Тіл – ҚҰрал сөздің жүйесі мен түрлері ІІ тіл танытқыш кітеб Түзетіліб, толықтырылыб, жаңа імлә мен 6-ыншы басылыуы А. Байтурсунов Грамматика киргизского языка «Тиль-курал» Кн. ІІ. Этимология Издание 6-ое Государственное издательство К



бет22/42
Дата19.02.2023
өлшемі224,91 Kb.
#69225
түріДерексіз
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   42
Байланысты:
Сөздің жүйесі мен түрлері

Жіктеу.


Анайы жіктеу.

«Мен», «сен», «ол».




Жекеше:

1-жақ

менмін

сенмін

олмын

2-жақ

менсін

сенсін

олсын

3-жақ

мен (ді)

сен (ді)

ол (ды)



Көбше:

1-жақ



сендермін

олармын

2-жақ



сендерсін

оларсын

3-жақ



сендер (ді)

олар (ды)

«Ол», «осы», «бұл», «мынау».




Жекеше:

1-жақ

олмын

осымын

бұмын

мынаумын

2-жақ

олсын

осысын

бұсын

мынаусын

3-жақ

ол (ды)

осы (ды)

бұл (ды)

мынау (ды)



Көбше:

1-жақ

олармын

осылармын

бұлармын

мынаулармын

2-жақ

оларсын

осыларсын

бұларсын

мынауларсын

3-жақ

олар (ды)

осылар (ды)

бұлар (ды)

мынаулар (ды)

«Кім?», «не?», «нешеу?», «қандай?», «қанша?».




Жекеше:

1-жақ

кіммін?

немін?

нешеумін?

қандаймын?

қаншамын?

2-жақ

кімсін?

несін?

нешеусін?

қандайсын?

қаншасын?

3-жақ

кім (ді)?

не (ді)?

нешеу(ді)?

қандай (ды)?

қанша (ды)?



Көбше:

1-жақ

кімдермін?

нелермін?



қандайлармын?



2-жақ

кімдерсін?

нелерсін?

нешеусіндер?

қандайсындар?

қаншасындар?

3-жақ

кімдер (ді)

нелер (ді)?



қандайлар (ды)





Ескертіу. Шектеу есімдіктері тәуелді күйінде ғана жіктеледі, танықтау есімдігі тәуелді қалпында да тегіс жіктелмейді.


Сыпайы жіктеу:

«Мен», «сен».




Жекеше:

1-жақ

бізбіз

сізбіз

2-жақ

бізсіз

сізсіз

3-жақ

біз(ді)

сіз (ді)



Көбше:

1-жақ

біздерміз

сіздерміз

2-жақ

біздерсіз

сіздерсіз

3-жақ

біздер (ді)

сіздер(ді)

«Ол», «осы», «бұл», «мынау».




Жекеше:

1-жақ

омыз

осымыз

бұмыз

мынаумыз

2-жақ

осыз

осысыз

бұсыз

мынаусыз

3-жақ

ол

осы

бұл

мына



Көбше:

1-жақ

олармыз

осылармыз

бұлармыз

мынаулармыз

2-жақ

оларсыз

осыларсыз

бұларсыз

мынауларсыз

3-жақ

олар

осылар

бұлар

мынаулар

«Кім?», «не?», «нешеу?», «қандай?», «қанша?».




Жекеше:

1-жақ

кімбіз?

неміз?

нешеуміз?

қандаймыз?

қаншамыз?

2-жақ

кімсіз?

несіз?

нешеусіз?

қандайсыз?

қаншасыз?

3-жақ

кім?

не?

нешеу?

қандай?

қанша?



Көбше:

1-жақ

кімдерміз?









2-жақ

кімдерсіз?

нелерсіз?







3-жақ

кімдер?

нелер?

нешеулер?

қандайлар?

қаншалар?

«Өз», «бәр», «барша».




Жекеше:

1-жақ

өзімізбіз

бәрімізбіз

баршамызбыз

2-жақ

өзіңізсіз

бәріңізсіз

баршаңызсыз

3-жақ

өзі

бәрі

баршасы



Көбше:

1-жақ

өздерімізбіз



баршаларымызбыз

2-жақ

өздеріңізсіз



баршаларыңызсыз

3-жақ

өздері



баршалары

Тәуелдеуді себтеу, жіктеу.


Себтеу.


Оңаша тәуелдеуді себтеу.

«Ол» деген сөз.





Жекеше:
Атау
Іліктеу
Барыстау
Табыстау
Жатыстау
Шығыстау


Көбше:
Атау
Іліктеу
Барыстау
Табыстау
Жатыстау
Шығыстау

1-жақ
оным
онымның
оныма
онымды
онымда
онымнан
оларым
оларымның
оларыма
оларымды
оларымда
оларымнан

2-жақ
оның
оныңның
оныңа
оныңды
оныңда
оныңнан
оларың
оларыңның
оларыңа
оларыңды
оларыңда
оларыңнан

3-жақ
онысы
онысының
онысына
онысын
онысында
онысынан
олары
оларының
оларына
оларын
оларында
оларынан

«Осы» деген сөз.





Жекеше:
Атау
Іліктеу
Барыстау
Табыстау
Жатыстау
Шығыстау


Көбше:
Атау
Іліктеу
Барыстау
Табыстау
Жатыстау
Шығыстау

1-жақ
осым
осымның
осыма
осымды
осымда
осымнан
осыларым
осыларымның
осыларыма
осыларымды
осыларымда
осыларымнан

2-жақ
осың
осыңның
осыңа
осыңды
осыңда
осыңнан
осыларың
осыларыңның
осыларыңа
осыларыңды
осыларыңда
осыларыңнан

3-жақ
осысы
осысының
осысына
осысын
осысында
осысынан
осылары
осыларының
осыларына
осыларын
осыларында
осыларынан

«Не» деген сөз.





Жекеше:
Атау
Іліктеу
Барыстау
Табыстау
Жатыстау
Шығыстау


Көбше:
Атау
Іліктеу
Барыстау
Табыстау
Жатыстау
Шығыстау

1-жақ
нем?
немнің?
неме?
немді?
немде?
немнен?
нелерім?
нелерімнің?
нелеріме?
нелерімді?
нелерімде?
нелерімнен?

2-жақ
нең?
неңнің?
неңе?
неңді?
неңде?
неңнен?
нелерің?
нелеріңнің?
нелеріңе?
нелеріңді?
нелеріңде?
нелеріңнен?

3-жақ
несі?
несінің?
несіне?
несін?
несінде?
несінен?
нелері?
нелерінің?
нелеріне?
нелерін?
нелерінде?
нелерінен?

«Өз» деген сөз.





Жекеше:
Атау
Іліктеу
Барыстау
Табыстау
Жатыстау
Шығыстау


Көбше:
Атау
Іліктеу
Барыстау
Табыстау
Жатыстау
Шығыстау

1-жақ
өзім
өзімнің
өзіме
өзімді
өзімде
өзімнен
өздерім
өздерімнің
өздеріме
өздерімді
өздерімде
өздерімнен

2-жақ
өзің
өзіңнің
өзіңе
өзіңді
өзіңде
өзіңнен
өздерің
өздеріңнің
өздеріңе
өздеріңді
өздеріңде
өздеріңнен

3-жақ
өзі
өзінің
өзіне
өзін
өзінде
өзінен
өздері
өздерінің
өздеріне
өздерін
өздерінде
өздерінен

«Кей» деген сөз.



Жекеше:
Атау
Іліктеу
Барыстау
Табыстау
Жатыстау
Шығыстау


Көбше:
Атау
Іліктеу
Барыстау
Табыстау
Жатыстау
Шығыстау

1-жақ













2-жақ
кейің
кейіңнің
кейіңе
кейіңді
кейіңде
кейіңнен
кейлерің
кейлеріңнің
кейлеріңе
кейлеріңді
кейлеріңде
кейлеріңнен

3-жақ
кейі
кейінің
кейіне
кейін
кейінде
кейінен
кейлері
кейлерінің
кейлеріне
кейлерін
кейлерінде
кейлерінен



Ортақ тәуелдеуді себтеу.

«Ол» деген сөз.





Жекеше:
Атау
Іліктеу
Барыстау
Табыстау
Жатыстау
Шығыстау


Көбше:
Атау
Іліктеу
Барыстау
Табыстау
Жатыстау
Шығыстау

1-жақ
онымыз
онымыздың
онымызға
онымызды
онымызда
онымыздан
оларымыз
оларымыздың
оларымызға
оларымызды
оларымызда
оларымыздан

2-жақ
оныңыз
оныңыздың
оныңызға
оныңызды
оныңызда
оныңыздан
оларыңыз
оларыңыздың
оларыңызға
оларыңызды
оларыңызда
оларыңыздан

3-жақ
онысы
онысының
онысына
онысын
онысында
онысынан
олары
оларының
оларына
оларын
оларында
оларынан

«Осы» деген сөз.







Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   42




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет