгi және бригадалық мердiгерлiктiң әдiсiне өткелге
дейiн қажеттiлiктері:
- бiр барысқа жұмсалатын уақыт :
-нөлдiк жүгiрiске жұмсалатын уақыт : t
H
= L
H
/
v
T
= 12
/
30=0.4(c)
-маршруттағы жұмыстың уақыты: T
M
= T
H
- t
H
=9.4-0.4=9(c)
-маршруттағы жұмыс уақыты : n
е
= T
M
/
t
е
=
9
/
2,9 = 3барыс
-автомобиль тартқыштардың құрамындағы КамАЗ-5410 жартылай тіркемен
ОдАЗ-9370-01 бір күндегі өнімділігі :
Тоннада : U
Qрд1
=n
e
q
H
γ
CT
=3 14.5 1=43.5(т )
тонна-шақырым:W
Pрд1
= U
Qрд
1
er
= 43.5 25.5=1109.25(т*км)
- жылжымалы құрамның санына қажеттi:
пайдалануда саны: A
э1
=Q
СУТ
/
U
Qрд
=2500
/
43,5=58(автопойыздар)
тiзiмдiк саябақ: A
сп1
= А
э
/
а
В
=58
/
0.75=77(автопойыздар)
2.Жүргізушілердің жұмысының бригадалық қатарлық әдіске ауысуының
жұмысының көрсеткіштері:
- бiр барысқа жұмсалатын уақыты:
-нөлдiк жүгiрiске жұмсалатын уақыт : t
H
= L
H
/
v
T
= 12
/
30=0.4(c)
-маршруттағы жұмыстың уақыты: T
M
= T
H
- t
H
=10,4-0,4=10(c)
-жұмыс күніндегі барыстың саны : n
е
= T
M
/
t
е
=
10
/
2,5 = 4барыс
-жүк көтергіштігі q=20,9 т автомобиль тартқыштардың құрамындағы МАЗ-
54323 және жартылай тартқыш МАЗ-9397 бір күндегі :
Тоннада : U
Qрд2
=n
e
q
H
γ
CT
=4 20,9 1=83,6(т)
тонна-шақырым:W
Pрд2
= U
Qрд
1
er
= 83.6 25.5=2131.8(т*км)
- жылжымалы құрамның санына қажеттi:
пайдалануда саны: A
э2
=Q
СУТ
/
U
Qрд
=2500
/
83,6=30(автопойыздар)
тiзiмдiк саябақ: A
сп2
= А
э
/
а
В
=30
/
0.78=39(автопойыздар)
3.Анықтаймыз:
-жылжымалы құрамның қажеттiлiгі нешеге азайяды:∆А
сп
=А
сп1
-А
сп2
= 77-39=38
(автопойыздар)
- U
Qрд
,W
Ppд
нешеге дейін артқаны:
∆U
Qрд
= U
Qрд2
- U
Qрд1
=83.6-43.5=40.1(т)
∆ W
Ppд
= W
Ppд2
- W
Ppд1
=2131.8-1109.25=1022.55(т*км)
II.Бiр үлгiдегi мiндетiнiң мәлiметтері I бір айдағы тұруы неше автомобилел-күн
қысқартылады(Д
к
=30) саябақтардың жіберу коэффициентінің өсуі а
в1
=0.75 а
в2
=0.78 дейін, А
сс
= 77
Шешiмі
Тiзiмдiк айырысу жүйелер:
АД
сп
= А
сс
*Д
к
=77*30 = 2310 (авт-күн)
Пайдалануға табатын саябақ айырысу жүйесі:
А
в1
= 0.75АД
э1
=АД
СП
*А
в1
=2310*0,75=1732,5(авт-күн)
А
в2
= 0.78 АД
э2
=АД
СП
* А
в2
=2310*0,78=1801,8(авт-күн)
АД
э2
-АД
э1
=1801,8-1732,5= 69,3(авт-күн)тұру уақыты қысқартылады.
Жаттығу бөлiгi
1.3.1 кестемен бірге автомобиль-күн тізімін АД
СП
және саябақ
автомобильдердің орташа тізімін А
сс
бір жылдағы АТП.
Ескерту.Годаның басына автокөлiктерiн сан ТЖдан й нұсқана дейiн тең 150
қабылдау, ал ТЖдан й нұсқана дейiн - 250. 3.1, кестесiн графы сол өз
нұсқалардың соңғы цифрларына сәйкес келген қалған мәлiметтерлер -.
әр түрлi техникалық себептер бойымен болған iстiң (= 30 күндердi дк) айы жай
ғана және автомоби¬лей автоколоннада 2 ағымында: жөндеу жөндеуде, күтiп,
онда 3.2)-шi кесте.
Қалған мәлiметтерлер 3.2, кестесiн графы сол қай ал өз нұсқалардың соңғы
цифрларына сәйкес келедi.
Атпқа агрегаттық жөндеу әдi енгiзуге жорию, ағынды өндiрiстерде выпол¬нять
тiптi. Жөндеу про¬стои бұл жөндеу әдi енгiзудiң нәтижесiнде күтiп толық
шеттетiп, жай ғана және толық 50%ке жөндеуде азаййған толық болады, ал
онда- 40%ке.
Пайыздары неше анықта жүргiзудiң нәтижесiнде болжалды меро¬приятийларды
жылжымалы
құрамының
аталарын
техникалық
әзiрлiгiнiң
еселiгiн
жоғарылатылады.
болған iстiң автоколоннасында (мiндеттiң мәлiметтерлерi 2) техникалық
себептер бойымен 3 простоямға қосымша ретiнде да жай ғана және себептерге
әр түрлi орга¬низационным бойымен түзу автокөлiктер.
Егер жай ғана және ұйымдастыру себептерi бойымен 25%ке қысқартылса
анықтасын,
аваларды
жылжымалы
со¬ставаны
шығарудың
еселiгiн
жоғарылатылған.
орнатылған жоспарлы тапсырмаларды (= 30 күндердi дк) бiр айлықтың 4
автоколоннасына: техникалық әзiрлiктiң еселiгi сызыққа 0, 85-шi тең бол,
автомобиль шығарудың еселiгi болуы керек - 0, 75.
22
Егер жай ғана және уст¬ранены жөндеу күтiп толық болса төменде әкелiнген
автокөлiктердiң айырысу жүйесiнiң орташа сандық саябаққа, АДрем жөндеуде
тұрып қала және айырысу жүйе, АДоп себептерге органи¬зационным арналған
тұрып қала есептеу.
№ 4-шi жаттығу жұмысы
Жүк автомобиль көлiгiнiң жылжымалы құрамның өнiмдiлiгi
Теориялық бөлiк
Автокөлiктiң өнiмдiлiгi екi өзара байланысты көрсеткiштермен бағаланады:
тасылған тонна (U) жүктi сан және тонна сан атқарылған уақыт бiрлiгiне
шақырымдары(W).
q
Н
-автокөлiктiң номиналды жүк көтергiштiгi, т;
γ
с
,γ
д
-статикалық және жүк көтергiштiктiң динамикалық қолдану еселiктері;
β- жүгiрiске қажет жарату коэффициентi
V
T
- автокөлiктiң техникалық жылдамдығы, км/ч;
1
ег
- жүкпен, барыстың ұзындығы км
T
п-р
-жүк тиеу-түсiрумен iркiлiс уақыты,с.
Осы жаттығу жұмысын мақсат техникалық-қолдану кезiндегi көрсеткіштерді
автокөлiктiң өнiмдiлiгiн тәуелдiлiк сақшы зерттеуiн болып көрiнедi: жүгiрiс,
техникалық жылдамдыққа қажет жарату коэффициент жүк көтергіштігі, қажетке
жарату коэффициентi автокөлiктiң жүк көтергiштiгi, жүк тиеу-жүк түсiрумен
iркiлiс уақыты, жүкпен барысы орта ұзындық.
Формулада (4.1) қоя және 4.1), кесте берiлген ауқым өзгертiлетiн зерттелетiн
көрсеткіштер (4.2) әр түрлi мағыналары ал қалған (өз нұсқаның
мәлiметтерлерiне арналған) тұрақты, бойымен тәуелдiлiктiң кестелерiн салатын
өнiмдiлiктiң сақшысының бiрнеше мағыналары алады.
Жаттығу бөлiгi
1 кестенiң мәлiметтерлерiмен сәйкес зерттелетiн көрсеткiштi шаманың
автокөлiктiң өнiмдiлiгiнiң кемiнде 10 мағыналары өзгерісі 4.1, есептесiн ал
қалған, өзгерiссiз тастап кете.
3.U
Qчас
=f(x),W
Pчас
= f(x) осылармен байланысты график құру.
4.Осы шешімге байланысты қорытынды жасап,автомобильдің өнімділігін
жоғарлататын іс-шараларды көрсету.
Достарыңызбен бөлісу: |