Кремний органикалық (силикон) каучуктер – тұйық силоксандарды немесе сызықтық силоксандарды поликанденсациялау арқылы алынады.
Жалпы осы каучуктерді алып, оларды өндіріскке дайындағаннан кейін олардан резина жасау үшін вулканизация үрдісінен өтуі керек. Вулкандау үрдісінде каучукке форма беріп, олардың күкірт және органикалық асқын тотығы қатысуымен байланыстары көлденең кеңістік құрылым түзеді. Вулкандау үрдісі 125-180 температурада арнаулы аппаратта (қыздыратын қазан, пресс, автоклав пресс) 0,3-0,5 МПа қысымда, қаныққан бу атмосферасында, ыстық ауада жəне т.б. жағдайда жүреді.
Каучук пен резеңке экономиканың әртүрлі салаларында кеңінен қолданылады: автомобиль шиналарын, әртүрлі резеңке бұйымдарды, аяқ киімдерді және т.б. өндіруде. Синтетикалық және табиғи вулканизацияланбаған каучуктер негізінде жабысқақ сылақтар жасалады. Каучуктар эластикалық зондтарды, катетерлерді, хирургиялық қолғаптарды және басқа да медициналық мақсаттағы бұйымдарды өндіруде де кеңінен қолданылады.
Антибиотиктер туралы жалпы мәліметтер. Антибиотиктердің жіктелуі. Алынуы
Антибиотиктер - бұл микробтарды жоюға немесе олардың әсерін басуға қабілетті табиғи немесе жартылай синтетикалық органикалық заттар тобы. Қазіргі уақытта әртүрлі қасиеттерге ие антибиотиктердің көптеген түрлері белгілі. Бұл қасиеттерді білу антибиотиктермен дұрыс емдеудің негізі болып табылады. Антибиотиктің жеке қасиеттері мен әсері негізінен оның химиялық құрылымына байланысты.
Антибиотиктердің ашылуын, асыра айтпағанда, өткен ғасырдағы медицинаның ең үлкен жетістіктерінің бірі деп атауға болады. Антибиотиктерді ашушы-ағылшын ғалымы Флеминг, ол 1929 жылы Пенициллин саңырауқұлақ колонияларының саңырауқұлақтың жанында өсетін бактериялар колониясына бактерицидтік әсерін сипаттады. Медицинадағы көптеген ұлы ашылулар сияқты, антибиотиктердің ашылуы кездейсоқ болды.
Жіктелуі Антибиотиктердің алуан түрлілігі және олардың адам ағзасына әсер ету түрлері микробқа қарсы препараттарды топтарға жіктеуге және бөлуге себеп болды. Бактериялық жасушаға әсер ету сипаты бойынша антибиотиктерді екі топқа бөлуге болады:
бактериостатикалық (бактериялар тірі қалады, бірақ көбейе алмайды)
бактерицидті (бактериялар өледі, содан кейін денеден шығарылады).
Медициналық ортада кеңінен қолданылатын химиялық құрылым бойынша жіктеу келесі топтардан тұрады:
Бета-лактамды антибиотиктер үш кіші топқа бөлінеді:
Пенициллиндер
Цефалоспориндер
Карбапенемдер.
Монобактамдар
Макролидтер - күрделі циклдік құрылымы бар антибиотиктер. Әрекет-бактериостатикалық.
Тетрациклиндер - тыныс алу және зәр шығару жолдарының инфекциясын емдеу, күйдіргі, туляремия, бруцеллез сияқты ауыр инфекцияларды емдеу үшін қолданылады. Әрекет-бактериостатикалық.
Аминогликозидтер - жоғары уыттылыққа ие. Қан инфекциясы немесе перитонит сияқты ауыр инфекцияларды емдеу үшін қолданылады. Әрекет-бактерицидтік.
Амфениколдар - ауыр асқынулардың жоғары қаупі-қан жасушаларын шығаратын сүйек кемігінің зақымдалуына байланысты қолдану шектеулі. Әрекет-бактериостатикалық.
Гликопептидті антибиотиктер бактериялардың жасуша қабырғасының синтезін бұзады. Бактерицидтік әсерге ие, алайда энтерококктарға, кейбір стрептококктарға және стафилококктарға қатысты бактериостатикалық әсер етеді.
Линкозамидтер рибосомалармен ақуыз синтезін тежеуге байланысты бактериостатикалық әсерге ие. Жоғары сезімтал микроорганизмдерге қатысты жоғары концентрацияларда бактерицидтік әсер байқалуы мүмкін.
Фторхинолондар-ципрофлоксацин, норфлоксацин, офлоксацин, пефлоксацин, ломефлоксацин, спарфлоксацин, левофлоксацин, моксифлоксацин, гемифлоксацин, гатифлоксацин, ситафлоксацин, тровафлоксацин, делафлоксацин.
Әр түрлі топтағы антибиотиктер-Рифамицин, Ристомицин сульфаты, фузидин-натрий, полимиксин m сульфаты, полимиксин B сульфаты, Грамицидин, Гелиомицин.
Антибиотиктер өндірісі - бұл ғылымның жетістіктері арқылы қазір зертханалық жағдайда көбейтуге және жақсартуға болатын табиғи құбылыс.
Антибиотиктер өндірісін үш әдіске бөлуге болады: микробиологиялық табиғи ашыту(естественное брожение), жартылай синтетикалық және синтетикалық. Қазіргі уақытта бактериялардың көбеюі антибиотиктерге төзімділікті дамытатындықтан, жаңа антибиотиктерді зерттеу және дамыту әлі де үлкен маңызға ие.
Ферментация Өнеркәсіптік микробиологияны ашыту процесін антибиотиктерді өндіру үшін қолдануға болады . Мүктерден антибиотик-гликозидтер алуға негізделген микробиологиялық синтез. Иньекцияға арналған стерильді ұнтақ немессе ампула түрінде шығарылатын тұрақсыз қосылыстар өндіруге мүмкіндік береді. Әдіс бойынша бастапқы микроорганизм сұйық қоректік ортасы бар үлкен контейнерлерде (100,000-150,000 литр және одан көп) өсіріледі. Оттегінің концентрациясы, температурасы, рН және қоректік заттар қатаң бақыланады. Антибиотиктер қайталама метаболиттер болғандықтан, жасуша өлгенге дейін максималды шығуды қамтамасыз ету үшін популяция мөлшерін мұқият бақылау керек. Процесс аяқталғаннан кейін антибиотикті алып тастау керек және кристалды өнімге дейін тазарту керек.
Жартылай синтетикалық Табиғи антибиотиктерді химиялық модификациялау- микробиологиялық және химиялық синтез үйлесімі. Синтез негізінде жартылай синтетикалық антибиотиктер алынады(цефалоспорин, тетрациклин)
Қазіргі уақытта антибиотиктерді өндірудің кең таралған түрі – осы жартылай синтетикалық әдіс .
Жартылай синтетикалық антибиотиктер екі кезеңде алынады:
Биологиялық синтез жергілікті антибиотик молекуласының негізгі ядросын алады;
Химиялық синтез әдісі заттың химиялық құрылымын ішінара өзгертеді.
Жартылай синтетикалық өндірістің мысалы ампициллин препаратын қамтиды . Бета-лактамды антибиотик пенициллин сияқты, ампициллин пенициллиннің R тобына амин тобын (NH 2 ) қосу арқылы жасалды. Бұл қосымша амин тобы ампициллинді пенициллинге қарағанда кеңірек қолдануға мүмкіндік береді.
Синтетикалық Барлық антибиотиктерді бактериялар шығармайды; кейбіреулері зертханада толығымен синтетикалық түрде жасалады. Органикалық қосылыстардан құрылымы күрделі емес синтетикалық антибиотиктер алу - бұл химиялық синтез. Мысал ретінде, левомицетин және оның туындыларын қарастыруға болады.