Түпнұсқада келесі атауда жарияланған Reviews of National Policies for Education

ҰЛТТЫҚ БІЛІМ БЕРУ САЯСАТЫНА ШОЛУ: ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ОРТА БІЛІМ БЕРУ
МАЗМҰНЫ
 - 239
                   5 ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БІЛІМ БЕРУГЕ ЖҰМСАЛАТЫН ШЫҒЫНДАР ЖӘНЕ 
                                                                                             ҚАРЖЫЛАНДЫРУ ТЕТІКТЕРІ
пайдалануда  оларға  үлкен  икемділікті  беруді,  яғни,  әрдайым  олимпиада  жеңімпаздарын 
оқытпайтын,  бірақ,  талантты  немесе  инновациялық  әлеуетін  көрсететін  мұғалімдерді,
олардың  өтілі  мен  ресми  біліктілігіне  қарамастан  немесе  әр  білім  беру  жүйесі  арқа
сүйейтін  жақсы  нәтижелерді  жай  көрсететін  мұғалімдерді  қосуға  болады.  Мұндай
адамдарды  мектептердің  өздерінен  басқа  ешкім  артық  анықтай  алмайды.
Шын  мәнінде,  жан  басына  қаржыландыру  моделі  мектеп  басшыларына  бұрын-соңды 
болмаған  көп  жауапкершілікті  жүктейді,  бірақ  тиісті  қолдаусыз  директорлар  жан  басына 
қаржыландыру  бойынша  реформаны  жүзеге  асыруда  ең  әлсіз  буынға  айналуы  мүмкін, 
өйткені,  олар  ойнауы  тиіс  маңызды  роліне  дайын  емес  болып  қалуда.  ЭЫДҰ
сарапшылары  жалпыұлттық  деңгейде  жан  басына  қаржыландыру  бойынша  реформа  іске
қосылғанға  дейін  мектеп  басшылығын  мамандандырудың  жалпы  жоспары  аясында 
болсын  немесе  өз  бетінше  жоба  түрінде  болсын,  директорларды  жан-жақты  кәсіби 
дайындаудың  шұғыл  қажеттілігі  бар  деп  санайды.  Сондай-ақ,  кәсіби  оқытуды 
мектептердің,  жергілікті  атқарушы  органдардың  әкімшілігі  және  бухгалтерлер  үшін 
өткізу қажет.
Соңғысы,  бірақ  маңыздылығы  жағынан  кем  емесі,  2015  жылға  дейін  жан  басына
қаржыландыру  бойынша  реформаны  жүргізу  жоспары  өте  оптимистік  болуы  мүмкін.  ЭЫДҰ
сарапшылары  білім  беруді  қаржыландырудың  жақсы  реформасы  одан  да  жақсы  болуы  үшін
мемлекеттік  органдарының  жан  басына  қаржыландыруды  жүзеге  асыру  жоспарын  қайта 
қарауды  және  оған  көбірек  уақыт  беруді  ұсынады.  Сондай-ақ,  егер  мемлекеттік  органдар 
ЭЫДҰ  сарапшыларының  ұсынымдарына  еруді  шешетін  болса  және  реформадан  шағын 
жинақталған  мектептерді  алып  тастамайтын  болса  көп  уақыт  қажет  болады.  Осы
мектептер  реформадан  ұтылыста  қалмау  үшін  шағын  жинақталған  мектептер  бойынша 
онда  коэффициент  қосу  жолымен  жан  басына  қаржыландыру  формуласына  түзетулер
енгізу керек.

ҰЛТТЫҚ БІЛІМ БЕРУ САЯСАТЫНА ШОЛУ: ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ОРТА БІЛІМ БЕРУ
240 - 
МАЗМҰНЫ
240 -
 5 ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БІЛІМ БЕРУГЕ ЖҰМСАЛАТЫН ШЫҒЫНДАР ЖӘНЕ 
          ҚАРЖЫЛАНДЫРУ ТЕТІКТЕРІ
Қосымша 5.A1. Білім беруге жұмсалатын шығындар туралы есепте қолданылған 
қосымша деректер
Кесте 5.A1.1. Білім беру деңгейлері бойынша білім беруге жұмсалатын мемлекеттік шығындар 
және ЖІӨ үлесі, кірістері орташадан жоғары деңгейлі деректері бар мемлекеттер  (2009 немесе 
деректері бар соңғы жыл)
Мемлекет деңгейіндегі деректер
 
 
 
Топ бойынша орташа мән
(1) Білім беруге мемлекеттік шығындар, ЖІӨ 
үлесі
Мемлекет
Деректері бар 
соңғы жол
2009
(2) Мемлекеттік шығындар, жалпы мемлекеттік шығындардың 
үлесі
Алжир 
2008
4.3
 
14.1
Ангола 
2006
2.9
 
Аргентина 
6.0
 
Әзірбайжан 
3.2
 
(3) Мектепке дейінгі білім беруге 
шығындар, білім берудегі жалпы 
шығындардың %-ы 
ЖІӨ үлесі
Беларусь 
4.5
 
9.1
0.4
Болгария 
4.6
 
Чили 
4.2
 
Колумбия 
4.7
 
Куба 
13.1
 
(4) Бастауыш білім беруге шығындар, 
білім берудегі жалпы шығындардың %-ы
ЖІӨ үлесі
Иран 
4.7
 
31.1
1.4
Ямайка 
6.0
 
Қазақстан 
3.1
 
Латвия 
5.6
 
Ливан 
1.8
 
(5) Орта білім беруге шығындар, білім 
берудегі жалпы шығындардың %-ы
ЖІӨ үлесі
Литва 
5.7
 
35.6
1.6
Маврикий 
3.2
 
Мексика 
5.3
 
Панама 
2008
3.8
 
Перу 
3.0
 
(6) Жоғары білім беруге шығындар, білім 
берудегі жалпы шығындардың %-ы
ЖІӨ үлесі
Румыния 
4.3
 
21.3
1.0
Ресей 
2008
4.1
 
Сербия 
5.0
 
Таиланд 
4.1
 
Уругвай 
2006
2.9
 
(7) Ортадан кейінгі білім беруге 
шығындар, білім берудегі жалпы 
шығындардың %-ы
ЖІӨ үлесі
Венесуэла 
2007
3.6
 
m
m
Дереккөздер:  1-2  Дүниежүзілік  банктің  әлемдік  даму  Көрсеткіштері;  3-6  ЮНЕСКО  статистика  Институты  («Әлемдік 
білім беру көрсеткіштері» Бағдарламасы).
Кесте 5.A1.2. Қазақстандағы білім беруге жұмсалатын шығындар, ЖІӨ үлесі,  2010-2012 жж. 
(ұлттық деректер)

ҰЛТТЫҚ БІЛІМ БЕРУ САЯСАТЫНА ШОЛУ: ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ОРТА БІЛІМ БЕРУ
32 - 
МАЗМҰНЫ
Мектепке дейінгі білім беру саласындағы білім беру реформаларының күн тәртібі 
Қазақстан  ұзақ  және  айтулы  өткеніне  қарайды,  дегенмен,  тәуелсіз  мемлекет  ретінде
елдің  тарихы  бұрынғыдай  өте  жас.  Өзгеріс  рухын  өмірдің  көптеген  салаларында  сезінуге
және  байқауға  болады,  сонымен  бірге,  болашақты  амбициозды  елестету  мемлекеттің 
экономкасы  үшін  маңызды  мәні  бар  білім  беру  сияқты  секторларда  саясатты  басқару
үшін  жалпы  дереккөз  болып  табылады.  Болашақтағы  ұлттық  білім  беруді  елестету,
2020  жылға  қарай  Қазақстан  экономикасы  дамыған  және  жоғары  білікті  жұмыс  күші  бар 
білімді    мемлекетке  айналатынын  болжайтын  Білім  беруді  дамытудың  2011-2020  жылдарға 
арналған  мемлекеттік  бағдарламасында  көрініс  тапқан  (ҚР  БҒМ,  2010).  Осы  бағыттағы 
ұлттық  білім  беруді  дамыту  бойынша  жоспары  -  бұл  жүзеге  асырылатын  реформаның  жай
техникалық  құрылымына  қарағанда  әлдеқайда  үлкен.  Бұл  -  білім  беру  секторын  мұқият
қайта  құру  мен  секторды  өзгерту  арқылы  экономикалық,  саяси  және  әлеуметтік-мәдени 
өркендеу  кепілі  болатын  кешенді  стратегия.  Реформалау  бағдарламасын  әзірлеу,  осылайша 
қызмет  етуге  үнделген  жалғастық  кепілдемесі  ретінде  -  білім  беру  саласындағы  өзгерістің 
бұл  аспектсі  реформаларды  табысты  жүзеге  асыруда  шешуші  мәнге  ие  бола  алады  (Ендірме
 1.1 қараңыз).
Ендірме 1.1 Чилидегі білім беру саясатының жалғастығы мен реттілігі
Чилидің  білім  беру  саласындағы  саясатының  айқын  сипаты  соңғы  13  жылда  жалғастық  пен
реттілік  болып  та  былады.  Бұл  Чили  оқушыларының  үлгерімін  жақсартуға  әсерлі  мүмкіндік  беретін
негізгі факторлардың бірі ретінде қарастырылады.
2000  жылдан  2009  жылға  дейінгі  аралықта  PISA  бағдарламасы  аясында  оқылым  бойынша
орташа  көрсеткіш  40  баллға  өсті.  Осыған  қарамастан,  Чилидің  орташа  көрсеткіші  бұрынғыдай
ЭЫДҰ  мемлекеттері  арасында  орташадан  төмен  деңгейде  қалып  отыр,  бұл  табыс  Чилиге
Аргентинаның,  Болгарияның,  Мексиканың,  умынияның  және  Тайландтың,  яғни,  2000  ж.  жағдай
бойынша  ұқсас  және  әлдеқайда  жоғары  көрсеткішті  мемлекеттердің  көрсеткіштерінен  озуға
мүмкіндік  берді.  Көрсеткіштердің  жақсаруы,  әсіресе,  үлгерімі  төмен  оқушыларға  қатты  қатысты
болды.  Олардың  көрсеткіштері  51  баллға  артса,  оқылым  дағдысы  бар  оқушылардың  пайызы  2
деңгейден 17,6%-ға төмендеген.
Соңғы  онжылдықта  үкімет  мақсатсыз  қайта  құруды  мирасқор  еткен  мектептік  білім  беру
жүйесіне  парасатты,  сындарлы  және  деңгейлі  өзгеріс  рәсімін  қабылдады  (испандық  жүйе  сияқты 
мемлекеттік,  субсидияланатын  жекеменшік  және  толық  жекеменшік  мектептерді  қамтиды).  Оның 
орнына,  күш  саясаттың  екі  орталық  қағидаларын  ілгерілетуге  бағытталды:  жүзеге  асырылып
отырған  білім  жүйесі  аясында  білім  беру  саласындағы  сапа  мен  қолжетімділік.  Ең  басынан
Министрлік  сыртқы  көмекті  тарту  арқылы  жұмыс  жүргізіп,  1994  ж.  беделді  Техникалық  комитет
алдағы  уақытта  білім  беруді  дамыту  жоспарының  жобасын  ұсынды.  Жоспар  білім  беруді  жаңарту 
бойынша  Ұлттық  комиссияға  1995  ж.  берілді.  Озат  саяси  әрекеттің  көмегімен,  білім  беру
саласындағы  жаңа  стратегиялық  саясатты  қолдауға,  тіпті,  саяси  оппозицияның  арасынан  мықты
консенсуске қол жеткізілді. 
Реформа  архитекторларының  негізгі  тобымен  қатар,  өз  қызметін  ерекше  ұзақ  мерзім  бойы
(20  жылдан  сәл  аса)  атқарған  білім  министрлері  күн  тәртібінің  орталығына  білім  беру
мәселелерін  тұрақты  қойып  келді,  реформа  бойынша  топпен  бірігіп,  мемлекеттің  болашағы  үшін
алғаш  рет  білім  беру  стратегиялық  маңызды  болып  танылып,  сонымен  қатар,  жақсартуды
қамтамасыз  ету  бойынша  тұрақты  және  маңызды  күшті  қабылдауды  талап  ететін  сұрақ  ретінде
білім беру Тұжырымдамасын дайындады.
Нәтижесінде  Чили  соңғы  13  жылда  алдағы  уақыттағы  реформаларды  дамыту  мен
тереңдетуді  қамтамасыз  ететін,  сонымен  қатар  реформа  архитекторларына  тәжірибеден  сабақ
алуға  мүмкіндік  беретін  білім  беру  стратегиясындағы  айтарлықтай  жалғастық  маңызды
консенсуске  қол  жеткізді.  Идеологиялық  және  саяси  көзқарастары  бойынша  ерекшеленетін
топтардың  арасында  да  консенсус  бар,  сонымен  бірге,  білім  беру  мәселелерінің  негізгі  бөліктері
қоғамда  пікірталас  болып  табылатындығы  анық.  Осы  жылдар  бойы  Чили  білім  беру  мәселелері 
бойынша  ЭЫДҰ-мен  белсенді  ынтымақтастықты  жүзеге  асырды,  осылайша,  2010  жылы
Ұйымның мүшесі болды.
Дереккөз: ЭЫДҰ, 2012b
ТАРАУ 1: ЖАЛПЫ СИПАТТАМА

ҰЛТТЫҚ БІЛІМ БЕРУ САЯСАТЫНА ШОЛУ: ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ОРТА БІЛІМ БЕРУ
242 - 
МАЗМҰНЫ
Деңгейлер бойынша шығындар, 
ағымдағы жергілікті валюта, 
мектеп
509962000000
Білім беруге шығындар, бір білім алушыға, 
САМП АҚШ долларымен, барлық деңгейлер 
бойынша орташа мәні
1841
Деңгейлер бойынша шығындар, 
ағымдағы жергілікті валюта, КББО 
және ортадан кейінгі
72466000000
Білім беруге шығындар, бір білім алушыға, 
САМП АҚШ долларымен,  мектепке дейінгі
1461
Деңгейлер бойынша шығындар, 
ағымдағы жергілікті валюта, 
жоғары
89076000000
Білім беруге шығындар, бір білім алушыға, 
САМП АҚШ долларымен,  мектеп
1583
Деңгейлер бойынша шығындар, 
ағымдағы жергілікті валюта, 
бөлінбегендері
235191000000
Білім беруге шығындар, бір білім алушыға, 
САМП АҚШ долларымен, КББО және 
ортадан кейінгі
971
Білім беруге шығындар, бір білім алушыға, 
САМП АҚШ долларымен,  жоғары
1081
Білім алушылар контингенті, 
барлығы
4150846
Білім алушылар контингенті, 
мектепке дейінгі
489380
Жиынтық шығындар, бір білім алушыға, 
бастауыш және орта білім беру, в  САМП 
АҚШ долларымен (11 жыл)
17415
Білім алушылар контингенті, 
мектеп
2461440
Білім алушылар контингенті, 
КББО және ортадан кейінгі
570519
Білім алушылар контингенті, 
жоғары
629507
Ескерту: мектеп = бастауыш және орта (орта буын және жоғары сыныптар) білім беру.
Дереккөздер:  АТО,  2012;  ҚР  БҒМ,  2011b.  Қайта  есептеу  коэффициенттері  мен  дефляторлар  бойынша  дереккөз: 
Дүниежүзілік банк, Әлемдік даму көрсеткіштері.
Кесте 5.A1.4. Жан басына шаққандағы ЖІӨ-ге бастауыш және орта білім берудің теориялық 
ұзақтығы мерзіміне бір оқушыға жиынтық шығыстың қатынасы (2009)
(1)
Бастауыш және орта 
мектепте оқытудың 
орташа теориялық 
ұзақтығы (жыл)
Бастауыш және орта 
мектепте оқытудың 
теориялық кезеңіне 
бір білім алушыға 
жиынтық шығындар 
(САМП АҚШ долл.)
Жан басына 
шаққандағы 
ЖІӨ (САМП 
АҚШ долл.)
Жан басына 
шаққандағы ЖІӨ-ге 
бастауыш және орта 
мектепте оқытудың 
теориялық кезеңіне бір 
білім алушыға жиынтық 
шығындарының 
қатынасы
(2)
(3)
(4)
ЭЫДҰ
Австралия
13.0
119,217
39,971
3.0
Австрия
12.0
141,036
38,834
3.6
Бельгия
12.0
114,695
36,698
3.1
Канада
1
12.0
107,959
38,522
2.8
Чили
2
12.0
35,240
15,107
2.3
Чехия
13.0
74,048
25,614
2.9
Дания
13.0
144,299
38,299
3.8
Эстония
12.0
71,901
19,789
3.6
Финляндия
12.0
101,437
35,848
2.8
Франция
12.0
106,739
33,724
3.2
Германия
13.0
109,118
36,048
3.0
242 -
 5 ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БІЛІМ БЕРУГЕ ЖҰМСАЛАТЫН ШЫҒЫНДАР ЖӘНЕ 
          ҚАРЖЫЛАНДЫРУ ТЕТІКТЕРІ

ҰЛТТЫҚ БІЛІМ БЕРУ САЯСАТЫНА ШОЛУ: ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ОРТА БІЛІМ БЕРУ
МАЗМҰНЫ
 - 243
Греция
12.0
m
29,381
m
Венгрия
3
12.0
54,088
20,154
2.7
Исландия
14.0
131,758
36,718
3.6
Ирландия
3
13.5
130,790
39,750
3.3
Израиль
12.0
66,265
27,454
2.4
Италия
3
13.0
116,219
32,397
3.6
Жапония
12.0
101,910
32,324
3.2
Корея
12.0
96,455
27,171
3.5
Люксембург
13.0
234,343
82,972
2.8
Мексика
12.0
29,756
14,397
2.1
Нидерланд
11.0
106,559
41,089
2.6
Жаңа Зеландия
13.0
96,100
29,204
3.3
Норвегия
13.0
165,297
54,708
3.0
Польша
3
13.0
67,065
18,910
3.5
Португалия
3
12.0
86,961
24,935
3.5
Словакия
13.0
62,446
22,620
2.8
Словения
3
12.0
106,701
27,150
3.9
Испания
12.0
105,338
32,146
3.3
Швеция
12.0
116,339
37,192
3.1
Швейцария
3
12.5
165,329
44,773
3.7
Түркия
11.0
m
14,442
m
Ұлыбритания
12.5
119,616
34,483
3.5
АҚШ
12.0
142,013
45,087
3.1
m
ЭЫДҰ, барлығы
12.4
107,095
33,174
3.2
ЭЫДҰ-на кірмейтін 
мемлекеттер
Қазақстан
4
11.0
17,415
11,350
1.5
Бразилия
3
11.0
25,003
11,155
2.2
Ресей
3
11.0
47,580
18,882
2.5
Аймақ
11.0
9,671
7,478
1.3
Табыс деңгейі 
бойынша топ
12.0
28,420
9,297
3.1
Ескерту:  ЖІӨ  бойынша  САМП  қолданып  есептелген  АҚШ  долларындағы  эквиваленте,  қажет  болғанда,  САМП
АҚШ  долларындағы  (ағымдағы  халықаралық  АҚШ  долларлары)  инфляцияға  түзетулерімен  (2009  ж.).  «Аймақ»
тобы  бойынша  және  «табыс  деңгейі  бойынша»  сандар  мемлекеттік  шығындарды  білдіреді.  Мемлекеттік
шығындар  білім  беру  мекемелерінің  мемлекеттік  шығындарын  (мемлекеттік  және  жекеменшік),  білім  беруді
басқаруды,  сонымен  қатар,  жеке  тұлғаларға  субсидияларды  (білім  алушылар/үй  шаруашылығы  және  басқа  жеке
тұлғалар)  қамтиды.  ЭЫДҰ  жатпайтын  мемлекеттер  бойынша  деректер  (Бразилия  мен  Ресейді  қоспағанда)  толық
қамтылу эквивалентіне негізделмеуі мүмкін. 
1. 2008 жылға деректер. 
2. 2010 жылға деректер.
                   5 ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БІЛІМ БЕРУГЕ ЖҰМСАЛАТЫН ШЫҒЫНДАР ЖӘНЕ 
                                                                                             ҚАРЖЫЛАНДЫРУ ТЕТІКТЕРІ

ҰЛТТЫҚ БІЛІМ БЕРУ САЯСАТЫНА ШОЛУ: ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ОРТА БІЛІМ БЕРУ
244 - 
МАЗМҰНЫ
3. Тек мемлекеттік ұйымдар. 
4. Ұлттық деректер. 2011 жылға деректер.
Дереккөз: ЭЫДҰ, 2012a. ЭЫДҰ жатпайтын мемлекеттер: Дүниежүзілік банктің Әлемдік даму көрсеткіштері; ЮНЕСКО 
статистика  Институты,  «Білім  берудің  әлемдік  көрсеткіштері»  Бағдарламасы.  Қазақстан  бойынша  ұлттық  дереккөз 
деректері:  талдау  бойынша    сұрақтарға  жауаптар  дайындау  барысында  ұсынылған  білім  беруді  қаржыландыру 
бойынша  қосымшалар;  ҚР  БҒМ  баяндамасына  Статистикалық  қосымша,  2011b.  Қайта  есептеу  мен  дефляторлар 
коэффициенттері бойынша дереккөз: Дүниежүзілік банктің Әлемдік даму көрсеткіштері.
244 -
 5 ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БІЛІМ БЕРУГЕ ЖҰМСАЛАТЫН ШЫҒЫНДАР ЖӘНЕ 
          ҚАРЖЫЛАНДЫРУ ТЕТІКТЕРІ

ҰЛТТЫҚ БІЛІМ БЕР
У С
АЯС
АТЫНА ШО
ЛУ
: ҚА
ЗАҚСТ
АНДАҒЫ ОР
ТА БІЛІМ БЕР
У
МА
ЗМҰНЫ
 - 
245
 
Кесте 5.A1.5. Қазақстандағы азаматтық қызметкерлердің жалақысы: кіріс, жалақы және мультипликативті коэффициенттер бойынша санаттар 
2004
 
Айлық жалақының 
санаттары 
Базалық 
жалақы 
Мультипликативті коэффициент 
2004 
Бастапқы айлық 
жалақы 
1 жылдан 
20+ жылға 
дейін 
2-3 
жыл 
3-5 
жыл 
5-7 
жыл 
7-9 
жыл 
9
-11 
жыл 
11-14 
жыл 
14-17 
жыл 
17-20 
жыл 
20+ 
жыл 
(1) 
(4) 
(5) 
(6) 
(7) 
(8) 
(9) 
(10) 
(11) 
(12) 
(13) 
(14) 
G
-1 
6,600 
4,29 
4.37 to 5.15 
4,46 
4,55 
4,65 
4,76 
4,85 
4,94 
5,03 
5,10 
5,15 
G
-2 
3,99 
4.07 to 4.78 
4,15 
4,24 
4,33 
4,42 
4,51 
4,59 
4,68 
4,73 
4,78 
G
-3 
3,72 
3.80 to 4.46 
3,87 
3,95 
4,04 
4,12 
4,21 
4,29 
4,37 
4,42 
4,46 
Мектеп директорлары (G-4) 
3.41 
3.54 to 4.08 
3.54 
3.61 
3.69 
3.77 
3.85 
3.93 
4.00 
4.04 
4.08 
Мектеп директорларының 
орынбасарлары (G-5) 
3.17 
3.29 to 3.80 
3.29 
3.37 
3.43 
3.51 
3.59 
3.65 
3.72 
3.76 
3.80 
G
-6 
2,98 
3.11 to 3.58 
3,11 
3,17 
3,24 
3,30 
3,37 
3,43 
3,50 
3,54 
3,58 
ЖОО-ның, ортадан кейінгі 
ТжКББ оқытушылары (G-7) 
2.80 
2.91 to 3.35 
2.91 
2.98 
3.03 
3.11 
3.16 
3.22 
3.29 
3.33 
3.35 
G
-8 
2,64 
2.74 to 3.16 
2,74 
2,81 
2,86 
2,93 
2,99 
3,04 
3,09 
3,13 
3,16 
Жоғары білімді мұғалімдер 
(G-9) 
2.40 
2.49 to 2.88 
2.49 
2.53 
2.58 
2.63 
2.68 
2.73 
2.78 
2.83 
2.88 
G
-10 
2,20 
2.28 to 2.64 
2,28 
2,32 
2,37 
2,41 
2,45 
2,50 
2,55 
2,59 
2,64 
Ортадан кейінгі білімі бар 
мұғалімдер (G-11) 
2.02 
2.10 to 2.42 
2.10 
2.13 
2.17 
2.21 
2.25 
2.29 
2.34 
2.38 
2.42 
G
-12 
1,88 
1.95 to 2.26 
1,95 
1,99 
2,02 
2,06 
2,10 
2,14 
2,18 
2,22 
2,26 
G
-13 
1,68 
1.74 to 2.02 
1,74 
1,77 
1,81 
1,84 
1,87 
1,91 
1,94 
1,98 
2,02 
G
-14 
1,43 
1.48 to 1.70 
1,48 
1,51 
1,55 
1,59 
1,61 
1,64 
1,68 
1,69 
1,70 
 
Ескерту: мектеп директорлары ұсынған ақпараттардың нәтижелеріне негізделген. 
Дереккөз: ЭЫДҰ, 2010a
 
                   5 Т
АР
АУ
. ҚА
ЗАҚСТ
АНДАҒЫ БІЛІМ БЕР
УГЕ ЖҰМС
АЛА
ТЫН ШЫҒЫНДАР ЖӘНЕ 
                                                                                             ҚАР
ЖЫЛА
НДЫР
У ТЕТІКТЕРІ

ҰЛТТЫҚ БІЛІМ БЕРУ САЯСАТЫНА ШОЛУ: ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ОРТА БІЛІМ БЕРУ
МАЗМҰНЫ
 - 33
Білім  беру  контенті,  жүйе  құрылымы,  білім  беру  саласындағы  инфрақұрылым  мен
технологиялар,  білім  беру  ұйымдарын  құру  және  басқару,  қаржыландыру  және
қаржыларды  басқару,  сонымен  қатар,  мектепке  дейінгі  деңгейдегі  білім  беруді  қамтуды
кеңейту  сияқты  реформалар  білім  беру  аспектілерінің  кең  шоғырын  өзгертуге
бағытталған.  Амбициозды  тізім  келесі  бөлімшелерде  сипатталады,  сапа  мен  білім  беруге
қолжетімділік,  білім  беру,  оқыту  нәтижелерін  бағалау,  білім  беру  жүйесін  қаржыландыру,
сонымен  қатар,  техникалық  және  кәсіптік  білім  беру  мен  оқытуға  қатысты  реформалар
осы есептің тиісті тарауларында жан-жақты талданады.
Жалпы мектепке дейінгі білім беру 
Қазақстан  Республикасы  Білім  және  ғылым  министрлігінің  2011  -  2015  жылдарға
арналған  стратегиялық  жоспарында  (ҚР  БҒМ,  2012а)  мектепке  дейінгі  білім  беру  жүйесін 
қарқынды  кеңейту  қарастырылған,  2014  ж.  тиісті  жас  ерекшелігі  топтарында  (3-6  жас)
қамту  70%-ға  дейiн  жеткiзіледі.  Реформаның  бұл  мақсатына  бөлінген  қорлар  (мектепке
дейінгі  білім  беру  аясындағы  «Балапан»  бағдарламасы)  маңызды  болып  табылады  және
балалар  бақшасының  құрылысын,  алдын-ала  дайындық  мазмұнын  жаңартуды,  тегін
тамақтандыру мен мектепке дейінгі жастағы (5 және 6 жас) балаларға арналған дайындық
бағдарламасын  қосуды  қамтиды.  Мемлекеттік  басқару  органдары  тарапынан  көрсетілген
қолдау  өз  нәтижелерін  береді.  2005-2010  жж.  аралығында,  Қазақстанда  мектепке  дейінгі
білім  беру  жүйесіндегі  оқушылар  контингенті  мемлекет  бойынша  екі  еселенді  (2005  ж.
23%-дан  2010  ж.  42%-ға  дейін).  Әсіресе,  ауылдық  жерлердегі  нәтижелер  әсер  қалдырады,
2005  ж.  бар  болғаны  6,7%-бен  салыстырғанда,  2010  ж.  жағдай  бойынша,  35%-ға  жуық 
балалар балабақшалардағы орындармен қамтамасыз етілді (ҚР БҒМ, 2011).
Орта білім берудің сапасы 
Қазақстанның  екі  оқушылардың  үлгерімі  бойынша  халықаралық  зерттеулерге
қатысуы  -  PISA  және  TIMSS  Қазақстандық  білім  беру  қауымдастығына  қарама-қайшы
тұжырымдар  берді.  Қазақстандық  оқушылар  математика  саласынан  5  және  8  сынып
оқушылары  арасында  (5-ші  орын)  және  жаратылыстану  ғылымдары  (11ші  место)
саласында  TIMSS  бағалауы  бойынша  жоғары  рейтинг  көрсетті,  дегенмен,  PISA  бойынша 
нәтиже  өте  төмен.  PISA  бойынша  жағымсыз  нәтижелер  «базалық  сауаттылығы  мен  санай
алуын  есептемегенде,  оқушылардың  үлгерімін  арттыру  бағдарламасы  аяқталмауының»
бар болуымен түсіндіріледі (Дүниежүзілік банк, 2012).
Қазақстандық  «PISA  шок»
6
  ҚР  Білім  және  ғылым  министрлігін  аздап  қозғалтып,
мазмұн,  оқыту  технологиялары  мен  әдістеріне  байланысты,  қазіргі  таңда  мектептерде
білім  беру  мен  оқыту  жүйесінде  (ҚР  БҒМ,  2012a)  басым  болатын  оқушылардың
халықаралық  бағалау  рейтингінде  позициялы  жақсартуды  назарға  алатын  дәстүрлі 
көзқарастарды қайта қарау жолдарын іздестіруді жүзеге асырды
Оқушылардың функционалды сауаттылығын дамыту
2012  жылы  оқушылардың  функционалдық  сауаттылығын  дамыту  жөніндегі 
бесжылдық  Ұлттық  іс-қимыл  жоспары  функционалдық  сауаттылық  машықтарын  дамыту,
шығармашыл  тұрғыда  ойлауға  және  шешім  қабылдай  алуға,  кәсіби  жолын  таңдай  алуға
қабілеттілік,  өмір  бойы  білім  алуға  дайын  тұру
  мақсатында  дайындалды.  ҰІЖ  бірқатар
шараларды,  оның  ішінде,  ең  алдымен,  басқару  жүйесінің  реформасымен  қатар,  оқу
жоспарын  өзгертуге  мектептерге  дербестік  беру  арқылы  білім  беру  стандарттарының,
бағдарламаларының және оқу бағдарламаларының жаңартылуын қамтиды.
ТАРАУ 1: ЖАЛПЫ СИПАТТАМА

ҰЛТТЫҚ БІЛІМ БЕР
У С
АЯС
АТЫНА ШО
ЛУ
: ҚА
ЗАҚСТ
АНДАҒЫ ОР
ТА БІЛІМ БЕР
У
МА
ЗМҰНЫ
 - 

жүктеу/скачать 4,17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: