Тотығу түрлері. Антиоксиданттық жүйе туралы түсінік

Тотығу түрлері. Антиоксиданттық жүйе туралы түсінік.

Биохимия кафедрасы.

Доцент Жақыпбекова С.С.

Дәрістің жоспары

• Оксидазды тотығу туралы түсінік.
• Оксигеназды тотығу.
• Пероксидтік тотығу. Антиоксиданттық жүйе туралы түсінік.
• Пероксидаздық тотығу.

Оксидазды тотығу – бұл митохондрияда өтетін биологиялық тотығу (БТ). Оксидазды тотығуға оттектің 80-90% жұмсалынады.

Биологиялық тотығу тізбегінің тотығудан фосфорлану процесімен қабысу нүктелері бар.

Бұл нүктелерде АТФ синтезі жүреді.

• Оттек молекуласы 4 электронмен тотықсызданады, нәтижесінде эндогенді су түзіледі:

О2 +4е 2О 2-

2О 2- + 4Н+ 2Н2О

Биологиялық тотығу тізбегі

Оксигеназды тотығу

• Ферменттер – оксигеназалар субстрат молекуласынының құрамына оттектің еңгізілуін катализдейді.
• Оксигеназалар екі топқа бөлінеді: диоксигеназалар және монооксигеназалар.

Диоксигеназалар

• Субстрат құрамына оттек молекуласының екі атомын еңгізеді:

S+O2 → SO2

Мысалы, β-каротиндиоксигеназа :

β-каротин → 2 витамин А

L-триптофандиоксигеназа (бауырдың ферменті, құрамында гемі бар)

Бетта-каротиндиоксигеназа

L-триптофандиоксигеназа

• Монооксигеназалар оттек молекуласының 1 атомын субстрат құрамына еңгізеді, субстратта гидроксил тобы пайда болады. Оттектің екінші атомы судың түзілуіне қатысады:

А-Н + О2+ ZН2 А-ОН +Н2О+ Z

Монооксигеназды тотығу жүйелер бауырдың эндоплазматикалық ретикулумінде және басқа мүшелердің митохондриясында болады.

Микросомалды тотығу

• Монооксигеназды тотығу – негізінен бауырда жүретін микросомалды тотығу. Бұл тотығуға қысқа электрон тасымалдайтын тізбек қатысады:

НАДФН2 ФП цхР450 О2 SH

2Н+ Н2О О2- S-ОH

• Бұл ферменттер қатысуымен дәрілік заттардың (бензпирен, морфин, аминопирин, бензофетамин) метаболизмі гидроксилдену жолымен жүреді. Нәтижесінде олар залалсызданады немесе олардың ерігіштігі жоғарлап олар ағзадан жеңіл шығарылады.