Тұйық баламен жұмыс Баланың психологиялық және эмоциялық күйін Роршах (швейцарлық ғалым) тесті арқылы анықтауға болады. 5-6 жастағы балаларға жүргізуге ұсынылған
Тұйық баламен жұмыс Баланың психологиялық және эмоциялық күйін Роршах (швейцарлық ғалым) тесті арқылы анықтауға болады. 5-6 жастағы балаларға жүргізуге ұсынылған. Шарты мынандай: бала қағазға орналасқан он симметриялы суреттен (дақ түрінде) кез келген фигураны байқап қалуы тиіс. Тесттің шешімі күрделі, оны маманмен жүргізген дұрыс. Бірақ ата-аналардың да жүргізуіне болады. Баланың уақытын шектемеңіз, қалағанынша қарап, суретті зерттесін. Тесттің шешуін тапқан соң төмендегі қорытындыны оқыңыз:
егер балаңыз бірнеше дақтан адамдардың сұлбасын аңғарса, ол айналасындағылармен қарым-қатынас жасағанда қиналмайды;
егер ешбір дақ оған адам сұлбасын білдірмесе, демек, ол адамдармен байланыс жасағанда қиналады;
егер әрбір дақтан кез келген фигура не зат көрсе, оның шығармашылық қиялы дамыған, бала жақсы жетілген, күнделікті өмірде ой өресін дұрыс қолдана алады;
дақтан таныс бейнені көре алмау қабілеті қиялының әлсіздігін көрсетеді. Мұндай бала құрбы-құрдастарымен араласқанда қиналады.
Егер сынақтың нәтижесі қуантарлықтай болмаса, қапаланбаңыз. Бұл психологиялық дамуының ерекшелігіне байланысты болуы мүмкін. Осы жаста балаға орта көп әсер етеді, араласатын ортасы жақсы болса, құрбыларын басып озады.
Барлық бала қиялдағанды жақсы көреді. Әсіресе сурет салғанда, мүсіндерді сомдағанда, қиял-ғажайып әңгімелерді ойдан шығарғанда қиялға ерік береді. Шығармашылық жұмыстарына қарап, оның даму деңгейін аңғаруға болады. Шығармашылық жұмыстар баланың қарым-қатынас қабілетінің дамуына оң әсерін тигізеді. Балаға сурет салуды немесе өмірде жоқ аңның бейнесін сомдауды ұсыныңыз. Жұмыс барысында қай түсті таңдағанына назар аударыңыз:
егер бала түрлі түсті кескіннен бас тартса, демек, оның бойында үрей бар;
қызыл түсті таңдаса, бала қоршаған ортамен байланысқа түсуге дайын, одан ерекше нәрсе күтеді. Мұндай баланың мінезі ашық, өзінің көңіл күйін анық көрсетеді;
қара түс – сіздің балаңыз кез келген ортада басшы болуға талпынады;
жасыл және қоңыр түс – татулықты жаны сүйеді, таныстарымен қарым-қатынас жасағанда ешбір қиналмайды;
суретте көк түс басым болса, өз-өзіне сенімсіз, енжар;
сирень (көкшіл) түсін қолданса, белгісіз нәрсенің алдында қорқады;
сары және қызғылт-сары – айналасындағылармен және өзімен байланысы үйлесімді, мұндай түсті өмірге құштар бала таңдайды;
суретті ірі етіп салса, өз-өзіне сенімді, ашық; өте майда болса – қорғансыздықтың белгісі, ешкімнің көзіне түспеуге тырысады;
суретте дөңгеленген бөліктер болса, мінезі ашық; үшкір бөліктер (тікенектер) – бәрін өзіне дұшпан санайды, айналасына аса сақтықпен қарайды;
ашық, қызыл ауыз және өткір тістер – бала айналасындағылардан қауіп күтетіндіктен, өзін жайсыз сезінеді;
егер жануардың қанаты болса, кез келген уақытта кез келген дұшпанға өзін ұстатпайтындай дайындықта екенін көрсетеді, қауіпсіз қашықтыққа шегіне алады;
ұзын аяқтар – тұрақтылықтың, кішкентай аяқтар – қорғансыздықтың белгісі.
Суретті не сомдаған фигураны талдай отырып, не себепті осы түстер мен бөліктерді таңдағанын сұраңыз. Әңгімеге тартқанда бойындағы үрейінің, мазасыздығының себебін анық білуге болады.
Таныс ертегілерді сізге әңгімелеп беруге баланың құмарлығын оятыңыз, кезек-кезек әңгімелеуге тырысып көріңіз: біреуі бастасын, екіншісі жалғастырсын, үшіншісі аяқтасын. Таныс кейіпкерлерді қатыстырып, жаңа ертегі құрастырып көріңіз.