Ғалымдардың кестедеде берілген коммуникативтік құраушыларын талдай
отырып А.А.Голованованың коммуникативтік креативтіліктің құрау-шыларын
диверегенттік әрекет, ақпараттық және ойлау қоры, анықталмаған-дыққа
ашықтық пен толеранттылық, мотивация және мотивтер, қарым-қатынас
бойынша арнайы білімдер мен ерекшеленген іскерліктер деп топтастырғанын
байқаймыз. Сондай-ақ, ол осы құраушылардың ішкі маз-мұны қатарында
коммуникативтік
креативтіліктің
психодиагностикалық
кӛрсеткіштері
тұрғсынан қарым қатынастың жеңілдігіне, икемділігіне және бірегейлігіне мән
береді.
Ал Н.А.Алексеева коммуникативтік креативтілік құрамында комму-
никативтік құзіреттілікті, шетелдік сӛйлеу іс-әрекетіне мотивация мен қарым-
қатынас, эмпатия, вербальді креативтілік, тілдік тұлғаның құндылық-
мағыналық ерекшеліктерін жатқызады. Олардың ішкі мазмұндық кӛрсеткіш-
тері тұрғысынан әлеуметтік перцепция, вербальды және бейвербальды
экспрессия, мотивация, эмпатия,ӛзіндік бағаның оңтайлылығы, тілдік
алаңдаушылық, ӛзіндік бағалаудың оңтайлылығы,вербальды креативтілік,
ықтимал болжам және т.б. атайды.
Т.Ю. Осипова коммуникативтік креативтіліктің құраушыларына қарым-
қатынастың жаңа тактикалары мен стратегияларын, тәсілдерін, амалдарын
құрудан бастап ӛзінің коммуникативтік тәжірибесін жетілдіруге қабілеттілікті,
кеңейтілген білімдерді, қарым-қатынас техникасын, мотива-цияны,
эмоциональдық-еріктік сапаларды жатқызады. Олардың ішкі құрылымында
кедергілерді, стереотиптерді сезіну және еңсері және т.б., кедергілерді,
стереотиптерді сезіну және еңсері және т.б., мінез құлық сипатын жағдайлар
мен серіктестерге байланысты иілгіш бейімдеу: тәсілдерді, амалдарды,
тактикалардың белгілі элементтерін қайта комби-нациялау, қарым-қатынастың
жаңа мақсаттары мен құралдарын құру ерекшеліктерін қарастырады.
Аталған
авторлардың
барлығы
коммуникативтік
креативтіліктің
құрайшылары қатарында дивергенттік әрекет, ойлау, қарым-қатынас техни-
касы, эмоционалдық еріктік және т.б. болатындығын айтады. Сондай-ақ олар
(Н.А.Алексеева, А.А.Голованова, Т.Ю.Осипова) зерттеулерінде ұсынылған
коммуникативтік креативтіліктің құраушыларын құрамын талдау оның
компоненттерінің жалпы ұқсастығын кӛрсетеді, тек жекелеген сипаттамалар-
дың немесе сапалардың аз ғана айырмашылығы байқалады. Барлық ғалымдар
ерік-жігерді, коммуникативтік құзыреттілікті және флексибельділік, эмпатия,
вербалды креативтілік сияқты қасиеттерді атайды. Коммуникативтік
креативтіліктің неғұрлым айқын сипаттары: жаңа тәжірибеге ашықтық,
индивидтің мінез-құлқының кӛптеген нұсқаларын құрудағы жеңілдік, әрекет
ету тактикасындағы икемділік, мінез-құлықтың әртүрлі тәсілдерін қолдану,
қарым-қатынас
тәсілдері
мен
құралдарының
бірегейлігі
болып
табылатындығына мән береді.
Ал, О.Н.Вишневскаяның коммуникативтік креативтіліктің құраушы-
ларын конативтік, когнитивтік, эмоциональдық деп, А.В. Сарапулованың
технологиялық, мотивациялық, когнитивтік, эмоционалдық деп анықтауын, біз
бұл ғалымдардың коммуникативтік креативтіліктің құрамын оларды тұлға
41
бойында дамыту немес қалыптастыру тұрғысынан айқындаған деп айта аламыз.
Ӛйткені біз зерттеу барысында біріншіден коммуникативтік креативтіліктің
ӛзінің ішкі құрылымын анықтаймыз, одан кейін оларды болашақ мұғалімдердің
бойында қалыптастырудың компонентін анықтаймыз.
Сол себепті біз алдымен, әрине жоғарыдағы талдаулар негізінде
коммуникативтік креативтіліктің құраушыларын анықтаймыз. Зерттеу
проблемамыздың ерекшелігіне қарай коммуникативтік креативтіліктің
құраушыларын коммуникативтік қарым-қатынас, тілдік мазмұн, мінез-