Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е
жүктеу/скачать 5,12 Mb. Pdf көрінісі
|
педагогика-таубаева
| Мугалім нің конструктивтік (кұрастыра білу) іскерліктерін
өздігінен тәрбиелеуі. Мұғалімнің конструктивтік іскерлігін өздігінен тәрбиелеу үшін ол педагогикалык үрдістен күтілетін нәтижені бағам- дай алуы керек. Әр істі алдын ала болжай алу кез келген адамга беріле бермейтін қасиет, сондықтан өзін-өзі тэрбиелеу арқылы мұғалім осы ойлау ерекшеліктерін дамыту негізінде сабақтары мен сабақган тыс іс- шаралардың мазмұнын, оларды өткізудегі тиімді құралдар, эдіс-тэсіл- дерді дұрыс таңдай білетін болады. Педагогикалық іс-шарадан күтіле- тін соңғы нэтижеге жетудің тиімді жоспарын құрастыра алу мұғалім- нің конструктивтік іскерлігінің даму деңгейіне тэуелді. Бұп іскерлікті дамыту үшін өз ынтасы бойынша ашық сабақтар, ашык тәрбие сағат- тарын өткізіп көруге болады. Мугалім нің коммуникативтік (қарым-қатынас) іскерлікте- рін өздігінен т зрбиелеуі Мұғалімнің қарым-катынасты орната апу іскерлігі ең маңызды іскерліктердің бірі. Бұл іскерлікті үздіксіз дамы- тып отыру қажет, онсыз педагогикалық үрдістің нәтижесі тиімді болуы екіталай. Коммуникативтік іскерлікті өздігінен дамытуда өткізген са- бағын немесе тэрбиелік іс-шараны видеотүсірілімін талдап көруге бо- лады. Өзіне сырт көзбен қарап отырып мұғалім өзінің сөйлеу мэнерін, 65 дауысын, эмоционалдык көніл-күйін, кинесикасын толық бағалай алу- ға мүмкіндік ала апады. Не болмаса сабақ түсіндіру барысында дикто- фонды косып қойып, кейіннен өзі қайта тывдап көрген жағдайда да мұгалім өзінің көп кемшіліктерін аныктап алуына болады. Сонымен қатар тәжірибелі, шығармашыл ұстаздардың сабақтарына катысып, теледидардан дикторлардын, ораторлардың сөйлеу шеберліктерін үй- ренуге талпынулары арқылы да мұғалім өзінін коммуникативтік іскер- ліктерінін кем жактарын жетілдіре апады. Мугалім нің хабарлау (информациялық) іскерліктерін вздігі- нен тзрбиелеуй Бар ақпаратты оқушыға жеткізудің түрлі тәсілдері бо- лады, бірақ мүғалімнің хабарлау іскерлігінің ерекшелігі - осы ақпарат- тарды хабарлауда әр сынып үшін ең тиімді әдістерді ұштастыра алуы. . Мысалы, акпаратты жеткізудегі сөйлеу жылдамдығын, кейбір дыбыс- тардын анық айтылуын, дикциясын жақсартуды, сөздін эмоциялык эсерін дамытуды өздігінен үйрену үшін арнайы жаттығулар болады: дауыстап өлең оку, эн айту, жанылтпаштар айту, тыныс алу жаттығу- ларын жасап отыру қажет. Информациялык іскерлікті өздігінен тэр- биелеуде мұғалімнің мимика, жест, кинесика тэсілдерін дұрыс мең- геруі аудитория алдында сөйлеу өнерінде өте маңызды рөл аткаралы. Ец бастысы мұгалім оқытып тұрган сабагымен катар өз бойында кан- дай информациялык іскерлікті немесе нақты бір қасиетті дамытуды көздеп тұрганын үйлесімді ұштастыра білуін маңызды. Мугалімнің үйымдастырушылық іскерліктерін вздігінен тэр- биелеуі Мұғалім өз іс-эрекеттерімен қатар оқушылардың да іс-әрекет- терін ұйымдастыратын тұлға. Мұғалімнің ұйымдастырушылық іскер- лігініц мэні - оқушыларға жасататын іс-әрекеттердін олар үшін қан- шалыкты мацызды екендігін түсіндіре алу, сол іс-эрекет түріне ынта- ландыра білу. Оқушыларды ынталандыра білу үшін мұғалімнің өзінін ынтасы жоғары болуы керек. Ынтаны оятудан кейін сол іс-эрекет маз- мұнын кызыкты етіп көрсете алу, күрделілгін бағалау, оқушылар үшін жақын арадағы даму аймағын аша білу маңызды. Сонымен қатар іс- эрекет нәтижесі бойынша кері байланыс жүргізу, барлық оқушыларды ортақ мақсатқа жұмылдыруға үйрену арнайы дайындықты қажет етеді. Бұл іскерлікті өздігінен дамыту үшін эріптестерінің өткізетін іс- шараларына қатысу, өткізуге көмектесу, тренинггер мен коучингтерге қатысу, оқушылардың арасында қызықгы ойындар мен жарыстар, көр- мелер, дебатгар ұйымдастыру жоспарлап, соларды өткізу арқылы мұ- ғалім ұйымдастырушылык іскеріліктерін дамыта алады. 5.3. Педагвгикалық рефлексия - өзін-взі тэрбиелеу негізи Әр болашақ маманнын кәсіби дамуында оның өзіндік ой-толғаныстары, өмірлік мақсаттарын болжай алуы сияқты сапалар маңызды рвл ат- қарады. Адамның «Мен қандаймын?», «Мені басқалары калай қабыл- дайды?», «Мен өз қабілеттерімді толық аша алдым ба?» деген сұрақ- тарға жауап іздеуі рефлексиялық ұрдіс болып табылады. Рефлексия (лат. сөзінен аударғанда гейехіо - өткенге сүйену, артқа көз жүгірту) - толғану, өзін-өзі байкау, өзін-өзі тану, өзін-өзі бағалау. Сондыктан адамның өзін-өзі түсінуі, өзін басқапардың калай қабылдайтыны жай- лы өзін талдап бағалауы рефлексия деп аталады. Рефлексия - адамды, оның шеберліғін, ішкі қабілеттерін дамы- тудың маңызды шарттарының бірі. Рефлексияның мәні - адамның өзі- нің білімін, біліктілігін, қабілеттерін, карым-қатынас дағдыларын аныктап, бағалай алуы. Әр болашақ маманның саналы түрде өзінің кэсіби маңызды қасиеттерін, білім, біліктерін қорытындылауы рефлек- сия нэтижесінде ғана жүзеғе асады. Осының бэрі бір күндік іс-әрекет емес, оған көп уақыт, үздіксіз жүйелі ізденіс қажет. Сондықтан қазіргі таңда эр маманнын кэсіби түрғыдан өзін-өзі тануында рефлексиялық мэдениеттің калыптасуы өзектене түсуде. Рефлексиялық мэдениеті қалыптасқан маман өзінің тұлғалық жэне кәсіби қасиеттерін шығармашылықпен өзғерте алады. Рефлексия өзіндік сана, өзін-өзі үйымдастыру, өзін-өзі талдау, өзін-өзі багалау сияқгы кэсіби мэнді сапалармен сипатталады. Рефлексиялық дағдылар адамның өзіндік басқару қабілеттерін дамытуға, өз эрекеттерінің (та- нымдық, білімдік, қарым-катынастық) нэтижелі болуына, олардьщ өз жауапкершілігін арттыруға бағытталады. Рефлексияның атқаратын қызметтері төмендегідей жіктеледі: - түлғаның эмоциялық көңіл-күй жағдайын рефлексиялауы; - түлғаның оқу материалы мазмүнын рефлексиялауы; - түлғаның коммуникативтік байланыстардың себеп-салдарын рефлексиялауы; - түлғаның ұйымдастырушылық, басқарушылык қабілеттерін рефлексиялауы. Уақыт тұрғысынан қарастырғанда жүктеу/скачать 5,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|