Т†лен …бдiк?Лы парасат майданы таЎдамалы Алматы «Раритет» 2012

– 53 –
¦шiншiден, осы кездесу жалпы не Ґшiн јажет болды?
ДҐниетанымдыј жекпе-жекке тiкелей јатысы бар ма? Кiм
бiледi... Жекпе-жектiЎ психологиялыј жаЈы таЈы бар.
БґЈан дейiн ойын ережесiн ол жасап, мен соЈан мойын-
сынумен келдiм. Хат жазысу, хатты д„лiздегi ҐстелдiЎ ас-
тына јалдыру, менiЎ рухани „лемiме т„ртiп орнатпај бол-
Јан „рекеттер, †зi туралы кҐнi-тҐнi ойлатып, тҐсiме кiрiп,
маза бермеу, жанымды жарајаттап, јорлануЈа м„жбҐр
ету – осыныЎ б„рi соныЎ бастамасы. Ендеше менiЎ де бас
к†терiп, †з шарттарымды ґсынып, оныЎ сол шарттарды
орындауына амал табуым керек јой...
СаЈат 12 шамасында д„рiгер јабылдады. ЕштеЎе ай-
тып та, сґрап та жарытпайтын оЈан мен де ештеЎе айтјан
жојпын. Екеуiмiз Ґнсiз отырмыз. …лден уајытта:
– К†Ўiл кҐйiЎiз јалай? – дедi, жол-ж†некей «сала-
матсыз ба» дегендей бiр Ґнмен. Турасы, «саламатсыз ба» –
адамЈа јойылатын аныј сґрај: «амансыз ба, денiЎiз сау
ма» деген ґЈымды бiлдiредi. Бiрај осы с†здiЎ „шейiн
р„сiмге айналып кеткенi соншалыј, оЈан ешкiм «и„, са-
ламатпын» деп жауап берiп жатпайды, керiсiнше, екiншi
жај та «саламатсыз ба» деп керi сґрај јойып, оЈан жауап
та кҐтпестен, †тiп кете бередi. Ѕысјасы, д„рiгердiЎ „лгi
сґраЈы осыЈан ґјсас бiрдеЎе болЈаннан кейiн, мен де
жауап берген жојпын.
Бiраз отырЈаннан кейiн ол маЈан:
– Барып дем алыЎыз, – дедi.
Мен шыЈып кеттiм. ПалатаЈа келiп, бейтаныс јґрбым-
ныЎ хаттарын асыјпай јайта бiр ојып шыјтым.
Ойлап отырсам, оныЎ алЈашјы хатын алЈаннан бергi
арада тґтас бiр Јґмыр †ткен секiлдi. ‡з бойымнан „лдебiр
†згерiстердi байјаймын. …рине, мен †з мґратымнан еш-
јашан да бас тартјан емеспiн. Тек iзгiлiкке јарсы кҐштiЎ
тамыры мен шамалаЈаннан „лдејайда тереЎ болар деп
ойламаЈан екенмiн.
Рухани „лемде екi баЈыт бар: бiрi – пенделiк мҐдде,
екiншiсi – биiк парасат пен iзгiлiк јґдiретi.
Пенделiк мҐдде, негiзiнен, тобырЈа жајын, ал биiк
парасат – сирек тґлЈалардыЎ еншiсi. Бiз јазiр пенделiктi
јоЈамдыј д„режеде ашыј насихаттауЈа кiрiстiк, тобыр-
дан жеЎiлгенге ґјсаймыз.

– 54 –
Пенделiк мҐдденiЎ iшкi мазмґны негiзiнен †мiрдiЎ
л„ззатына, рајат-јызыЈына негiзделген. Л„ззат – шарап
секiлдi. ЖоЈары сапалы жґпар иiстi, д„мдi шарапты
к†пшiлiк баЈалайды; оны iшкенде к†ЎiлiЎ к†терiлiп, жа-
ныЎа „лдебiр шуајты нґр јґйылЈандай болады. Бiр-ај
рет берiлетiн јысја Јґмырда бґдан артыј не керек деп
ойлауЈа болатын секiлдi. Бiрај д„мдi шараптыЎ јатерi де
аз емес. Шарапја јґныЈып, ајыр аяЈында азЈындыјја
ґшырау – †мiрде еЎ к†п кездесетiн ојиЈалардыЎ бiрi. Т„ттi
†мiрге тым елiгу, †зiЎдi шектемеу, Ґнемi мейiрiЎ јанЈан-
ша iшуге тырысу, тҐптiЎ тҐбiнде рухани маскҐнемдiкке,
адамгершiлiк азЈындыјја „келерi с†зсiз. ЖолдаЈыныЎ
б„рiн жайпап, †лген-тiрiлгенiне јарамай, байлыјја ґмты-
лу, †лiктердiЎ Ґстiмен жҐрiп, билiкке ґмтылу, ар-ґятты
белге байлап, зинајорлыјја ґмтылу, «жґмыртја пiсiрiп
алу Ґшiн к†ршiнiЎ Ґйiн †ртеу» таЈы сол сияјты асјын-
Јан пенделiк †зiмшiлдiктер азЈындыјтан басја тҐк те емес.
Осы јатердi жґрттыЎ к†бi сезгiлерi келмейдi. ОЈан јарсы
кҐреспек тҐгiлi, кҐресу туралы ниет жој. Ѕатерлi жау-
дыЎ аты аталып, тҐсi тҐстелмеген.
Адами ынсапты аяјја таптап, тамај пен ґйјыда да,
н„псi мен јызЈанышта да, †гiз јара кҐшi бар †зiмшiлдiкте
де ат басын тежеп к†рмеген јанаЈатсыз есiрiк †мiр. И„,
есiрiк †мiр! Басјаша айту мҐмкiн емес.
МенiЎ бейтаныс јґрбым мен кҐткен межелердiЎ
б„рiнен де асып тҐстi. Iзгiлiкке сенбеушiлiк, ол Ґшiн
кҐреспеушiлiк, немјґрайлылыј – бґл жајсылыјја јарсы
кҐштiЎ жеЎiлдеу тҐрi; онымен жан јысылЈанда тiл табы-
суЈа да болады. Зґлымдыјја јолдау к†рсету, онымен
сыбайлас болу – бґл жауластыјтыЎ „лгiден г†рi ауырлау
тҐрi; онымен тiл табысу жојтыЎ јасы. Ал бейтаныстыЎ
ґстап отырЈан баЈыты – зґлымдыјты јолдап јана јой-
май, оны д„рiптеу, мґратја айналдыру. Бґдан Ґлкен јатер
болуы мҐмкiн емес.
Зґлымдыјты, †лiмдi, јара тҐнектi мадајтап жырЈа
јосјан Бодлердi ојып жатырмын деп тамсанады. «Адам
†мiрi БодлердiЎ бiр жолына да тґрмайды» деген с†зге, јай
данышпан айтса да, келiсу мҐмкiн емес. Алайда †з басым
Бодлер туралы „ртҐрлi пiкiрлердi кездестiрсем де,
†леЎдерiн ојымаЈан секiлдiмiн.

– 55 –
Бесiн кезiнде сыртја шыЈып бара жатып кiтапханаЈа сој-
тым. Кiтап с†релерi тґрЈан ґзынша б†лменiЎ терезелерi кҐн
жајја јараЈан, iшi јапырыј. Бояу мен лактыЎ иiсi мґрынЈа
келедi. Б„лкiм, к†ршi б†лмелердiЎ бiрiнде ж†ндеу жґмыста-
ры жҐрiп жатыр. Кiтапханашы адамЈа јарамай с†йлейтiн,
„лгiнде Јана бiреумен ґрсысып јалЈандай тырсиып, кiсi-
киiктенiп отырЈан к„рiс „йел екен. ЖґрттыЎ јойЈан сґрај-
тарына јысја Јана, „лдебiр наразылау Ґнмен жауап бередi.
Мен Ґстел Ґстiндегi газеттердi ојымай, суреттерiне Јана
јарап аударыстырып отырмын. Не жазатыны белгiлi:
мемлекеттiЎ гҐлденуi, „р салада јол жеткен табыстар,
болмашы проблемалар, шетелдiк хабарлар т.с.с. Адам
жанын тҐршiктiретiн ґятсыз ојиЈалардыЎ ајпаратынан
Јана јорјамын. ‡йткенi одан кейiн ґзај уајыт жиiркенiш
сезiмiнен арыла алмай жҐресiЎ.
…лден соЎ:
– Сiздерде БодлердiЎ †леЎдер жинаЈы бар ма? – дедiм
басымды к†терiп.
Кiтапханашы †зiнiЎ iшкi механизмiн iске јосјан ро-
ботша бiр с„т Ґнсiз тґрды да:
– Бар, бiрај јолда, – дедi маЈан јарамай, †з жґмысы-
мен шґЈылданып отырып. Содан кейiн „лдебiр карточка-
ларды аударыстырды да:
– Тапсыратын уајыты †тiп кетiптi, – дедi †зiмен-†зi
с†йлескен адамдай. – Кiтап 10 палатада.
Мен селк ете јалдым:
– Нешiншi? – дедiм кекештенiп.
– Оныншы, – дедi ол маЈан таЎырјай јарап.
…лдебiр Ґрейден демiм тарылып, тґншыјјандай бол-
дым.
– Ѕалайша? – дедiм бiр заманда ештеЎеге тҐсiне ал-
май. – 10 палата – менiЎ палатам Јой. Мен ондай кiтапты
алЈан да, к†рген де емеспiн.
– Мiне, – дедi кiтапханашы карточканы к†рсетiп †кпе-
легендей бiр Ґнмен. – К†рiЎiз, сенбесеЎiз.
Мен орнымнан тҐрып, кiтапханашыныЎ јасына барып,
карточкаЈа ҐЎiлетiн секiлдiмiн. Бiрај тҐк к†рмеймiн.
«МҐмкiн емес! МҐмкiн емес!» – дей беремiн бейберекет
кҐбiрлеп. ¦лкен бiр јатердi сезiп тґрмын. Бiрај оныЎ не
екенiн айыруЈа шамам жетпейдi.

– 56 –
– Сiзге не болды? – деген Ґрейлi дауысты естiдiм. –
Бiр жерiЎiз ауырып тґр ма? Ѕазiр... д„рiгер шајыртайыј.
ОтырыЎыз... отырыЎыз, јозЈалмаЎыз...
«Неге јозЈалмауым керек? – деймiн iштей таЎ јалып. –
ЅозЈалса, не болады?»
Т†Ўiрегiме адамдар жиналЈанын сеземiн. …лден уајытта
медбике келдi. «БасыЎыз айнала ма? ЖҐрегiЎiз шанша
ма?» деген секiлдi сґрајтарды естимiн. Б„рiне «жој» деп
жауап берудемiн. Ал шындыЈында јандай кҐйде тґрЈа-
нымды †зiм бiлмеймiн.
Медбике менi жетелеп палатама алып келiп, т†сегiме
жатјызды. Одан кейiн кезекшi д„рiгер келдi. Менен не
болЈанын сґрады. Ѕайта-јайта кекештенiп, тґтыЈып,
ауа жетпей демiгiп, болЈан ојиЈаны шатастырумен бол-
дым.
– Мен ол кiтапты алЈан емеспiн, – деймiн ентiгiп. Сен-
бей јоя ма деп јорјып, – Тiптi к†рген кiтабым емес, –
деймiн кiтапты алмаЈанымды д„лелдесем, б„рi орнына
келетiндей.
Д„рiгер менiЎ жаЈдайымды тҐсiнген секiлдi. Медбике-
ге „лдебiр тапсырмалар берiп кетiп јалды.
Д„рi iшiп, с„л-п„л тыныЈып, есiмдi жиЈандай болсам
да, бiр дiрiл бойымнан кетпей јойды. Тек кешкi астан
кейiн укол алып, iле ес-тҐстен айырылЈандай, тҐк
сезбейтiн тереЎ ґйјыЈа кеттiм.
17

жүктеу/скачать 1,3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: