ҚОҒАМДЫҚ ЖӘНЕ ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР
210
№ 2 (62), 2014
Regional Bulletin of the East
және оның қосылыстары, бензин, керосин, газойльдер, ұн, кардо және тарақпен
түтілген мақта өндірісі өсті.
Солтүстік Қазақстан облысында ұн, тазартылмаған құнбағыс майы, сүт,
макарон, локомотивтерге арналған индикаторлы панельдер, жылу энергия
өндірісі артты (107,4%).
3-кесте – Өңірлер бойынша өнеркәсіп өнімі көлемдерінің өзгеруі (өткен жылғы тиісті
кезеңге %-бен)
Алматы облысында шылым, алкогольсіз сусындар, сыра, сүт және электр
энергиясы шығарылымы артты (105,7%).
Павлодар облысында бензин, газойльдер, оттық мазут, ферросиликохром
және электр энергия өндірісі артты (103,4%).
Негізінен мұнай және ілеспе газ өндіру артуы есебінен Қызылорда
облысында нақты көлем индексі 102,9%-ды құрады.
Жамбыл облысында цемент, газойльдер, фосфорлы тыңайтқыштар, электр
энергия, ферросиликомарганец және оттық мазут шығарылымы артты (102,3%).
Нақты көлем индексі Қостанай облысында 101,6%-ды құрады. Теміркенді
қойыртпалар, құрамында алтыны бар кендер өндіру, жеңіл автомобильдер, Доре
қорытпасындағы алтын және ұн өндірісі артты.
Атырау облысында өнім көлемі (99,4%) мұнай өндіру мен пропан және
бутан өндірісінің азаюынан төмендеді.
Ақмола облысында нақты көлем индексі 99%-ды құрады. Құрамында
алтыны бар кендер өндіру мен тазартылмаған алтын, бетоннан жасалған құры-
а. МЫРЗаШҚЫЗЫ
211
Шығыстың аймақтық хабаршысы · Региональный вестник Востока № 2 (62), 2014
лыс конструкциялары, пластмассадан жасалған құбырлар, түтіктер өндірісі
төмендеді.
Батыс Қазақстан облысында газ конденсатын өндіру және газойльдер
өндірісі төмендеу есебінен нақты көлем индексі 98,7%-ды құрады.
Маңғыстау облысында мұнай және газ конденсатын өндірудің төмендеуі
есебінен нақты көлем индексі 96,7%-ды құрады.
Қарағанды облысында тазартылған мыс, легірленбеген болат, жазық илек,
тазартылған күміс өндірісі төмендеуінен нақты көлем индексі 95,1%-ды құра-
ды. Локомотивтер, қара металдан жасалған конструкциялар, бетон өндірудің
төмендеу есебінен Астана қаласында нақты көлем индексі 92,2%-ды құрады [2,
4].
Осы тарапта бірнеше ұсыныстар жасап өтуге болады:
– шағын кәсіпкерлікті бастаудағы жоспарды тиімділігін, оның кері және
пайдалы жақтарын қарастыру;
– шағын және орта бизнес саласын дамытуда жасалған бағдарламаларды
дұрыс іске асыру;
– кәсіпкерлерге қаражат бөліп қана қоймай, оның нәтижелігіне мән беру;
– жасалған мемлекеттік бағдарламалардың мұқият орындалуын қадағалау.
Қазақстандағы экономикалық реформа кәсіпкерліктің дамуына жаңа
«көкжиектер» мен олардың болашақтылығын ашты. Кәсіпкерліктің әлеуметтік-
экономикалық мәні мен мақсаты нарықтық экономиканың әрекетіне икемділік,
көпқырлылық сипат беріп, тұрғындардың кәсіпшілік белсенділігін арттыруға,
олардың әлеуметтік-экономикалық енжарлығына шек қоюға мүмкіндік береді.
Бір сөзбен айтқанда, кәсіпкерлік экономикамыздың жаңа салаларын неме-
се әлеуметтік әлсіздігін қамти отырып, өзінің қарқынын күшейтуде. Шағын
кәсіпкерлік дамуының осы кезеңдерін талдай отырып, әр кезеңнің өзінің
саяси ұстанған бағытына байланысты шағын кәсіпкерлік әрекетінің жүзеге
асырылуындағы өзгешеліктерді көруге болады. Шағын және орта кәсіпкерлікті
дамыту арқылы Қазақстанның экономикасын көтере отырып, әлеуметтік
жағдайды көтеру болып табылады.
ӘДЕБИЕТТЕР ТіЗіМі
1. Жусипова М.Ш. Қазақстан Республикасының қазіргі жағдайы, халқының
экономикалық-саяси көрсеткіштері / М.Ш. Жусипова // Аль-Пари. – 2013. – №1-3. –
7-13 б.
2. Адасбаев Е.А. Анализ развития малого предпринимательства в 1992-1997 годах
и прогноз на 1998 год / Е.А. Адасбаев // Аль -Пари, 1997. –№3. – 34 б.
3. Экономика Казахстана. KazNU Buiietin. Economics. – 2013. – № 6(69).
4. Қазақстан өңірлері, 2007: статистикалық жинақ / Ред. басқарған А.Е. Мешімбаева.
– Астана, 2007. – 448 б.
5. Жакупова Б.А. Өзіндік меншік және Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің
даму кезеңдері / Б.А. Жакупова // Алматы, 2001. – 35 б.
ҚОҒАМДЫҚ ЖӘНЕ ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР
212
№ 2 (62), 2014
Regional Bulletin of the East
REFERENCES
1. Jusupova M.SH., Kazakhstan
Respublik
asunun kazirgi jagdaiu halkunun ekonomikaluk
saiasi korsetkishteri, 2013, 3
(in Kaz).
2. Adasbaev E.A., Analiz razvitia malogo predprinimatel’stva v 1992-1997 godah i
prognoz na 1998 god, 1998, 34
(in Russ).
3. Economika Kazakhstana, KazNU Buiietin. Economics, 2013, № 6, 69
(in Russ).
4. Meshimbaeva A.E., Kazakhstan onirleri, 2013 statistikaluk jinak, red. baskargan,
2007, 448
(in Kaz).
5. Zhakupova B.A., Ozіndіk menshіk zhаne Kazakstan Respublikasynda kasіpkerlіktіn
damu kezenderі, B.A. Zhakupova , 2001, 35 (in Kaz).
UDC 378.4
S.G. SAKHARIYEVA, A.A. UTESHOVA
S. Amanzholov East Kazakhstan State University, Ust-Kamenogorsk, Kazakhstan
MoDEL oF THE oRGANIZATIoN oF PEDAGoGICAL INTERACTIoN
oF SUBJECTS oF EDUCATIoN IN THE CoURSE oF ENGLISH STUDyING
IN HIGHER EDUCATIoN INSTITUTIoN
In article it is described the model of effective interaction of subjects of pedagogical
process on the basis of various methods, means, receptions and forms.
Keywords: pedagogical interaction, subject, pedagogical process, English, model.
УНИВЕРСИТЕТТЕГі ОҚУЛЫҚ ҮДЕРіСі СУБЪЕКТіЛЕРіНіҢ
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ӘРЕКЕТТЕСТіК ҰЙЫМЫНЫҢ ҚАЛЫБЫ
Мақалада оқытушының және студенттің тиімді әрекеттестігінің қалыбы, басты
негізінде түрлі әдістің, әдіс-айлалардың және педагогикалық үдеріс ұйымының пішін-
дері айтылған.
түйін сөздер: педагогикалық әрекеттестік, субъект, педагогикалық үдеріс,
ағылшын тілі, қалып.
МОДЕЛЬ ОРГАНИЗАЦИИ ПЕДАГОГИЧЕСКОГО ВЗАИМОДЕЙСТВИЯ
СУБЪЕКТОВ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОГО ПРОЦЕССА УНИВЕРСИТЕТА
В статье описана модель эффективного взаимодействия преподавателя и студен-
тов на основе различных методов, средств, приемов и форм организации педагогическо-
го процесса.
Ключевые слова: педагогическое взаимодействие, субъект, педагогический про-
цесс, английский язык, модель.
Enterance of Kazakhstan into Bologna Process allows to displace accents of
the higher education from knowledge-focused to subject focused where the position
of the identity of the student as subject of own educational activity capable to self-
S.G. SAKHARIYEVA, A.A. UTESHOVA
213
Шығыстың аймақтық хабаршысы · Региональный вестник Востока № 2 (62), 2014
changes and self-realization according to changing life and professional situations is
shown. Analysis of results of researches of various scientists (Volkova E.N. olkhova-
ya T.A.,osnitsky A.K. Borytko N. M.) devoted to a construction problem the subject
– the subject relations in teaching and educational process, allows to judge insufficient
degree of a readiness of a problem subject - subject interaction in the conditions of
the modern high school training, allowing in uniform system of concepts to capture
and present a set of the facts which have been saved up in the theory and practice of
education. Therefore we saw a problem of our research in development and introduc-
tion of model of the organization of pedagogical interaction of the main subjects of
education in the conditions of higher education institution. one of the main advantages
of modeling of this or that subject or the phenomenon is integrity of submission of
information that in our opinion, allows the researcher to present at a design stage an
optimality of the main components and subject elements as a whole, and also visually
to represent it that further promotes more its effective realization in practice. Modeling
as a method of research provides creation of the conceptual, sign or procedural design
which internal communications reflect the most important properties of studied object.
The concept «model» is considered in literature as a sample (a standard, the standard)
the device reproducing, an imitating structure and operation of any other modelled de-
vice in scientific, production and other purposes. In a broad sense the model is under-
stood as any image (mental or conditional: the image, the description, the scheme, the
drawing, the schedule, the plan, the card) any object, process or the phenomenon (the
original of this model), used as his deputy. In most cases objects of modeling are rather
independent, dynamic, functioning educations considered as certain integrity. Relying
on model definition, considering the main signs of its functioning we developed model
of the organization of pedagogical interaction of subjects in the course of learning of
foreign language in higher education institution (see drawing 1).
The main components of model is activity of the student and the teacher as main
subjects of educational process of higher education institution, and each of them is al-
located with the subject qualities and characteristics. In teaching and educational pro-
cess subject qualities and characteristics of the teacher enter interaction with subject
qualities of the student. In the table we carry out the main characteristics of activity of
the teacher and the student as active subjects of pedagogical process.
Thus, pedagogical interaction can be carried out at mutual activity of the teacher
and the student, observing certain requirements of effective interaction. The principles
of the organization of pedagogical interaction of the teacher and the student in the
course of learning of foreign language in higher education institution are: the principle
of polysubjectivity which organically follows from this that in the conditions of higher
education institution activity the student and the teacher are considered as two equal
subjects of educational activity.The principle of pedagogical support, is based that
SOCIAL SCIENCES AND HUMANITIES
214
№ 2 (62), 2014
Regional Bulletin of the East
activity of teachers, shouldn’t be limited to teaching process, and has to be directed
on rendering the preventive and operational help to students in the solution of their
individual problems connected with physical and mental health; successful advance in
training; effective business and interpersonal communication; professional self-deter-
mination (o.S. Gazman).
Fig. 1 – Model of the organization of pedagogical interaction of the teacher and the student in
the course of learning of foreign language in Higher education institution
S.G. SAKHARIYEVA, A.A. UTESHOVA
215
Шығыстың аймақтық хабаршысы · Региональный вестник Востока № 2 (62), 2014
Table – Activity of the Main Subjects of Educational Process of Higher Education Institution
Activity of the teacher
Activity of the student
Requirements of effective
interaction
Creation of conditions for
the analysis the student of an
educational situation and the
opportunities to correspond
to her
Analyzes the created educa-
tional situation, objectively
estimates the opportunities
for its realization
Motivation, clearness of
provided educational infor-
mation, existence or lack of
hindrances (physical, intel-
lectual, orientation to) and
psychophysiological barriers.
Creation of conditions for
statement of the purpose, ac-
tivity, by means of updating
of ZUN of students, and also
their subject experience
on the basis of the valuable
relation to the forthcoming
activity accepts the purpose
set by the teacher or (and) on
its basis to put own
Coincidence of goals and
tasks at the teacher and stu-
dents
on the basis of use of various
means and methods creates
conditions for forming of an
individual educational trajec-
tory by means of creation of a
situation of a choice
Based on the opportunities,
on the basis of an image "I"
create model of subject and
significant conditions of ac-
tivity (level, character, terms
of performance of activity)
Capture in attention of psy-
chological features, a choice
of a new, actual and useful
material
Creates conditions for defini-
tion of criteria of result of ac-
tivity on the basis of require-
ments of the training program
of discipline
on the basis of requirements
of the training program, level
of the claims, makes a self-
assessment of result of the
activity
Clear understanding of cri-
teria of the training program
and implementation of the
analysis of the activity on its
basis
The principle of partnership is intended for the long period of time, in its basis
are put not only organizational changes, but also changes in consciousness, mental-
ity, as well as the student, and the teacher. In many respects it is defined by degree of
readiness of the teacher to work in the conditions of cooperation and coauthorship.
Application of this principle assumes: active inclusion of the student in the educa-
tional cognitive activity organized on the basis of internal motivation; organization of
joint activity, partnership of the teacher and student; ensuring dialogue communication
between the teacher and students. The principle of an inkulturation assumes gradual
development by the student of skills, manners, standards of behavior which are char-
SOCIAL SCIENCES AND HUMANITIES
216
№ 2 (62), 2014
Regional Bulletin of the East
acteristic for a certain culture (in this case English) in the course of English studying.
Inkulturation includes formation of fundamental human skills, as, for example, types
of communication with other people, forms of control of own behavior and emotions,
ways of satisfaction of basic needs, the estimated relation to various phenomena of
world around, etc.The principle of personalisation assumes that in the course of inter-
action the being trained has essential changes in system of personal meanings and be-
havioural activity that eventually helps it to gain independence and selfactualization as
the personality. The principle of a dialogichnost - assumes transformation of superpo-
sition of the teacher and the subordinated position of the student to personal and equal
positions of cooperating subjects. Such transformation is connected with change of
roles and functions of participants of pedagogical process. The teacher doesn’t learn,
and staticizes, stimulates aspiration of the student to self-development, studies its ac-
tivity, creates conditions for self-movement. It is natural that thus the professional and
valuable orientations of the teacher connected with his relation to students, to taught
subjects, to pedagogical activity have special value.we also consider that an integral
part of model are also features of a subject a foreign language to which we carry:
speech orientation of educational process; interconcreteness of a foreign language;
polyfunctionality.The speech orientation of educational process means that process of
training in a foreign language in higher education institution has to be so organized,
purposeful and realized that as a result of training students seized a necessary minimum
of skills for using a foreign language as a means of communication within the subject
offered by the program of a course.Interconcreteness means, that in a foreign language
can contain in the maintenance of a course of data from different areas of knowledge,
for example, literatures, arts, stories, geography, mathematics, etc.Polyfunctionality
means existence of a wide range of functions carried out by a foreign language: com-
municative, informative, pragmatical, cognitive, etc.Kernel of the developed model is
the technology of pedagogical interaction which includes methods, means, receptions,
organizational forms. The pedagogical conditions providing efficiency of interaction
of the main subjects in the course of learning of foreign language in the conditions of
realization of our model are: accounting of psychological and pedagogical features of
student’s audience; problematization of the maintenance of a training material of the
subject “English”; integration of various forms of individual, pair and group activity in
the course of learning of foreign language; creation of the atmosphere of cooperation
and dialogical communication on occupation. on the basis of the analysis of psychol-
ogy and pedagogical literature, own professional and pedagogical experience on a
studied problem we developed model of the organization of pedagogical interaction of
the teacher and the student in the course of Iya studying in the higher education institu-
tion, consisting of the purpose, activity of the teacher and the student of their interac-
tion, the principles, pedagogical conditions, features of subject Iya and technology of
S.G. SAKHARIYEVA, A.A. UTESHOVA
217
Шығыстың аймақтық хабаршысы · Региональный вестник Востока № 2 (62), 2014
pedagogical interaction.
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ
1. Волкова Е.Н. Субъектность учителя: теория и практика / Е.Н. Волкова. – М.,
1998.
2. Ольха T. Формирование субъективности студента университета / T. Ольха. –
Оренбург, 2007.
3. Осницкий А.К. Проблема исследования субъектной деятельности / А.К. Осниц-
кий. – М., 1995.
4. Борытко Н.М. Субъектность учителя в образовательной деятельности / Н.М. Бо-
рытко // Психология и педагогические исследования предмета деятельности. – Казань,
2004.
REFERENCES
1. Volkova E.N., Sub`ektnost’ uchitelja, teorija i praktika Moskva, 1998 (in Russ).
2. ol’ha T., Formirovanie Sub`ektivnosti studenta universiteta, Orenburg, 2007 (in
Russ).
3. osnickij A.K., Problema issledovanija Sub``ektnoj dejatel’nosti, Moskva, 1995 (in
Russ).
4. Borytko N.M ., Sub`ektnost’ uchitelja v obrazovatel’noj dejatel’nosti, Psihologija i
pedagogicheskie issledovanija predmeta dejatel’nosti, Kazan’, 2004 (in Russ).
SOCIAL SCIENCES AND HUMANITIES
№ 2 (62), 2014
Regional Bulletin of the East
пСИХОЛОГИЯЛЫҚ-пЕДАГОГИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР
пСИХОЛОГО-пЕДАГОГИЧЕСКИЕ НАУКИ
PSYCHOLOGICAL AND PEDAGOGICAL SCIENCES
УДК 378:37.09
Н.а. ЗавалКО
1
, С.К. иСКаКОва
2
1
Восточно-Казахстанский государственный университет имени С. Аманжолова,
г. Усть-Каменогорск, Казахстан
2
КГУ «Средняя школа №22» акимата города Усть-Каменогорска,
г. Усть-Каменогорск, Республика Казахстан
СУЩНОСТЬ НАУЧНОГО ПОЗНАНИЯ
И ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКОЙ РАБОТЫ ШКОЛЬНИКОВ
В статье на основе анализа психолого-педагогической литературы раскрывается
содержание ряда понятий: «научное познание», «исследование», «исследовательская
деятельность», «исследовательская культура», «умение», и на этой основе уточняется
сущность искомого понятия – «исследовательские умения».
Ключевые слова: исследование, умения, познания, анализ, моделирование.
ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСТАРЫ
МЕН ҒЫЛЫМИ ТАНЫМДАРЫНЫҢ МӘНі
Мақалада «ғылыми таным», «зерттеу», «зерттеу қызметі», «зерттеу мәдениеті»,
«икемділік» деген бірнеше ұғымдардың мазмұны психологиялық-педагогтік әдебиет
сараптамалары негізінде ашылады және де «зерттеу икемділіктері» деген ұғымның
негізгі мән-мағынасы анықталады.
түйін сөздер: зерттеу, икемділік, танымдық, сараптау, модельдеу.
THE ESSENCE oF SCIENTIFIC KNowLEDGE
AND RESEARCH STUDENTS
In article on the basis of the analysis of psychology and pedagogical literature the main-
tenance of a number of concepts reveals: «the scientific knowledge», «research», «research
activity», «research culture», «ability», and on this basis is specified essence of required con-
cept – «research abilities».
Keywords: research, ability, cognition, analysis, modeling.
219
Шығыстың аймақтық хабаршысы · Региональный вестник Востока № 2 (62), 2014
Решение многих проблем нашей цивилизации сегодня зависит от челове-
ческого фактора. В мировом пространстве динамично возрастает необходимость
раскрытия внутренних ресурсов личности, её интеллектуального потенциала.
Жизненный успех каждого человека зависит от умелого использования обще-
ством накопленных за многовековую историю знаний, умений и навыков, спо-
собствующих потенциальной реализации когнитивных и креативных способно-
стей человека.
Успешная работа с детьми, проявляющими склонность к занятиям наукой,
к исследовательской деятельности поможет нашему государству сформировать
интеллектуально-культурный слой нации, обеспечить стабильность, процвета-
ние, безопасность, духовное возрождение, войти в число конкурентоспособных
стран мира. Ведущее место в современном образовательном процессе отводится
формированию и развитию интеллектуальной, творчески одаренной личности
ребенка, нацеленной на успешное обучение. Ведущая задача системы образова-
ния заключается в успешном выявлении, полноценном обучении, эффективном
развитии таких учащихся и, вместе с тем, квалифицированной подготовке педа-
гогов для работы с этой категорией детей. А для этого очень важно самим разо-
браться в том, что такое научная и исследовательская деятельность.
Научное познание появилось и сформировалось в тесной связи с практи-
ческой деятельностью людей, и по мере приближения к нашему времени игра-
ло все возрастающую роль в жизни общества. Хотя элементы научных знаний
начали формироваться еще в древних цивилизациях (Ближний Восток, Китай,
и Индия, Месопотамия, Египет), наука в современном смысле слова появилась
только в XVI-XVII столетиях и имела форму опытного естествознания, в кото-
ром результаты наблюдений и экспериментов подкрепляются математически-
ми моделями изучаемых явлений. После открытий, совершенных И. Кеплером,
Г. Галилеем, Н. Ньютоном и другими исследователями, начинает формироваться
новая картина мира, опирающаяся на экспериментально-математические мето-
ды. В этот период оформились основные характеристики научного познания,
среди которых выделяют: рациональность научной познавательной деятельно-
сти, которая понимается как преимущественное обращение к доводам рассудка
и разума, и максимальное исключение эмоций, страстей, личных мнений при
принятии решений; выделение теоретической и эмпирической составляющих
научного знания; понятийная деятельность; доказательность; системность. Одну
из важнейших особенностей научного познания составляет ориентация науки на
изучение объектов, которые могут быть включены в деятельность, а также по-
иск объективных законов их функционирования и развития. Структура научного
способа познания включает следующие уровни: эмпирический, теоретический и
философский.
Достарыңызбен бөлісу: |