Шығарма мен мазмұндама жазуды үйрету

Оқушыларды мазмұндама мен шығармаға үйрету жүйесін жасауда мәтіннің құрылысы, баяндалатын деректің ауыр-жеңілдігі, ұсынылатын тақырыптың оқушылардың жасына лайықтылығы ескеріледі, әсіресе дайындық жұмысына баса көңіл аударған жөн.

Төменде ұсынылған жүйе жұмыс жүргізгенде мына жағдайлар ескерілу керек: Мазмұндаманың кейбір түрлері сыныптарда қайталанып келеді. Мұнда балалардың алдыңғы сыныпта алған дағдысын бекіту үшін жұмыс бірте-бірте күрделеніп жүргізіледі. Сондықтан бір түрлі жұмыс арқылы әр сыныпта көзделетін мақсат та түрлі болып келеді. Мысалы, дайын мәтін бойынша жүргізілетін мазмұндама 5-ші сыныпта балаларды мәтін түсінгендерін жазуға үйрету мақсатын көздесе, 6-ншы сыныпта мазмұндаманың бұл түрі арқылы балалар жоспар жасауға үйренеді. Ал 7-нші сыныпта оқушылар дайын мәтін арқылы ықшам немесе толық мазмұндама жазу дағдыларын меңгереді.

Мазмұндама жазуға үйрету барысында оқушылардың мәтінді есту және көру сезімдері арқылы қабылдауы алма-кезек келу жағы ескеріліп, 5-інші сынып балаларына көру сезімі арқылы қабылдау оңайырақ тиетіндіктен көпшілік жұмыс соған қарай ыңғайланады.