Топонимиканың геоэкологиялық негіздері оқу цүралы • а тынп : т с ь са/ч ь, I павлодар, 2008 (,ж) с$5, У

14. Керимбаев Е.А. Казахская ономастика в этнокультурном, 
номинативном  и  функциональном  аспектах.  —
 Алматы,  1995.  —
С-  248-
15.  Конкашпаев  Г.К.  Казахские  народные  географические 
термины //  Изв.  АН Каз.  ССР.  Серия  географическая.  — Алма- 
Ата,  1951. -  Вып. 3 . 1 С. 3-47.
16.  Қойшыбаев  Е.  Қазақстанның  жер-су  аттары  сөздігі.  -
Алматы,  1985. -  256 б. 
' ;
17. Мурзаев Э.М.  Очерки топонимики. і  М.,  1974. -  382 с.
18. Мурзаев Э.Н.  Словарь народных географических терми- 
нов. -  М.: Мысль,  1984. -  653 с.
19.  Отчет  о  разработке  Комплексной  экологической  про- 
граммы Павлодарской области. -  Алматы, 2004. -  112 с.
20.  РастиТельный  покров  Казахстана.  —
  Алма-Ата:  Наука, 
АН Каз. ССР,  1966. -  Т.  1. -  592 с.
21.  Сапаров  Қ.Т.  Павлодар  облысы  топонимдерінің  қалып- 
тасуының  геоэкологиялық  астарлары.  География  ғылымдары-
ның  кандидаты  дәрежесін  алу  үшін  дайындаған  дисертация- 
Сы.  -  Алматы, 2004. -  206 б.
22.  Сапаров  Қ.Т.  жэне  т.б.  Павлодар  облысы  топонимиясы: 
Лебяжі  ауданы.  -   Павлодар:  С.  Торайғыров  атындағы  ПМУ,
2005.-  148 6. 
^ ' ^ ^ З
г
 
3
23.  Сатимбеков Р.С.  Топонимические свидетельства измене- 
ния ареалов некоторых млекопитающих Казахстана // Известия 
АНСССР. і  Алматы: Серия географическая,  1981. -  № 3. -  С. 79-84.
24.  Система ведения сельского хозяйства Павлодарской об- 
ласти. -  Ііавлодар: ТОО НПФ «ЭКО», 2003. -  С. 320.
25.  Суперанская А.В.  Что такое  топонимика? -  М.  :  Наука,
1984.-182 с. 
/3 . 
> 
I
26.  Царегородцева А.Г.  Пойменные ландшафты Павлодарс- 
кого Прииртышья: учебное пособие. -  Павлодар, 2003. -  74 с.
27.  Чигаркин  А.В.  Геоэкология  и  охрана  природы  Казахс- 
тана:  Учебное пособие. —
 Алматы:  Қазақ Ұлттық университеті,
2003.-338 с. 
.3
128

28. 
Чигаркин А.В.  Основные  проблемы ландшафтоведения 
и  охраны  природы  Казахстана:  учебное  пособие.  -  Алма-Ата:
изд. КазГУ,  1974. -  135 с.
Қосымша
1. Атлас Казахской ССР. -  М.  : ГУГК,  1982. -  Т.  1. -  82 с.
2. Балясный В.Н., Салимов Б.А. Новые технологии Лесовос- 
становления в Ленточных борах Каззахстана // Вестник. сельско- 
хозяйственной науки Казахстана,  1991. -  № 7. -  С. 43-46. -  №5.
3. Бромлей Ю.В. Этнос и этнография. -  М.,  1973. -  142 с.
4.  Валиханов  Ч.Ч.  Собрание  сочинений.  в  5  т.  -  Алма-Ата: 
Киргизское родословие,  1961 -  1972. -  Т  1. -  С. 203-219.
5. Гайдученко Л.Л. Позвоночные, полеоландшафты и палео-
климаты  неогена  Павлодарского  Прииртышья:  автореф.  канд. 
геолого-мин. наук. -  Новосибирск,  1986. -  17 с.
6.  Геоэкология  Павлодарской  области.  -   Павлодар:  ПГУ 
им.  С. Торайгырова, 2003. — 72 с.
7.  Гмелин  С.Г.  Путешествие  по  России  для  исследования 
трех царств естества. -  СПб.,  1771. -  С. 5.
8.  Горшков  С.П.  Геоэкология -  новый уровень  междйсцип- 
линарной интеграции // Вестник Моск.  Ун-та.  Серия  5.  Геогра-
фия,  1997.-№  3, С. 8-11.
9.  Гудочкин  М.В.,  Чабан  Л.С.  Леса  Казахстана.  -  Алматы,
1995. -  240 с.
10. Гумилев Л.Н. Древняя Русь и Великая степь. -  М.: Мысль,
1989. -  764 с.
11.  Достайулы  Ж.Д.  Жалпы  гидрология.  -   Алматы;  Білім,
1996. -  256 б.
12.  Иртыш -  гидрографическо-навигационный  очерк /сост.
Чернышов М.С. -  СПб.,  1887. -  С.  1-126.
12. Қашғари М. Түрік тілініц сөздігі (Диуани лүғат ит-түрк).
3  томдық  шығармалар  жинағы  (ауд.  А.  Егеубай).  -   Алматы:
ХАНТ,  1997.1 1353 б.
129

13. Кумеков Б.Е. Государство кимаков ІХ-ХІ вв. по арабским 
источникам. -  Алма-ата,  1972. -  155 с.
14. Левшин А.И. Описание киргиз-казачъих или киргиз-кай- 
сацких  орд  и  степей  /под  общ.  ред.  Академика  М.К.  Козыбае-
ва.  -Алматы: «Санат»,  1996. -  С. 656. 
• 
Щ
15. Материалы по Киргизскому землепользованию,  собран- 
ные  и  разработанные  экспедицией  по  исследованию  степных 
областей.  Семипалатинская область.  Павлодарская уезд.  -  Во- 
ронеж,  1903. -  Т. 4. -  386 с.
16. Мухамеджанов С.М., и др. Поздний Кайнозой Казахстан- 
ского Прииртышья. -  Алма-Ата,  1973. -  132 с.
я   &
17.  Омаров  Т.,  Филонец  П.  Қазақстан  көлдері.  -   Алматы: 
Қазақстан,  1987. -  144 б.
18.  Паллас  П.С.  Путешествие  по  разным  провинциям  рос- 
сийской империи. Ч. 2. Кн. 3. -  СПб.,  1786.
19.  Сапаров  Қ.Т.  Павлодар  облысындагы  озен-кол  атаула- 
рьшың топонимияда көрініс табуы. Химия: наука, образование, 
промышленность.  Возможности и перспективы развития // Ма- 
териалы межд. научно-прак. конф. -  Павлодар, 2001.  -  С. 360-363.
20. Топографическая карта. Каз. ССР. Павлодарская область.
М-б  1:100000. -  М.: ГУГК, МГОН, СССР,  1962. -   1991.
21.  Формозов А.Н.  Проблемы экологии и географии живот- 
ных. -  М.: Наука,  1981. -  С.  185-206.
130

Қосымша А 
(міндетті)
Тестік тапсырмалар
Лебяжі ауданы Павлодар облысының қай бөлігінде орна-
$$$1
ласқан?
A) солтүстік-шығыс
B) шығыс
C) оңтүстік-батыс 
Б) оңтүстік
Е) оңтүстік-шығыс
$$$2
Лебяжі ауданының аумағын алып жатыр:
A) Ертіс маңы жазығы
B) Таспалы қарағай орманы
C) Қүлынды жазығы, Ертіс маңы жазығы 
Ә) Бараба жазъпы
Е) аталғанның барлығы
$$$3
Ауданның ең төмен жатқан абсолюттік нүктесі
A) 220 м
B)  102 м
C)  107 м
Ц 
115 м
Е)  124 м 
$$$4
Ертіс өзені маңы қандай жыныстардан қалыптасқан
A) ежелгі қүмтөбелер
B) үштік дэуірдің шөгінді жыныстары
131

С) неогендік саздақтармен 
©| тек ғана қүм, сазбен 
Е) дұрыс жауабы жоқ
$$$5
Лебяжі ауданының аумағын  анықтаңыздар?
A) 8,1  мың км2
B) 6,7 мың км2
C)  10,2 мың км2 
'
Б) 5,5 мың км2
Е) 6,1  мың км2
$$$ 6
Лебяжі тобына жататын көлдер топтамасы:
A) Маралды, Сейтен, Коряков
B) Борлы, Светлица, Тұз
C) Тобылжан 
. 
.
ЛЗ*"
Б) Айдарша, Ямыш, Малыбай, Қазы 
Е) Үлкен жэне Кіші Қалқаман
$$$7
Жауын-шашынның аудан бойынша түсімі:
A) 350-400 мм
B) 250-300 мм
C) 220 мм
Б) 270 мм 
; > 
’Ч 
/
Е) 350 мм
$$$ 8
Аумақтағы  82  көлдің  физикалык-химиялык  қасиетін 
анықтаныздар?
A) сульфатты
B) х лор лы 
; 
}
C) түшы 
.
П) сульфатты, хлорлы, түшы
Е) тек ащы-түзды
132

$$$9
Өсімдік түрлерінің  қайсысы басымырақ келеді?
A) дэрілік шөптер
B) бұталы өсімдіктер
C)ормандар
Ә) жемісті ағапггар 
Е) қүрғақ селеулі, бетегелі
$$$ 10
Реликті таспалы  Қарағай  ормандары  қай  эрада  қалып- 
тасқан?
A) Кайназой
B) төрттік кезең
C) Мезозой 
Ц) Неогенде 
Е) Палеозойда
$$$ 11
Мүз басу аумақтың қай бөлігін қамтыган деуге болады?
A) Ертіс өзені жағасы
B) Қүлынды жазығы
C) Ертіс жағалауьгадағы көлдер маңын 
Ц) тек көлдер маңында
Е) аумақтьш солтүстік болігінде
$$$ 12
Таспалы қарағай  ормандары  (реликт)  тағы да  қай 
мем- 
лекеттік аумағыпда кездеседі?
A) Швеция
B) Финляндия
C) Украина
0 ) АҚШ
Е) Канада
133

$$$ 13 
V  - .
Орта плиоцен жануарлары:
A) динозаврлар
B) марал, құлан
C) ақ бөкен, қарақұйрық 
Б) қолтырауындар
Е) оңтүстік піл, оверн мастандонты, қарақұйрық
$$$ 14 
-  ,
Плейстоцен  мен  голоценде  Қүлынды  жазығында  өмір 
сүрген жануарлар дүниесі:
A) қарақүйрық, жайран
B) қүлан, марал
C) бауырымен жорғалаушылар 
Ц) керіктер, алып бүғы
Е) жыртқыш аңдар
$$$15
«Ертіс адамы» атты археологиялық үлгі қай дәуірге жа- 
тады?
A) мезолит 
. 
. .. 
,  2.
B) қола дэуірі
C) палеолит
О) темір ғасыры 
Е) белгісіз
$$$16
Ертістің-Аққулы  өңірінің  кейбір  атаулары  жөнінде 
мәліметтерді алуға болды?
A) «Орынбор топографиясы»
B) М.С. Черньппевтың картасынан
C) М. Кашгаридің еңбектері 
Ә) «Сібірдің Сызба кітабы»
Е) Ф.Н. Щербина еңбектері
134

Құлынды,  Бараба  жазықтарының  IX  ғасырдағы  кли- 
матыи  әртүрлі  тарихи  оқиғалар  мен  мәліметтер  арқылы
дәлелдеді:
A) М. Кашгари
B) Ш. Уәлиханов
C) А.И. Левпшн 
Б) М. Шорманов 
Е) Л.Н. Гумилев
$$$ 18
Синолог  Палладийдің  (XIII  ғас.)  картасында  бейнелен- 
ген тоионим атауы:
A) Қарақала
B) Түзқала
C) Ямыш (Жэміш)
О) Лебяжі (Қиық)
Е) Қүлынды жазығы
$$$ 19
Г.Н. Потанин дүниеге келген елді мекен атауы:
A) Лебяжі
B) Қарақала
C) Ямышево 
Ц) Павлодар 
Е) Подстепка
$$$ 20
Ертіс өзенінін қимақ дәуірі кезеңіндегі атауы
A) Гамаш
B) Эрчис
C) Ертүшір 
О) Үлүғ Кем 
Е) Кимек
$$$17
135

$$$ 21
1745-1774  жж.  аралығында  Ямыш  көлінен  қанша  тонна 
тұз өндірілген?
A) 5500 т 
І т ь т - Щ
B) 5499 т 
; 
'  :  :
C)  11082 т 
шіш
; ;  У і (0 
О)  10525 т 
, ' А О
Е) 20000 т 
- о:;в.^,аШ  М 
■ .   4
$$$22 
■
П.С. Паллас Бараба, Қүлынды далаларында (Ертіс маны) 
қандай жануарларды кезіктірген?
A) жолбарыс, аю
B) құндыз, суыр
C) құлан, марал, қабан 
Б) дала шошқалары
Е) қамыс мысықтары, қорқау қасқырлар
$$$23
Плейстоцен  дәуірінің  климаты  коп  жағдайда  қандай 
табиғат зонасына ұқсас болған?
A)тропиктік 
"
B) орманды далалар
C) аралас ормандар 
Б) саваннаға
Е) ылғалды ормандар
$$$24
Орта Ертіс оніріндегі қимақ этнонимі жоніндегі мәліметтер 
қай саяхатшылар мен ғалымдардың еңбектерінде кездеседі?
A) Ш. Уэлиханов
B) Асан қайғы
C) М. Кашгари, әл-Фараби 
Ц) әл-Идриси, Гардизи
Е) Орыс жылнамаларында
136

$$$ 25
Лебяжі кемежайы қай жылы салынды?
A) 1725 
ж.
B)  1744 ж.
C)  1717 ж.
Ц)
 1715 ж.
Е)  1750 ж.
$$$ 26
Масштабы 1:100000 топокарта негізінде Аққулы (Қиык) 
өңірінде қанша топонимдер анықталды?
A) 450
B) 370
C) 500
В)620 
Е)  100
$$$ 27
Қазақстанда көшпелі және жартылай көшпелі мал шаруа- 
шылығынып калыптасуына әсер етті
A) өзен-көлдер
B) климат жагдайлары
C) жер бедерінің ерекшеліктері 
Б) табиғат жағдайлары
Е) барльны
$$$ 28
Пайдалы қазбаларды бейнелейтін топонимдер:
A) ащы, ашылауыт
B) борлы, жосалы, түзды
C) сорлар, қақ
Ш орографиялық 
Е) гидронимдер
137

$$$ 29 
‘  >
«Қиық»  ойконимі  туралы  деректер  қай  жазушының 
еңбектерінде сақталған?
A) В. Иванов
B) А. Шамкенов
C) С. Мұқанов 
Б) Қ. Исабаев 
Е) М. Ауезов
$$$30
Түркі монғол тілдерінде жиі кездесетін «оба» терминінің 
мағынасы
A) шекара сызығы
B) қорған
C) көне мазарлар 
Ц) шұнқыр
Е) табиғатқа табыну (қасиетті ұғым)
$$$ 31 
>.
Метафоралық термнндердің жиі кездесуі неліктен?
A) қоршаған орта ерекшеліктері
B) орографиялық нысандарға байланысты
C) гидронимдер жиі кездеседі
Ц) адам, жануарлардың дене мүшелерін қоршаған орта ерек- 
шеліктеріне теңеу арқылы
Е) тек жайылымдық терминдерде
$$$ 32
«уідоа»терминікейбір түркі-монғол тобына жататын кей- 
бір халықтарда қандай үғымды білдіреді?
A) оңтүстік, шығыс
B) солтүстік, батыс 
'
C) оңтүстік
Ц) солтүстік-шығыс
Е) тек шығыс бағытты қалыитастырады
138

$$$ 33
Топонимдерді  табиғат  жағдайларында  бейнелейтін  не- 
гізгі нысандар
A) макротопоним
B) микротопонимдер
C) жайылымдық 
Ц) метафоралық
Е) орографиялық жэне гидрографиялық
$$$ 34
Кейде  орографиялық  немесе  гидрографиялық  формада 
айтылатын терминдер
A) ащы, шағыл
B) жар, жарық
C) сай, арна 
Ц) соны, өткел 
Е) қоңыр, қара
$$$ 35
Топонимиялық зерттеулердің маңыздылығы неде?
A) табиғат жагдайларын сипаттайды
B) археологиялық мэліметтерді нақтылайды
C) палеоландшафттар туралы ақпарлар алуга болады 
О) тарихи-мэдени байланыстарды бейнелейді
Е) барлығы
$$$ 36
Картографиялық әдіс (ГАЖ) неліктен топонимдерді зерт- 
теуде жиі қолданылады:
A) топонимдерді жинақтау, қорғау үшін
B) тарихи-деректерді сұрыптау негізінде
C)  топонимдердің  таралу  ареалдарын  жіктеу,  орналасуын 
анықтау
О) табиғат жағдайларының бейнелену дэрежесін сипаттау 
Е) этимологиясын анықтау үшін
139

$$$ 37
Аққу (Қиық) өңірінде неліктен оронимдер аз кездеседі
A) жазықты өңір болғандықтан
B) өзен-көлдердің жиі орналасуы
C) төбелі-жондарға байланысты 
Б) жайылымдардың көптігі
Е) аумақты тек ормандар алып жатқандықтан
$$$ 38
Микрогидроиимдерге жатады:
A) бұлақтар, құдықтар
B) өзендер жүйесі
C) көлдер, батпақтар
О) теңіздер мен мүхиттар 
Е) барлығы
$$$ 39
Геожүйенің негізгі қасиеттері:
A) қүрылымы
B) дамуы, эволюциясы
C) өзгермелігі
О) қалпына келу процесі 
Е) дүрыс жауабы жоқ
$$$ 40
Ландшафт түзуші факторлар:
A) сыртқы процесстер
B) энергетикалық күштер
C) ішкі процестер (жанартау, тектоникалық)
О) атмосфера циркуляциясы
Е) аталғанның барлығы
$$$41
Ландшафт  шегіндегі  фацияларды  жүйелеуде  олардың 
дииамикалық принциптері үғымын дамытты:
А) В.Б. Сочава, А.А. Краулис
140

B) Р.И. Аболин, Ф.Н. Мильков
C) Л.С. Берг, В.И. Вернадский
Е)) Н.А. Солнцев, Н.Ф. Глазовская 
Е) А.А. Григорьев, А.Г. Исаченко
$$$42
Анемоним ненің атауы:
V
A) егістік атауы
B) аспан элемі
C) жол атаулары
І2) орман, тоғай атаулары 
Е) табиғи зілзала атауы
$$$43
Зооним түрлері:
A)киноним
B) орнитоним
C)гиппоним
Ә) фелисоним 
Е) аталғанның барлығы
$$$ 44
Космонимдер мен астронимдер нені зерттейді?
A) ғарыш кеңістігі жэне аспан денелерін
B) Венерадағы нысан атауы
C) аралдар жиынтығын
Ц) аймен планета атаулары 
Е) Марстағы жер бедері атаулары
$$$45
Өзен  атауларында жиі кездесетін индикатор-терминдер:
A) еспе ирек, озен
B) айрық, түз, қамыс
C) ауыз, аяқ, бас 
Ц) сай, жар, мойнақ
Е) қайнар, жылға, қүдық
141

$$$46
 
;
Оронимдерде жиі кездесетін лексемалар:
A) ақ, сары 
I
B) қара, қоныр 
*  .
C) көк, жасыл 
и  . 
.■<
 I  
, 
Б) ақ, қара 
,
Е) жасыл, қызғылт
$$$47
Лебяжі  ауданындағы  барлы қ  көлдің  қаншасы  кол  тер- 
мині негізінде қалыптасқан?
A)  15
B)  11 
4 
'
C) 25 
Ш
Щ
Ж
Б )14 
Е) 30 
$$$ 
48
Ф. Щ ербинаның зерттеулерінде Павлодар уезінде қанш а 
микрогидронимдер анықталған?
A) 245 бұлақ, 350 құдық
B) 250 бұлақ, 220 құдық
C) 230 бұлақ, 230 құдық 
Ц) 500 бұлақ, 300 құдық 
Е) 248 бұлақ, 336 құдық
$$$49
Табиги жолмен қалы птасқан микрогидронимдер:
A) апан, қауға
B) шьгаырау
C) құдық, көз 
Ц) бұлақ, жылға 
Е) тоған, батпақ
142

$$$ 50
Құдық, апан, қауға т.б. микрогидронимдер арқылы кан- 
дай ақпарлар алуға болады?
A) көшпенділер жөнінде
B) судың қасиеті
C) тарихи-ақпарлар 
Щ табиғи су көздері
Е) жайылымдар туралы
$$$ 51
Павлодар уезіяде қанша болыс болған?
A) 20
B)  18
C) 22 
Б) 15 
Е) 16
$$$52
Малыбай, Сейтен, Тереңкөл болыстары бұрын қай уезге 
қараған?
A) Павлодар
B) Қарқаралы
C) Семей 
П) Зайсан 
Е) Атбасар
$$$ 53
Қазақ терминдері басқа да түркі халықтарының геогра- 
фиялық  терминологиясының  қүрамында  қай  ғылымның 
еңбектерінде талқыланды?
A) В.А. Казакевич
B) В.Н. Попова
C) А.Н. Кононов 
Ц) Е. Койшыбаев 
Е) ЭМ. Мурзаев
143

$$$ 54
Қазақ халқы  жер-су  атауларын  қандай  қағида негізінде 
ажырата білген? 
; , 
ь
A) таулардың биіктігі
B) өзен-көлдердің тереңдігі
C) жайылымдардың кеңдігі
Э) номинация принципі
Е) жер бедерінің ерекшелігі
$$$ 55
«Реликт» ағаштарға жатады:
A) қарағай, шырша
B) арша, бұталар
C) қайын-көктерек 
Б) тоғайлар
Е) қарағай, қаңдықараағаш 
$$$ 56
Көшпелі қазақ рулары  көшу маршруттарының ұзакты- 
ғына байланысты қандай жайылымдарды пайдаланған?
A) күзгі және қысқы
B) көктемгі
C) көктемгі жэне жазғы 
Ц) жазғы жэне қысқы 
Е) көктемгі жэне күзгі
$$$ 57
Жайылым мен өрістерді жиі ауыстыру нені дәлелдейді?
A) көшу ерекшеліктерін
B) экологияльщ сипат негізін
C) төрт түлік малды бірге бағу 
Ц) малға шөп жетпегендігін
Е) төрт түліктің жүтқа үшырамауын
144

$$$ 58
Этноним,  генонимдерді  зерттеу  барысында  қандай  ақ- 
парлар алуға болады?
A) тарихи оқиғалар
B) әлеуметтік үрдістер
C) рулар миграциясы
Ц) көшпенді өмір сипаты 
Е) аталғаниьщ барлығы
$$$59
«Сақ»
 этнонимнің этимологиясын айқындайды?
A) көшпеиділер
B) еңіреген ерлер
C) барлық үғымдар
Ц) қорғаушы күзетшілер 
Е) жауынгер
$$$ 60.
Ертістің-Аққулы  өңірінде өсімдік жамылғысын  айқын- 
дайтын топонимдер қанша пайызын қүрайды?
A) 12%
B)  10%
C) 8%
Ц) 15%
Е) 13%
$$$61
Терек терминінің ежелгі түркі тіліндегі мағынасы
A) өсімдік
B) жануар
C)
 өзен
Б) жер бедері 
Е) жайылым
145

$$$ 62
Мал бағу барысында ақпарлар жинақталды?
A) жайылым түрлері жөнінде
B) экологиялық білім көзі
C) өзен-көлдер ерекшелігі жөніндегі мәліметтер 
Ц) барлығы
Е) шөптердің түрлері
$$$ 63
Қазақстан картасында аңдарға бабланысты атаулардың 
жиі кездесетінін атап көрсетті:
A) П.С. Паллас
B) Е Қонқашпаев
C)
 Ш. 
Уәлиханов 
Ц) В.Ф. Зайберт 
Е) А.Н. Формозов
$$$ 64
Қүлан,  марал  т.б.  жануарлардың  таралу  ареалдары  жө- 
ніндегі топонимиялық ақпарларды алуға болады?
A) М. Кашгаридің еңбектері
B)
 А.И. Левпшн, П.С. Паллас, 
Ш. 
Уәлиханов
C) көне жазбалардан 
Ц) орыс жазбаларынан
Е) В.А. Селевин, Ғ. Қонқашпаев, Р.  Сәтімбеков еңбектерінен
$$$ 65
Зоонимдердің жиі кездесуіне әсер етеді?
A) жануарлар дүниесінің көптігі
B) климат жағдайлары
C) ланшафт ерекшеліктері
О) осімдік жамылғысының мол болуы 
Е) барлығы
146

$$$ 66
Сібірде мекендеген жануарлар дүниесінің Қазакстан жа- 
ғына ығысуына әсер етті:
A) мүздық кезең
B) ылғалды климат
C) қүрғақ кезең 
О) табиғи апаттар
Е) ығысу эрекеті болмаған
$$$67
Жаиуарлар  дүниесінін  таралу  ареалдарын  анықтауда 
топоиимикалық әдісті қолданды:
A) Ғ. Қонқапшаев
B) Е. Койшыбаев
C) Р. Сәтімбеков 
О) Э.М. Мурзаев 
Е) А.Н. Формозов
$$$ 68
В.А.  Селевин  осыдан  150-200 жыл бүрын  Семейдің Тасна-
лы қарағай орманында жануарлардың мекендеғенін жазды:
A) ақбокен, қарақұйрық
B) марал, аю, бүлан
C) қорқау қасқыр, жолбарыс 
Ц) барыс, сілеусін
Е) қасқыр, қабан, аю
$$$69
Қазақстанның жайылымдық жерлерінің аумағы (млн.га):
A) 200 млн га
B)  120 млн га
C)  182 млн га 
0 ) 150 млн га 
Е) 250 млн га

жүктеу/скачать 10,49 Mb.