Йахшы ↔ йаман. Йахшы – көңілге ұнайтын оңды, тәуір деген мағынада. Сабурдин йахшы йоқтур пиша қылсам 283 (Ойлап тұрсам, сабырдан жақсысы жоқ). Йаман көздин йырақ тутсун сени хақ 180 (Жаман көзден жырақ тұтсын сені хақ). Йаман – жағымсыз, ұнамсыз деген мағынада.
Күл ↔ иңра. Күл – адамның көңіл күйінің көтереңкі болуы, қуану, шаттану деген мағынада. Қатық күлсаң магар ағзың бүлүргай 211 (Егер, қатты күлсең, аузың әсемдіктен белгі береді); Жафадин иңрамас бу йолда ´ушшақ 577 (Ғашықтар бұл жолда еңіреуді білмейді).
Татлы ↔ ачық. Татлы – сүйкімді, жағымды деген мағынада. Шакардин татлы сөзли дилрубасын 305 (Шекерден сөзі тәтті сен жан – жүрексің). Ачық – уытты, зәрлі, өткір деген мағынада. Ачық сөзи Қырым шахдиға охшар 507 (Ащы сөзіңнің өзі Қырымның балына ұқсайды). Бұлар туынды түбірдегі антонимдер. Қазақ тілінде сындық мағынадағы туынды антонимдер -лы, -лі, -ды, -ді, -ты, -ті, -сыз, -сіз жұрнақтары арқылы жасалынады.
Достарыңызбен бөлісу: |
