Ерітіндіде бөгде иондардың болуының әсері

Ерітіндіде бөгде иондардың болуының әсері

• ә) Тұнбамен аттас (біртекті) ионы жоқ бөгде тұздар нашар еритін электролит ерітіндісінің ерігіштігін артыруын «тұздық эффект» дейді.
• Қосатын электролит ерітіндісінің концентрациясы, яғни ерітіндінің иондық күші жоғарылаған сайын тұнбаның ерігіштігі артады.
• ерітіндідегі иондардың жалпы саны артады да барлық иондардың арасындағы электростатикалық тартылыс (әрекеттесу) күші артып, ерітіндінің иондық күші өседі.

Комплексті қосылыстың әсері

• б) Егер ерітіндіге комплекс түзуші реагент енгізсе, тұнба еруі мүмкін. Қоспаның кестесі керек

Мұнда үш жағдай болуы мүмкін:

• 1) егер комплекс түзу реакциясының тепе-теңдік константасы К >1 болса, тұнба ериді;
• 2) егер 10-4 < К < 1 болса, тұнба комплекс түзуші реагенттің артық мөлшерінде ериді;
• 3) ал егер К < 10-4 болса, тұнба ерімейді.

Тұнба ерігіштігі. Қорытынды

• температура артқан сайын көпшілік тұнбалардың ерігіштігі артады.
• иондық күш ерігіштікті арттырады, бұл құбылыс «тұздық эффект» деп аталады.
• аттас ион ерігіштікті кемітеді, себебі гетерогенді тепе-теңдік тұнба түзілу бағытында ығысады.
• егер, тұнба құрамында қышқылдық қасиеті бар катион немесе негіздік қасиеті бар анион болса, мұндай тұнбалардың ерігіштігі рН шамасына тәуелді. Құрамында қышқылдық катионы бар тұнба ерігіштігі рН кеміген сайын кемиді. Ал негіздік анионы бар тұнбалардың ерігіштігі рН кеміген сайын артады.
• егер ерітіндіге комплекс түзуші реагент енгізсе, тұнба еруі мүмкін.

Ерігіштік және ерігіштік көбейтіндісі

• Pb2+ + SO42- → PbSO4↓
• Pb2+ + CrO42- →PbCrO4↓
• Осы реакциялардың қайсысы бірінші жүреді?
• ЕК ережесі бойынша, өте аз еритін қосылыс түзетін реакция 1 жүреді, сол кезде Pb2+ ионының аз концентрациясымен ЕК-не жетеді.
• ЕК бойынша қорғасын сульфатының және қорғасын хроматының тұнбаларын түзетін Pb2+ ионының концентрациясын есептеп шығаруға болады:
• ЕКPbSO4 = [Pb2+] [SO42-] = 1,6 ∙ 10-8
• EKPbCrO4 = [Pb2+] [CrO42-] = 1,8 ∙ 10-14
• 1-ші қорғасын хроматы түзіледі, себебі сульфатқа қарағанда хроматтың ЕК-сіне бұрын жетеді.

Ерігіштік және ерігіштік көбейтіндісі

• Өте аз мөлшерінде қосылысты тұнбаға жалпы реагентпен бөлшектеп түсіру керек. 1-ші қиын еритін қосылыс түседі, себебі тұнбаға түсіргіш реагенттің аз шамасында-ақ оның ЕК-нің шамасына жетеді, содан соң барып басқалары тұнбаға түседі.
• Мысалы 3 топ катиондары үшін қышқылдық-сілтілік жүйе бойынша
• 1-ші ВаSO4, 2 - SrSO4, 3 – CaSO4 .
• Себебі ЕКВаSO4 ∠ ЕКSrSO4 ∠ЕКCaSO4