Тірі организмдердегі белоктардың химиялық ҚҰрамы, ҚҰрылысы, физика-химиялық Қасиеттері. Альбумин мен


Қайта қайталанатын -NH-CH-CO- тобының тізбегі пептидтік тұлға деп аталады. Полипептидтік тізбек қаншалықты ұзындықта болғанына қарамастан, қашан да оның негізінде



бет2/5
Дата17.02.2023
өлшемі6,48 Mb.
#68968
түріҚұрамы
1   2   3   4   5

Қайта қайталанатын -NH-CH-CO- тобының тізбегі пептидтік тұлға деп аталады. Полипептидтік тізбек қаншалықты ұзындықта болғанына қарамастан, қашан да оның негізінде


барлық белоктар да абсолютті бірдей болатын молекулалық білік болады. АҚ қалдықтың бос
альфа-аминотобы -N-соңы, ал альфа-
карбоксилді тобы -С-соңы деп аталады.
Белоктық тұлға осы альфа-топтардың өзара әсерлесуінен ұзын білік тәріздес қалыптасады.
Бұл білікте АҚ-дың радикалдары бүйірлік
«бұтақтар» тәріздес орнығады. Бұл
радикалдардың саны, мөлшерінің қатынасы, кезектесіп келуі реті бойынша бір белок келесі
белоктан айырмашылықта болады.
https://skinsoft.ru/uploadedFiles/newsimages/big/2587_2.jp
https://image.slideserve.com/ 883902/slide33-l.jpg
1. Альфа-спираль – бір аминоқышқылы қалдығының NH-тобы мен одан кейінгі төртінші аминоқышқылдың CO-тобы арасындағы тізбекішілік
сутектік байланыстар арқылы түзіледі. Бұлардағы конформациялар, қатаң түрде, аминоқышқылдар кезектесуі ретіне тәуелді түрде қалыптасады.
Белоктарға оң бағытта оратылған спираль тән. Бұл спиральдің 10
оралымына 36 АҚ қалдығынан келеді. Барлық осындай спиральға
ықшамдалған пептидтер үшін бұл спиральдар абсолютті түрде бірдей болады.

2. Бета-қатпарлы құрылым немесе жапырақ құрылымы. Бұл да С=О және NH-топтары арасындағы сутектік байланыстар арқылы қалыптасады.


Полипептидтік тізбектің екі бөлігін қосады және бұл тізбектер параллельді немесе антипараллельді болуы мүмкін.
Егер бұл байланыстар бір бағыттағы
полипептидтің көлемінде түзілетін болса, онда олар антипараллельді, ал
егер әртүрлі бағыттағы полипептидтер
арасында болса, онда антипараллельді болады.
https://iknigi.net/books_files/online_html/115045/i_111.png

Ретсіз құрылымдар шумақтар, аморфтық


(синонимдері:
аймақтар) –
ретсіз
бұл
полипептидтік тізбектегі әртүрлі бөліктердің бір-
бірімен салыстырмалы түрде орналасуы
(тұрақты емес) сипатта болатын екінші
ретсіз реттік
құрылымның бір типі. Ретсіз құрылымдар әртүрлі конформацияда кездеседі.
Әртүрлі белоктардағы альфа-спираль мен бета- құрылымның мөлшерлері әртүрлі: фибриллалық белоктарда негізінен тек альфа-спираль немесе тек бета-қатпарлы құрылым, ал глобулалық белоктарда – полипептидтік тізбектің кейбір фрагменттерінде альфа-спираль, бета-қатпарлы құрылым, ретсіз шумақтар кездеседі.
https://kzref.org/xxxiii-letnyaya-mnogopredmetnaya-shkola- kirovskoj-oblasti-v2/97385_html_5aa2ff83.png
Үшінші реттік құрылымды тұрақтандыруға келесі байланыстар қатысады:
  • Қарама-қарсы зарядталған ионогендік топтары болатын радикалдардың арасындағы тартылыс күштерінің байланыстары (иондық байланыс);
  • Радикалдардағы полярлы (гидрофильдік) топтардың арасындағы сутектік байланыстар;
  • Радикалдардағы полярсыз (гидрофобты) топтардың арасындағы гидрофобтық

  • байланыс;
  • Цистеиннің екі молекуласының арасындағы дисульфидтік ковалентті байланыс.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет